Şirvan xalçaçılıq məktəbi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→Şilyan: Başlıq şrift böyüdüldü. |
→Bico: Lətif kərimovun qeydləri əlavə edildi |
||
Sətir 22:
==Bico==
[[Şəkil:Bico xalçası.jpg|thumb|right|"'''Yeni Bico'''" xalçası [[Bico kəndi]], 1850-ci il; '''Kanada''' Tekstil və Xalça muzeyində saxlanılır.]]
[[Bico xalçaları]] Şamaxıdan 17 km cənubda yerləşən indiki Ağsu rayonundakı «[[Bico]]» kəndinin adını daşıyır. Bicodan başqa, bu xalçalar Quba, Qəşəd, Göylər, [[Pirhəsənli]] və Şirvanın digər məşhur xalçatoxuma məntəqələrində istehsal olunur. '''"Bico" xalçaları ''texniki və incəsənət nöqteyi-nəzərindən'' təkcə Şirvanda deyil, bütün Qafqazda ən məhşur xalça hesab olunur.''' XIX əsrin ikinci yarısında Azərbaycandan Nijni Novqorod şəhərinə ixrac olunan xalçalar öz milli koloriti və mürəkkəb ornament kompozisiyası ilə diqqəti cəlb edirdi.
Təkcə Azərbaycanda yüksək qiymətləndirilməklə kifayətlənməyərək, eyni zamanda xarici sənətşünasıların və kolleksionerlərin də diqqətini özünə cəlb edən "Bico" xalçaları əsasən iki variantda istehsal edilmişdir: '''''Birinci variant'''''<br /> Orta sahənin mürəkkəb kompozisiyası punktir xətlərlə doldurulmuş ornamentlərdən ibarətdir. Sahə mərkəzi üçbucaqın üfiqi xətt boyunca iki böyük hissəyə, şaquli xətt boyunca orta ölçülü bir neçə rapportlara bölünmüşdür. Rapportun yanlarında xalq sənətkarları arasında «kəpənək» adlanan böyük dişli element, orta nöqtədə isə «toqqa» (kəmər) adlanan dördguşəli element yerləşir. Xalçanın orta sahəsi bir-birinin ardınca yerləşən dairəvi elementlərlə əhatə olunmuşdur. Xalça ustaları bunu "alma" adlandırırlar. Orta sahədə həmçinin bir-neçə səkkizgüşəli elementlər (bunlar da həmçinin "toqqa" adlanır), "kəlbətin" adlanan dördguşəli bəzək elementləri və tamamlayıcı və dolurucu əhəmiyyət kəsb edən məişət əşyalarına aid predmetlərin təsvirləri mövcuddur.
Mürəkkəb naxışlı qədim "Bico" xalçalarında heyvan və insan təsvirlərinə də rast gəlinir. Belə qənaətə gəlinir ki, bu variantın orta sahəsinin kompozisiyasında toy və digər mərasimlərlə bağlı səhnələr də əks etdirilmişdir.
İkinci variant
'''''İkinci variant'''''<br />
"Bico" xalçasının ikinci variantının orta sahə kompozisiyasında bir-birinin üzərində olan səkkizguşəli göllər bu variantda toxunmuş xalçaların əsas xüsusiyyətidir. Göllərin ətrafında, həmçinin orta sahənin doldurulmamış aralıqlarında yalnız "Bico" xalçalarına xas olan xalçaçılar tərəfindən "bükmə" adlanan elementlər yerləşir. Bu elementlər "Bico" xalçalarının ikinci varianın əsas elementi olmaqla, onu birinci variantdan fərqləndirən əsas bədii xüsusiyyətdir.
Göllərin mərkəzində yerləşən qarmaqlı böyük elementlər, orta xətt boyunca göllərin ətrafına yayılmış "bükmə" naxışları, eyni zamanda xalçanın ümumi quruluşu bu xalçaların meydana gəlməsi tarixinin qədim dövrlərə aid edilməsinə əsas verir.
==Şilyan==
| |||