Abbasilər: Redaktələr arasındakı fərq

'''Abbasilər''' (Ərəbcə: العبّاسيّون; al-'Abbāsīyūn, Farsca: عباسیان 'Abbāsīyān), Əməvi xanədanından sonra başa gələrək İslam Dövlətinin rəhbərliyini və xəlifəliyi əlində tutan xanədan.

 

İlk Abbasi xəlifəsi Əbul-Abbas Səffah (750-754) idi. 754-ci ildə qardaşı Mənsur (754-775) onun yerinə keçdi. Bu iki xəlifə dövründə orduda Türk və İran mənşəlilər əhəmiyyətli vəzifələr üstələndilər. Mənsur, 762-ci ildə paytaxtı Şamdan Bağdada daşıdı. Mənsurdan sonra sıra ilə Mehdi (775-785) və Hadi (785-786) xəlifə oldular. Abbasi Dövləti Mənsurun nəvəsi Harun Rəşid (786-809) dövründə ən geniş sərhədlərinə çatdı. Harun Rəşid, Min bir Gecə Nağıllarına mövzu olan görkəmli səltənətini Bərməki ailəsinə borclu idi. Bu ailədən Yəhya Bərməki və iki oğlu, vəzir olaraq Abbasi Dövlətini 17 il boyunca həqiqətən idarə etdilər.

Harun Rəşidin oğulları Əmin (809-813), Məmun (813-833) və Mötəsim (833-842) atalarının siyasətlərini davam etdirdilər. Anası Harun Rəşidin Türk əslli bir nökəri olan Mötəsim Türklərdən xüsusi bir əsgəri güc qurmuşdur, Türk ünsürləri rəhbərlikdə əhəmiyyətli vəzifələrə gətirmişdir. Daha sonra bu əsgəri gücün Bağdaddakı varlığı bəzi narahatlıqlara səbəb olduğundan Samirrə adıyla yeni bir şəhər qurduraraq dövlət mərkəzini oraya daşıdı. 838-ci ildə Mötəsim Anadoluya Bizans üzərinə bir səfər təşkil etmiş, ordusunun bir qolu Bizans imperatoru Theofilos və ordusunu "Anzin Döyüşü" adı verilən bir vuruşmada böyük məğlubiyyətə uğratmış, Bizansın ikinci böyük şəhəri Amoriomu əhatə edib əlinə keçirmiş və Abbasi orduları İznik şəhərinin yaxınlarına qədər irəliləmişdir.