Mirzə Vəli bəy Baharlı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 36:
 
== Həyatı ==
Mirzə Vəli bəy Baharlı təxminən 1725-ci ildə anadan olmuşdur. Onun atası BayramXV xanəsrdə Abdullayaşamış xanulu oğlubabası [[Əlişəkər bəy Baharlı]] Qarabağyaxın xanlığınınqohumu Qaraqoyunlu qurucusuhökmdarı [[PənahəliCahanşah xanHəqiqi|Cahanşah]]ın zamanındahakimiyyəti xanlığındövründə hörmətliuzun insanlarındanillər idi.[[Həmədan]], MirzəVorucerd Vəli bəyNəhavənd Baharlıhakimi mükəmməlolmuşdur. mədrəsəBöyük təhsiliMoğollar almış,İmperatorluğunun ərəb, farsbaşçısı dillərini bilmişdir.Əkbər Şəriət elmlərininşahın gözəl bilicisiatabəyi olanolub, Mirzəölkəni Vəli bəy4 Baharlıil müstəqil idarə etmiş, eyni zamanda incə ruhlu şair kimi xanlar tanınmışdır. Rəvayətə görəxanı [[MollaBayram Pənahxan VaqifBaharlı|Bayram xan Seyfəli bəy oğlu Baharlı]], saraya dövlət xadimi olmaqla yanaşı türk, fars, hind dillərində şeirlər yazmış oğlu [[Əbdürrəhim xan Baharlı|Mirzə VəliƏbdürrəhim xan]] [[]]Əlişəkər bəy Baharlının təklifinəslinə iləmənsub dəvətolub edilmişdir.Mirzə Vəli bəyin ulu babalarıdırlar.<ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Qarabağ xanlığının vəziri – Mirzə Vəli bəy Baharlı. "Qarabağ"Təzadlar qəzeti(qəzet), 2809 dekabr,aprel 2012, №392013-40cü il, № 35 (539-5401772)</ref>
 
Gənclik illərində Mirzə Vəli bəybəyin atası Bayram xan Abdulla xan oğlu Baharlı Qarabağ xanlığının qurucusu [[Pənahəli xanınxan]]ın sarayındazamanında xidmətxanlığın etmişdirhörmətli insanlarından idi. O,Mirzə PənahəliVəli xanınbəy etibarBaharlı etdiyi,mükəmməl güvəndiyimədrəsə saraytəhsili əyanlarındanalmış, biriərəb, idifars dillərini bilmişdir. BəziŞəriət tarixielmlərinin faktlaragözəl əsasənbilicisi ehtimalolan etməkMirzə olarVəli ki,bəy PənahəliBaharlı xaneyni zamanda incə ruhlu şair kimi də tanınmışdır. Rəvayətə görə [[KərimMolla xanPənah ZəndVaqif]]in dəvətisaraya iləMirzə ŞirazaVəli gedərkənbəy özüBaharlının təklifi ilə apardığıdəvət yaxınedilmişdir. adamlari<ref>Orxan sırasındaZakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy Baharlı. da"Qarabağ" varqəzeti, idi.28 dekabr, 2012, №39-40 (539-540)</ref>
 
Gənclik illərində Mirzə Vəli bəy Baharlı Qarabağ xanlığının qurucusu Pənahəli xanın sarayında xidmət etmişdir. O, Pənahəli xanın etibar etdiyi, güvəndiyi saray əyanlarından biri idi. Bəzi tarixi faktlara əsasən ehtimal etmək olar ki, Pənahəli xan [[Kərim xan Zənd]]in dəvəti ilə Şiraza gedərkən özü ilə apardığı yaxın adamlari sırasında Mirzə Vəli bəy Baharlı da var idi.<ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy Baharlı. "Qarabağ" qəzeti, 28 dekabr, 2012, №39-40 (539-540)</ref>
Sonralar Mirzə Vəli bəy Baharlı Pənahəli xanın yerinə taxta çıxmış oğlu [[İbrahimxəlil xan]]ın etibarını qazanmış saray əyanlarından biri olmuşdur. Mirzə Vəli bəy Baharlı İbrahimxəlil xanın inandığı, arxalandığı, təcrübəli dövlət adamlarından sayılırdı. Xanlığın bütün məsələlərinin həllində onun verdiyi ağıllı məsləhətlər də əsas rol oynayırdı. Məhz bu istedadına, etibarına görə Mirzə Vəli bəy Baharlı Qarabağ xanlığının vəziri rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. İbrahimxəlil xanın vəziri kimi o, bir sıra diplomatik danışıqlarda Qarabağ xanlığını layiqincə təmsil etmişdir.
 
Sonralar Mirzə Vəli bəy Baharlı Pənahəli xanın yerinə taxta çıxmış oğlu [[İbrahimxəlil xan]]ın etibarını qazanmış saray əyanlarından biri olmuşdur. Mirzə Vəli bəy Baharlı İbrahimxəlil xanın inandığı, arxalandığı, təcrübəli dövlət adamlarından sayılırdı. Xanlığın bütün məsələlərinin həllində onun verdiyi ağıllı məsləhətlər də əsas rol oynayırdı. Məhz bu istedadına, etibarına görə Mirzə Vəli bəy Baharlı Qarabağ xanlığının vəziri rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. İbrahimxəlil xanın vəziri kimi o, bir sıra diplomatik danışıqlarda Qarabağ xanlığını layiqincə təmsil etmişdir.<ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy Baharlı. "Qarabağ" qəzeti, 28 dekabr, 2012, №39-40 (539-540)</ref>
İbrahimxəlil xan [[Ağa Məhəmməd şah Qacar]]la dostluq münasibətləri yaratmaq məqsədilə Mirzə Vəli bəy Baharlını əmisi oğlu Əbdüssəməd bəylə birlikdə [[İran]]a elçi göndərdi. Elçilər bir müddət [[Tehran]]da yaşamalı oldular. Bir sıra siyasi məsələlərin həll edilməsində yaxından iştirak etdilər. Lakin çox keçmədi [[Rusiya]]ya meylli olmaqda günahlandırılan İbrahimxəlil xanı cəzalandırmaq məqsədilə Ağa Məhəmməd şah Qarabağ elçilərini qətlə yetirilməsinə aid fərman verdi. Lakin onun bu fərmanı diplomatik nəzakət qaydalarına zidd idi.
 
İbrahimxəlil xan [[Ağa Məhəmməd şah Qacar]]la dostluq münasibətləri yaratmaq məqsədilə Mirzə Vəli bəy Baharlını əmisi oğlu Əbdüssəməd bəylə birlikdə [[İran]]a elçi göndərdi. Elçilər bir müddət [[Tehran]]da yaşamalı oldular. Bir sıra siyasi məsələlərin həll edilməsində yaxından iştirak etdilər. Lakin çox keçmədi [[Rusiya]]ya meylli olmaqda günahlandırılan İbrahimxəlil xanı cəzalandırmaq məqsədilə Ağa Məhəmməd şah Qarabağ elçilərini qətlə yetirilməsinə aid fərman verdi. Lakin onun bu fərmanı diplomatik nəzakət qaydalarına zidd idi. <ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy Baharlı. "Qarabağ" qəzeti, 28 dekabr, 2012, №39-40 (539-540)</ref>
 
Qarabağa aid salnamə müəlliflərinin yazdığına görə Əbdüssəməd bəy Qarabağa qaçmağa təşəbbüs etsə də yolda qətlə yetirildi. Həmin müəlliflərin qələmə aldıqları salnamələrdə bildirilir ki, Qarabağ xanlığında İbrahimxəlil xana yaxın dörd şəxs olmuşdur. Mirzə Vəli bəy Baharlı, Əbdüssəməd bəy, [[Molla Pənah Vaqif]], qardaşı oğlu Batmanqılınc Məhəmməd bəy İbrahimxəlil xanın məsləhətləşdiyi, etibar etdiyi ağıllı dövlət adamları idilər. İbrahimxəlil xan xanlığın bütün məsələlərinin həll edilməsində onlarla məsləhətləşirmiş. İbrahimxəlil xan vəziri, etibar etdiyi yaxın məsləhətçisi Mirzə Vəli bəy Baharlını azad etməyə çalışsa da Ağa Məhəmməd şah Qacarla apardığı danışıqlar nəticəsiz olur. Qarabağ xanlığının güclənməsini istəməyən Ağa Məhəmməd şah Qacar xanlığın ağıllı, təcrübəli dövlət xadimi sayılan Mirzə Vəli bəy Baharlını İbrahimxəlil xana qaytarmadı.
 
1795-ci ildə Ağa Məhəmməd şah Qacar Mirzə Vəli bəy Baharlının qətlə yetirilməsi ilə bağlı fərman verdi. Ağa Məhəmməd şah Qacarın Mirzə Vəli bəy Baharlı haqqında çıxartdığı ölüm fərmanı xüsusi bir qəddarlıq idi. Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği, Rzaqulu bəy Vəzirov, Məhəmmədəli bəy Vəlizadə kimi salnamə müəlliflərinin yazdıqlarına əsasən Mirzə Vəli bəy Baharlı Tehranda döyüş topunun lüləsinin ağzına bağlanılaraq işgəncə ilə öldürülmüşdür.<ref>Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy Baharlı. "Qarabağ" qəzeti, 28 dekabr, 2012, №39-40 (539-540)</ref>
 
== Xələfləri ==
Sətir 57 ⟶ 59:
== İstinadlar ==
<references/>
<references/>
 
== Mənbə ==
* "Qarabağnamələr" (Tərtib edəni və çapa hazırlayanı tarix elmləri namizədi Akif Fərzəliyev) I kitab, Yazıçı, 1989.