Otbiçənlər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.2+) (Bot redaktəsi əlavə edir: ceb:Opiliones |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 36:
Otbiçənlər dəstəsinin nümayəndəsi kiçik ölçülü olub,1-10 mm,nadir halda 2 sm ölçüdə olurlar.Oval və yastılaşmış bədən formasına malikdirlər.Otbiçənlərin əksəriyyətində ayaqlar həddindən çox uzun olur. Bəzi ədəbiyyatlarda onları yalanççı hörümçəklər adlandırırlar.Otbiçənlərələ hörümçəkləri yaxınlaşdıran cəhət hər iki dəstənin hörümçəkkimilər sinfində birləşməsidir.Otbiçənlər,hər şeydən əvvəl qarıncığının quruluşuna görə hörümçəklərdən fərqlənirlər.Beləki otbiçənlərdə qarıncıq buğumludur və baş-döş hissə ilə enli əsasla birləşir.Hörümçəklərdə isə qarıncıq baş-döşlə saplaq vasitəsilə birləşir.
Baş-döş şöbə zirehlə örtülü olub ,ön hissədə bir cüt göz vardır.Qarıncıq qısadır,bir-birinə möhkəm sıxılmış 9-10 buğumdan ibarətdir.Xeliserləri üç buğumludur,qısqaclara malikdir.Adətən qısqaclar kiçik olur,lakin quru ilbizləri ilə qidalanan bəzi növlərində onların ölçüsü gövdədən uzun olur.Pedipalpları iridir,tutucudur və caynaqlara malikdir.Ayaqların çanağı baş-döş şöbənin alt hissəsini tamamilə əhatə edir.Pəncələri buğumludur,qurtaracağında caynaqlar yerləşir.
Əksər uzunayaqlı otbiçənlərin ayaqları asanlıqla qırıla bilir (avtomiya hadisəsi) .Otbiçənlərin ayağından yağışdıqda,ayağı qırılıb qalır heyvan özü isə qaçır.Ayaq çanağın burma ilə birləşdiyi nahiyədə qırılır,həmin nahiyədəki yara tez bitişir və hemolimfa axmır.ırılmış ayaq saat yarım ərzində ritmiki olaraq yığıla bilir.Dəstənin adının buradan götürüldüyü qeyd olunur.Digər tərəfdən otbiçənlər yay aylarında çəmənliklərdə ot biçini zamanı daha çox rast gəlinirlər.Bu cəhət də dəstənin adlandırılmasında rol oynayır.
Otbiçənlər traxeyalar vasitəsilə tənəffüs edirlər və traxeyalar yaxşı inkişaf etmişdir.Qarıncığın əsasında bir cüt nəfəsgah vardır ki,bu da quruluşuna görə həşəratın nəfəsgahlarına oxşardır.
Otbiçənlərdə cinsi aparat başqa hörümçəkkimilərdən fırqlənir.Dişi fərdlərdə cinsi dəlik boruşəkilli yumurtaqoyanın ucunda yerləşir.Bəzi formalarda yumurtaqoyan bədəndn uzun olur.Erkək fərdlərdə qarıncığın əsasında boruşəkilli kopulyativ orqan yerləşir.Cinsi dimorfizm kəskin deyildir,fərdlər ölçülərinə,xeliserin quruluşuna və s.əlamətlərinə görə fərqlənirlər.
Otbiçənlər digər hörümçəkkimilərədən fəərqli olaraq spermatofor əmələ gətirmirlər,həşərat kimi kopulyasiya olunurlar.Cütləşdikdən sonra mayalanmış yumurtalar torpağa,rütubətli mamırlığa qoyulur.Yumurtanın miqdarı onlarla ,bəzən də yüzlərlə (600-ə qədər ) olur.Yumurtadan çıxan fərd yetkin formaya oxşayır.Onlar 5-7 dəfə qabıq dəyişdikdən sonra,cinsi yetişkənliyə çatırlar.Onlar ,adətən kiçik buğumayaqlılarla ,xüsusilə həşəratla ,çılpaq ilbizlərlə qidalanırlar.
Otbiçənlər praktiki əhəmiyyətə malikdirlər.Müəyyən edilmişdir ki,bəzi otbiçənlərin baş-döş şöbəsində yerləşən vəzilərin ifraz rtdiyi şirənin tərkibində mikroorqanizmlərə təsir göstərən antibiotik maddələr vardır.Qonileptidin adlanan antibiotik maddə Ganyleptidae fəsiləsindən olan Cənubi Amerika otbiçəninin lateral vəzinin ifraz etdiyi şirədə alınır.Otbiçənlərin 2600-dan çox növü vardır.
'''{{latb|Opiliones}}''' ({{lang-la|Opiliones}}) {{lataz|Arachnida}} sinfinə aid [[heyvan]] dəstəsi.
== Fəsilələri ==
| |||