Ölçü vahidləri: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.2) (Robot: Modifying ckb:یەکەی پێوان to ckb:یەکەکانی پێوان |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 6:
Azərbaycan Respublikasında metrologiya məsələləri ilə xüsusi dövlət qurumu – Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma,Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi<ref>http://www.azstand.gov.az/</ref> məşğul olur.
== Beynəlxalq vahidlər sistemi ==
Beynəlxalq vahidlər sistemində əsas vahidlər yeddidir və bunlardır:
*'''uzunluq vahidi - metr(m)'''- platin-iridium xəlitəsindən hazırlanmış tircik üzərinə çəkilmiş iki cizgi arasındakı məsafədir.1799-cu ildə Fransada hazırlanmış bu etalon Paris şəhəri yaxınlığındakı Sevr şəhərində saxlanılır.1983-cü ildən Beynəlxalq razılaşmaya görə metr - işığın vakuumda 1/299792458 saniyədə yayıldığı məsafə kimi müəyyənləşdirilir.
*'''zaman vahidi - saniyə(san)''' - sezium-133 atomunun şüalanma periodunun 9192631770 mislinə bərabər zamandır.
*'''kütlə vahidi - kiloqram(kq)''' - platin-iridium xəlitəsindən hazırlanmış silindirşəkilli etalonun kütləsidir.
*'''maddə miqdarı-mol(mol)''' - kütləsi 0,012 kqolan karbondakı atomların sayı qədər molekullardan və ya atomlardan təşkil olunmuş maddə miqdarıdır.
*'''temperatur vahidi kelvin - (K)''' - 1954-cü ilə qədər "mütləq dərəcənin" qiyməti suyun qaynama və buzun ərimə temperaturları fərqinin 1/100-i qəbul olunurdu.Termometrin ilk başlanğıc nöqtəsi mütləq sıfır,ikinci əsas nöqtəsi isə suyun üçlük nöqtəsi(273,16K) qəbul olunan Kelvin şkalasından istifadə olunur.Kelvin T və selsi t şkalaları arasındakı əlaqə:T=t+273,15 və ya hesablamaları sadələşdirmək üçün T=t+273 kimidir.Kelvin şkalasının ΔT=1K,Selsi şkalasının Δt=1°C-ə bərabərdir.
*'''cərəyan şiddəti vahidi-amper(A)''' - elə cərəyanın şiddətidir ki, bu cərəyan vakuumda bir-birindən 1m məsafədə və bir-birinə paralel yerləşmiş sonsuz uzun naqillərdən keçdikdə onların hər bir metr uzunluqları arasında 2·10<sup>-7</sup>Nqarşılıql təsir yaransın.
*'''işıq şiddəti vahidi - kandela(kd)'''- götürülür <ref>M.Murquzov, S.Abdullayev və b. / X SİNİF, Fizika, BAKI, "NƏŞR", 2005</ref>.
Beynəlxalq vahidlər sistemində(BS) əlavə vahid ikidir:
*'''müstəvi bucaq vahidi - radian(rad)''' - qövsünün uzunluğu radiusa bərabər olan bucaqdır.
*'''cisim bucağı vahidi steradian(strad)'''
Qalan bütün kəmiyyətlərin vahidləri törəmə vahidlər adlanır.
== Ölçü vahidləri sistemləri ==
| |||