Vikipediya

Buddizm: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k r2.7.3) (Robot: Modifying lmo:Budiism to lmo:Buddism
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Din}}
 
'''Buddizm''' - Dünya dinlərindən biri, təxminən 500 milyon üzvü olan din və təlimlər birliyi. Əvvəlcə [[Hindistan]]da ortaya çıxmış, daha sonra zaman içində Cənub, Cənub-şərq və Şərqi Asiyada ([[Çin]], [[Yaponiya]], [[Koreya]], [[Monqolustan]], [[Nepal]], [[Şri Lanka]], [[Tailand]] və [[Tibet]] kimi ölkələrdə) yayılmışdır.
 
Buddanın, zadəgan, kral ailəsində dünyaya gəlmişdir. Doğum yerinin Nepalda yerləşən Lumbini<ref>[[UNESCO]]'nun [http://whc.unesco.org/en/list/666 "Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha"] başlıqlı səhifəsi.</ref> olduğu ehtimal olunmaqdadır. Hələ uşaq ikən Asita adında yaşlı və hikmətli bir adam sarayı ziyarət edir. Ruhani bir insan olan Asita Buddanın atasına oğlunun bəşəriyyətin xilaskarı olacağını müjdələyir.
 
[[Şəkil:StandingBuddha.jpg|thumb|left|Qautama Budda, bizim eranın I əsri, Qandhara]]
 
Fərqli dünyagörüşlərinə görə [[din]] və ya [[fəlsəfə]] olaraq təyin olunan Buddizmin hədəfi, həyatdakı ağrı, iztirab və təminsizliyin qaynaqlarını açıqlamaq və bunları aradan qaldırmanın yollarını göstərməkdir. Buddizmdə təlimlərin əsas yönünü meditasiya kimi içə baxış üsulları, reinkarnasiya deyilən doğum-ölüm dövrünün təkrarı və qarışıq deyilən səbəb-nəticə zənciri kimi anlayışlar meydana gətirməkdədir.
Sonradan Budda Şahzadə Qautama adını alır. Atası sevimli oğlu üçün hər cür həyat şəraitini, rahatlığı təmin edir. Oğlunun yaxşı bir kral olmasını istəyirdi. Amma Qautama (Budda) dünyəvi zövqün rifah mənbəyi üçün yetərsiz olduğunu anlayırdı. Bir gün yaşlı sonra xəstə və daha sonra ölən bir insanı görür. O anda anlayır ki, insan oğlu bu dünyada əzablar çəkir və sonda ölür. Başa düşür ki, mənəvi rahatlığın əldə olunması üçün digər insanları xoşbəxt etmək lazımdır. Budda həqiqi mənəviyyatı araşdırmaq üçün evini, həyat yoldaşını və uşağını tərk edir. Əvvəlcə uzaq bir meşəyə gedərək özünü yemək və komfortdan məhrum edir. Amma bu ona kömək olmur. Anlayır ki, bədən zəif düşəndə ağıl gücü də zəifləyir. Hindistanda Budhi ağacının altında ikən Budda qəlbinin aydınlandığını hiss edir (hansı ki, biz buna vəhy, Allahla əlaqə deyirik) və o gündən insan oğlunu iztirablardan xilas etmək üçün Missiyasına başlayır. İnsanlara ruh və düşüncələrini təmizləmələrini, ehtiras və pisliklərdən uzaqlaşmağı, iztirab dolu bu dünyanı mənəvi şadlıq və xoşbəxtlik üçün bir hazırlanma yeri olduğunu deyirdi.
 
Buddizm, [[Sanskrit]] dili və [[Pali]] dillərindəki köhnə Buddist mətnlərində 'oyanmış adam - fərqində olan' mənasını verən [[Budda]] sözündən törədilmişdir. "Tarixi Budda" da deyilən Siddharta Qautama, Buddizmin qurucusu olaraq qəbul edilir. Siddhartanın həyatdakı əzabların qaynağını açıqlamaq məqsədiylə etdiyi uzun işlər nəticəsi iztirabı sona çatdıracaq bir mənəvi anlayışa çatdığı və beləliklə Buddalığa çatdığı qəbul edilir.
O şər qüvvəyə Mara adını vermişdi, nəfsin pis istəklərinin üzərində qalibiyyət Mara üzərində qalibiyyət idi.
 
Öz mənəvi təlimləri ilə milyonlarla insanın ruhani məziyyətlər əldə etməsinə kömək etdi. Buddanın dövründə ölkəsinin xalqı Tanrı mövzusunda bir-biri ilə münaqişə edirdi. Onlar üçün bir çox qadın və kişi, Tanrı və Tanrıçalar var idi. Budda deyirdi ki, Allaha gedən yol Onun Məzhərini (Elçisini) tanımaqdan keçir. Xalqın Tanrı mövzusunda münaqişə etməsini istəməzdi. O ağıllı bir insan idi. Tanrı mövzusunda münaqişələrdən qaçmaq üçün çox vaxt susdu, amma insanlara Allah Elçilərinə, Məzhərlərinə itaətin vacibliyini xatırladırdı. Bu şəkildə milyonlarla insanı birləşdirməyi bacardı. O belə deyirdi:
" Heç kim Brahman və ya Outkast olaraq doğmaz. İnsan davranışları ilə Brahman və Outkast olar."
(Yəni insan yüksək mənəvi səviyyədə doğulmaz, bu məqama əməlləri ilə çatar)
Onun bu dünyanı tərk etməsindən azacıq əvvəl dininin yavaş-yavaş yox olacağından qorxan ardıcıllarına vəd verərək belə dedi:
"Təşkil olunmuş hər şey dağılır. Özünüz özünüzə işıq olun. Ağlınızı, təcrübənizi işə salın. “Ənənələr, kitablar, böyüklərimiz belə söyləyir” deyərək düşünmədən addım atmayın. Durmayın, qurtulmağa çalışın." <ref> [http://xebersayti.com/2012/10/02/buddizm-n%C9%99dir/ "Buddizm nədir?"] </ref>
 
 
== Mənbələr ==
 
<references/>
 
Buddizm, Siddhartha Qautamanın ölümündən sonra 500 il boyunca [[Hindistan]]da, daha sonra [[Asiya]] və dünyanın geri qalan hissəsində yayılmağa başladı. Hindistanda zamanla təsirini itirən Buddizm, Cənub-şərqi Asiya və [[Uzaq Şərq]] mədəniyyətində təsirini günümüzə qədər davam etdirmişdir.
 
{{din-qaralama}}
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Buddizm"