Differensial (avtomobil): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Yeni səhifə: thumb|Differential ötürmə '''Differensial''' ötürmə xüsusi planetar ilişmə olub, ötürmə ədədi i0 = − 1 olan dişli çarx ilişm...
 
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
[[İmage:Transmission diagram.JPG|thumb|Differential ötürmə]]
'''Differensial''' ötürmə xüsusi [[planetar ilişmə]] olub, ötürmə ədədi i0 = − 1 olan dişli çarx ilişməsidir. [[Avtomobil]]lərdə [[mühərrik]]dən [[təkər]]lərə verilən ötürmə sisteminin - [[transmissiya]]nın tərkib hissəsidir. Avtomobil əyrixətli yol üzrə hərəkət etdikdə onun arxa təkərləri müxtəlif yol qət edirlər. Bununla onların fırlanma tezliyi də müxtəlif olur. Ona görə də, onların bir-biri ilə sərt birləşdirilməsi mümkün deyil. Avtomobillərin arxa təkərlərinin müxtəlif dövrlər sayında hərəkətini, yəni qeyri sinxronluğunu təmin etmək üçün differensial ötürmədən istifadə edilir. Avtomobilin dönməsi zamanı bu ötürmə arxa təkərlərin sərbəst fırlanmasına imkan verir. Nəticədə təkərlərin lazım olmayan yüklənməsi aradan qaldırılır.
 
 
== Quruluşu==
[[İmage:Differential free.png|thumb|Hərəkəti valdan bir başa ötürən differensial ötürmə]]
[[İmage:Differential locked.png|thumb|Valı bloklayan differnsial ötürmə]]
 
Differnsial ötürmə prinsip etibarı ilə bir fırlanan çərçivədən (gövdədən) ibarətdir. Bu çərçivənin daxilində iki, dörd, dönəbilən konusformalı dişli çarx yerləşdirilir. Bu tənzimləyici dişli çarxlar eyni zamanda iki böyük böyük konus dişli çarxı ilə əlaqələndirilirlər. Differnsial çərçivəsi konus, silindrik və ya hipoid dişli çarxları ilə hərəkətə gətirililər.
 
 
Sağ tərəfdə silindrik dişli çarxla təmin olunmuş differnsial ötürmədə bu ilişmənin sadə izahə verilmişdir. Avtomobil düzxətli hərkət etdikdə val və çərçiivə eyni sürətlə fırlanır. Sağa və ya sola dönmə zamanı isə tənzimləyici dişli çarxlar işə düşürlər. Normal halda avtomobilin mühərrikindən gələn dönmə momenti differnsialın çərçivəsi və val arasında bərabər bölünür. Əgər təkərin birinə düşən yük artarsa (dönmədə) onda tənzimləyici dişli çarxlar təkərin oxunun sürətini azaldır və bu zamna ümumi momentin böyük hissəsi digər təkərə ötürlür. Beləliklə təkərlərin dönmə zamanı müxtəlif, faydalı sürətləri təmin edilir.
 
Ancaq diffrensial ötürmənin çatışmayan cəhətləri də vardır. Məsələn əgər arxa təkərin biri havada olarsa, və ya da sürüşkən bir mühitə (buz, qar, yağış) düşərsə onda həmin təkər daha sürətlə fırlanmağa başlayır. Çünki, bu zaman digər tərəfdə yük çox olduğundan diffrensial ötürmə "səhf" reaksiya verir. Bunu ötürməyə sərhəd dövrlər sayının verilməsi ilə nisbətən aradan qaldırmaq olur.