Xaya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 35:
# Xaya toru — {{lang-la|rete testis (rete testis Halleri — BNA)}}
Qıvrım toxum borucuqları silindrəbənzər olub, diametri 0,1-0,2 mm, uzunluğu 30-70 sm olub, miqdarı hər paycıqda 3 ya da 4-dür. Beləliklə ümumi sayı hər xayada 600-1200 arasında olur. Bunlar paycıqların əsasından başlayaraq artıq dərəcədə qıvrılır və qonşu borucuqlarla anastomozlaşır. Hər paycığın qıvrım borucuqları xayanın orta divarına yaxınlaşdıqca istiqamətini dəyişib bir düz borucuğa keçir; beləliklə düz borucuqların miqdarı xaya paycıqlarının miqdarına müvafiqdir. Düz borucuqlar qısa və diametrləri kiçik (təxminən 20-25 mikron) olur. Bunlar orta divara daxil olaraq bir-biri ilə birləşir və nəticədə xaya torunu — {{lang-la|rete testis (rete testis Halleri — BNA)}} əmələ gətirir. Xaya torunu təşkil edən borucuqlar çox geniş olub, toxum üçün bir ambar vəzifəsini ifa edir.
Qıvrım toxum borucuqlarının divarı iki təbəqədən təşkil olunmuşdur: bir neçə fibroblastlardan ibarət xarici və çoxqatlı epitel qismindən ibarət daxili epitel təbəqəsi və ya toxum epiteli — {{lang-la|epithelium seminale}}. Toxum epiteli iki qismə bölünür: bir qismi (spermatogen epitel) toxum mənşəyində — spermatogenezdə iştirak edərək toxuma çevrilir, digər qismi isə Sertoli hüceyrələri adını alaraq istinad və qidalandırıcı vəzifə ifa edir. Toxum epitelindən toxum əmələ gəlməsinə spermatogenez deyilir. Toxum — {{lang-la|spermatozoom}} 50-60 mikron uzunluğunda olub üç hissəyə: baş, boyun və quyruğa bölünür. Toxumun əmələ gəlməsi büluğ dövründə ({{lang-la|pubertas}}), yəni 15 yaşından başlayaraq 50-60 yaşına kimi davam edir.
== Yaş və fərdi xüsusiyyətləri ==
Yenidoğulmuşlarda xaya nisbətən böyük olur, sonra uşaqlıq dövründə inkişafı zəifləşir və büluğ dövründə yenidən inkişaf sürətini artırır. Xayalar fərdi xüsusiyyətlərinə görə üç şəkildə olurlar.
# Silindrəbənzər xaya — boylama ölçüsü köndələn ölçüsündən çox artıq olur, {{lang-la|index testis}} = 32,8; xaya artımı başı barmaq kimi xayanı örtür və ondan asanlıqla seçilir.
# Yumurtayabənzər xaya — aşağı ucu yuxarı ucundan enli olur; eni böyük olur və xaya indeksi 66,6 təşkil edir. xay artımı başı qırmağa bənzəyir və xaya ilə möhkəm bitişir.
# Armudabənzər xaya — yuxarı ucu enli, aşağı ücü isə ensiz olur; indeksi 60,2-dir. Xaya artımı başı xayanı arxadan əhatə edir və bir qədər öndən azad olur.
== Vaskulyarizasiya və innervasiyası ==
== Həmçinin bax ==
| |||