Oktyabr inqilabı: Redaktələr arasındakı fərq

'''Oktyabr inqilabı və ya Böyük Oktyabr Sosialist inqilabı''' – [[Yulian təqvimi|Yuli təqvimi]] ilə [[1917]]-ci ilin oktyabr ayında [[Rusiya]]da baş verən inqilab. XIX əsrin sonlarında Rusiyada daxili vəziyyət o qədər də ürəkaçan deyildi,belə ki,daxildə maliyyə problemi yaşanirdi və torpaqlarin geniş olmasi da rus çari üçün buranin idarəsini çətinləşdirirdi. Olkədə böhran baş vermişdiçhökümətdə naraziçiliq təkcə aşaği sosyal təbəqə arasinda deyil həmdə varli təbəqə arasinda da baş vermişdi.O zaman rus höküməti çarəni o zaman ücün cox da populyar olmayan 2[[II ciNikolay]]ı Nikolayiqardaşı qardaşiMixail Mixailnənilə əvəzləməyi düşündülər. Lakin bunun üçün çox gec idi. Çünki sonunda insanlar [[9 yanvar]] [[1905]]-ci ildə etiraz məqsədi ilə nümayiş keçirdilər. Nümayişdə əsasən iş saatlarının çoxluğundan və yaşayiş standartlarinin aşağiaşağı olmasindanolmasından şikayətlənirdilər. Rus əsgərləri hər habsihansı bir tədbir görmədən nümayişçilərə atəş açdilaraçdılar. Nəticədə 1000 -dən artiq insan həlak oldu. Bu hadisə Rusiyada cox pis qarşilandiqarşılandı vevə elbetteəlbəttə ki , bu da öz növbəsində rusiyaRusiya hakimiyətinə qarşi cox menfi bir imic formalaşdirdiformalaşdırdı. Bu hadisə tarixə qanli bazar adiadı ilə keçdi. Leninin tərafdarlariitərafdarlari nə qədər boğulmağa çalişilsadaçalışılsada, partiya quruldu. Çoxpartiyalı sistemə keçildi və çar 2-ci Nikolay [[1906]]-ci ildə konstitutsiyasinikonstitutsiyanı qəbul etməli oldu.

Milad təqviminə görə [[8 mart]] [[1917]]-ci ildə Dünya Qadinlar günündə başlanan etirazlar isə son dərəcə sülhsevər başlamişdi.Xalq Hökümət maliyyə məsələlərinin ədalətli həllini tələb edən xalqa qarşi çox keçmədən zor tətbiq edilməyə başlandibaşladı. O zaman çar parlamenti buraxacağiniburaxacağını söylədi. Parlamentin sədri isə dövlət idarəsinə əl qoyduğunu dedi. BelelikləBeləliklə, Rusiya liberal idarə sisteminə keçdi..

Bu arada [[İsveçrə]]də olan Leninə tam dəstək Almaniyadan gəldi. Buna ən başlicabaşlıca səbəb isə RusiyaniRusiyanı müharibədən uzaqlaşdirmaq idi. O alim Plexanovun görüşlərindən təsirlənərək MarksizimMarksizm-Leninizm idealariniideyalarini irəli sürür. Rusiyada eleelə bu dövrdə ümümiümumi bir tətil baş verdi. Belə ki, işçilər öz iş yerlərindən çixaraq çarin sarayinasarayına hücümhücum etdilər. ÇariÇarı taxtdan saldilar,Romanovlarin terefdarlariniRomanovların hebstərəfdarlarını həbs etdilər. Ölkə cumhuriyyət elan edildi. KeciciKeçici hökümət tətbiq edilir və bu hökümətin başcisibaşçisi əvvəl Milyukov daha sonra Teresenko olur. Ancaq hökümət yalniz burjualardan ibarət idi. Məqsəd yenədə proletariya inqilabı səciyəvisini daşiyirdi. Leninin o zaman üçün olan bir şüari bundan ibarət idi ki, bütün iqtidar sovetlərdə cəmlənsin. Elə bu şüarla da inqilaba başladılar.

Lakin üsyandan öncə Petroqrad sovetləri leninistlərə qarşiqarşı hücuma başladi vevə [[1917]]-ci ilin [[iyun]]unda baş tutan bu mübarizədə Lenin məğlub şəkildə Finlandiyaya qaçir. 3 aydan sonra Lenin bütün iqtidar sovetlərə sloqanişüarı ilə oktyabrda inqilab etdi vəVladimervə LeninVladimir Lenin başda olmaqla yeni hökümət qurulur.

O zamanki veziyyetevəziyyətə nəzər salsaq görərik ki, [[1917]]-ci ildə ki Antanta ittifaqinda müharibənin sona qədər davam etdirilməsi ilə baglibağlı qərar qəbul olunduşBuolunduşdu. Bu zaman Rusiya ve Fransa ise gizlin olaraq Almaniya ilə sərhədlərini müstəqil şəkildə bölməyə qərara gəldilər. Müvəqqəti Hökümət dövründə nazir bəyan etdi ki., bu müharibə almanlar üzərində qələbəylə yekunlaşmayana qədər davam etməlidir. Ümumiyətlə isə Rusiya o dövrdə çar Sazanovun hakimiyətindəki siyasətə bənzər siyasət aparirdi. Daha bir maraqlimaraqlı məsələlərdən biri ondan ibarətdir ki, Rusiya daxildə baş verən bu natarazliqlarnatarazlıqlar səbəbi ilə tərəfdaşlarindantərəfdaşlarından Almaniya üçün nəzərdə tutulan əməliyatlari bir neçə ayliq gecikdirməyi xaişxahiş etsədəetsə də, İngiltərə və FransaninFransanın təkidi AlmanlarinAlmanların şərq sərhədlərindensərhədlərindən xeyli üstünlük əldə etmələrinə gətirib çixardi. Bu ölkənin həm daxili həm də xarici vəziyyətini daha da pisləşdirdi.

Bu sovet hakimiyyətinin ilk qerariqərarı SulhSülh vevə Torpaq haqqindahaqqında qanun olmuşdu hansi ki, bütün mülkədarlarinmülkədarların torpaqlarinitorpaqlarını müsadirə edilib kendlilərəkəndlilərə paylandi. Onun sosialistik idealarina əsasən fəhlə və kəndli cəmiyyətin əsas təbəqəsini təşkil edirdi.Varli Varlı mülkədarlara isə xalq düşməni imici verilmişdi.