Yaponiya tarixi: Redaktələr arasındakı fərq

Bu islahatların məqsədi ölkənin iqtisadi asılılığını ləğv etmək və onun kapitalist inkişafı yolundakı maneləri aradan qaldırmaq idi. Bütün ölkə miqyasında işlənən pul vahidi – iyena qəbul edildi. Yedonun adı dəyişdirilərək Tokio adlandırıldı. İmperator iqamətgahı buraya köçürüldü. Tokio Universitetinin əsası qoyuldu. Ölkədəki narazılığı aradan qaldırmaq və ehtimal olunan demokratik hərəkatın qarşısını almaq məqsədilə imperator 1889-cu ildə Yaponiyanın ilk konstitusiyası haqqında fərman verdi. Konstitusiyada imperatorun şəxsiyyəti müqəddəs və toxunulmaz elan edilirdi. İmperator ali baş komandan olmaqla bərabər, həm də xarici dövlətlərlə bağlanmış müqavilələri və sazişləri imzalayırdı. Parlamentin qəbul etdiyi qanunlar yalnız imperator tərəfindən təsdiq olunduqdan sonra qüvvəyə minirdi. Yaponiyanın müstəmləkə təcavüzünün ilk hədəflərində biri Koreya olmuşdu. Yaponiyanın Koreyaya qarşı təcavüzkar siyasəti Yaponiya-Çin münasibətlərinin son dərəcə kəskinləşməsinə səbəb olmuşdu. Koreya problemi 1894-cü ilin iyulunda Yaponiyanın Çinə qarşı genişmiqyaslı müharibəyə başlaması üçün bir bəhanə oldu.XX əsrin başlanğıcında Yaponiya iqtisadi cəhətdən qərbi Avropanın böyük dövlətlərində və ABŞ-dan hələ geridə qalmaqda idi.

 

 

Bu isə inhisarların quruluşunda və fəaliyyətində yarımfeodal üsulların hökm sürməsi ilə müşayiət edilirdi. Yapon kapitalizmi hərbi-feodal səciyyəsi daşıyırdı, bu da mahiyyət etibarilə inhisarçı kapitalizm ilə yarımfeodal qalıqların çulğaşmasından ibarət idi. Yaponiya hərbi qüvvə ilə yeni bazarlar əldə etməyə çalışırdı. Bu isə xeyli dərəcədə onun sənaye inkişafı yoluna çox gec qədəm qoyması və xarici bazarlarda ABŞ, İngiltərə və Almaniya ilə rəqabət apara bilməməsi ilə bağlı idi. Uzaq Şərq regionunda nüfuz dairəsi uğrunda Rusiya ilə Yaponiya arasında gedən mübarizə yeni mərhələyə daxil olmuşdu. Rusiyanın Çindən Lyaodun yarımadasını icarəyə götürməsi və Şərqi-Çin dəmir yolunu çəkdirməsi Rusiya-Yaponiya münasibətlərini son dərəcə pisləşdirmişdi. Yaponiya mübarizəyə ciddi şəkildə hazırlaşmışdı. 1902-ci ildə bağlanmış İngiltərə-Yaponiya müqaviləsi Rusiya ilə müharibəyə başlamaq prosesini sürətləndirdi. 1904-cü ilin yanvarında yapon donanmasının Koreyanın Çemulpo limanında Rusiyaya məxsus “Varyaq” kreyserini və “Koreyets” gəmisini məhv etməsi ilə müharibə başlandı. 1904-cü ilin mayında Port-Artur qalası mühasirəyə alındı. Avqust ayında Lyaoyan ətrafındakı döyüşdə ruslar məğlub edildilər. 1904-cü ilin dekabrında Port-Artur qalası təslim oldu. 1905-ci ilin fevralında o dövrün ən böyük döyüşlərindən olan Mukden döyüşündə də rus ordusu ağır məğlubiyyətə uğradıldı. May ayında Susima dəniz döyüşündə rus eskadrasının demək olar ki, tamamilə məhv edilməsi ilə müharibə başa çatmış oldu.