Standart Model: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
[[Şəkil:Standard Model of Elementary Particles.svg|thumb|300px|right|Standart Modelə daxil olan elementar [[fermionlar]] və [[bosonlar]]]]
'''Standart Model''' — [[hissəciklər fizikası]]na aid nəzəriyyə.
Standart Model (SM) dörd [[fundamental qarşılıqlı təsirlər|fundamental qarşılıqlı təsir]]dən üçünün — [[elektromaqnetizm|elektromaqnetik qüvvə]], [[zəif nüvə qüvvəsi]] (elektro-zəif qüvvə) və [[güclü nüvə qüvvəsi]]nin qanunauyğunluqlarınıqüvvələrini və bu qüvvələrdə elementar hissəciklərin rolunu öyrənir.
 
Standart Model nəzəriyyəsinə görə Kainatdakı bütün materiya [[fermion]]lardan ([[kvark]]ların və [[lepton]]ların aid olduqları hissəciklər ailəsi) yaranmışdır. Məsələn, [[Proton (fizika)|proton]] iki yuxarı və bir aşağı kvarkdan ibarətdir.<br>
Fermionlar bir birinə təsir edirlər. Məsələn, protonun ibarət olduğu kvarklar bir birilə güclü qüvvə (ingiliscə, strong force) adlanan təsirlə bağlıdırlar. Belə ki, güclü qüvvə protonu hissələrə bölünməyə qoymur.<br>
Belə qarşılıqlı təsir qüvvələrinin sayı dörddür: elektromaqnetizm, qravitasiya, zəif nüvə qüvvəsi, güclü qüvvə. Bu qarşılıqlı təsir qüvvələri boson adlanan (fotonun da daxil olduğu hissəciklər qrupu) hissəciklərlə keçir (və ya daşınır).<br> HəminMəsələn, güclüprotonun qüvvəninhissələri daşıyıcısıarasındakı qluongüclü adlıqüvvə bosondur.Elməqluon hələadlanan ki,boson dördvasitəsilə belə qarşılıqlı təsir məlumdurkeçir.<br>
 
Standart Model nəzəriyyəsinə görə bu qarşılıqlı təsir [[Sahə (Fizika)|sahə]]ləri öz növbəsində elementar hissəciklərdən, [[boson]]lardan ([[foton]]un da daxil olduğu hissəciklər ailəsi) ibarətdir.
Standart Model nəzəriyyəsi hələ ki, üç qarşılıqlı təsir qüvvəsini əhatə edir: elektromaqnetizm, zəif nüvə qüvvəsi, güclü qüvvə.
<ref name="Greenwood">{{cite book|author=W.N. Cottingham, D.A.Greenwood|year=2007|title= An Introduction To The Standard Model of Particle Physics|pages=|publisher=[[Cambridge]]|isbn=978-0-521-85249-4}}</ref>