|
}}
'''Şüştər''' – 1) əsas Azərbaycan muğam dəstgahlarından biri, 2) Azərbaycan musiqi yeddi ladlarından (məqamlarından) biri. <ref>[http://lugat.musigi-dunya.az/az/data.pl?id=4035&lang=az Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Şüştər]</ref>
'''Şüştər''' – əsas Azərbaycan muğam dəstgahlarınına aiddir.
== Şüştər muğam dəstgahı kimi ==
Şüştər termini bir muğam adı kimi yayılmışdır. [[Üzeyir Hacıbəyov]] Şüştər termini haqqında yazır ki, bədii – ruhi təsir cəhətdən ,ü.tər dinləyiciyə dərin kədər hissi oyadır. İnsan xəyala dalır, düşünür, hisslərə qapılır. Şüştərin musiqi axınına eyni zamanda dramatizm də xasdır.
Bərdaşt, əmiri, Şüştər, tərkib şöbələrindən ibarət kiçik bir dəstgahdır.
Şüştər lad – məqam kimi də Azərbaycanda özünə təşəkkül tapmış 7 əsas muğamdan biridir. Bir çox xalq mahnı və rəqsləri, Şüştər muğam dəstgahı ilə əlaqədar olan çoxlu təsnif və rənglər, həmçinin "Ovşarı", "Heydəri" kimi zərb – muğamlar məhz Şüştər ladına əsalanır.
== Şüştər musiqi ladı (məqamı) kimi ==
19-cu əsrin sonlarında bu muğam dəstgahı 13 şöbə və guşəni özündə cəmləşdirirdi.
Hazırda geniş yayılmış və xanəndələrimizin repertuarında özünə layiqli yer tutmuş "Ovşarı", "Heydəri", "Mani" kimi vokal – instrumental zərb – muğamlar vaxtilə Şüştərin daxilində instrumental zərb – muğam kimi çalınıbmış.
Yuxarıda göstərilən Şüştər dəstgahının tərkibindəki "Osman – Gərayi", "Qara kürd", "Keşişoğlu" kimi hissələr şübhəsiz ki, aşıq musiqi yaradıcılığından götürülmüşdür.
Şüştər lad –Azərb. musiqisində yeddi əsas məqamdan biri (Ü.Hacıbəyov). Quruluşu: 1/2 -1- 1/2 ton formullu iki tetraxordun yanaşı üsulla (art.2 - intervalı məsafəsində) birləşməsindən ibarətdir; səssırası 8 pilləlidir, VI pillə mayə (tonika) pilləsidir, bu məqamda III pillə də mayə ilə yanaşı, tamamlayıcı ton əhəmiyyətini daşıyır.
Bundan əlavə Şüştərin muğam şöbələri də öz növbəsində inkişaf prosesində püxtələşmiş, cilalanmışdır. Nəticədə Ü.Hacıbəyovun rəhbərliyi ilə [[1925]]-ci ildə "Muğam şurası" tərəfindən qəbul edilmiş proqrfamda "Şüştər" 8 şöbə və guşəni əhatə etmişdir.
Məqamın səssırasının III, VI, VII pillələri istinad-dayaq pilləsi kimi “Şüştər” muğamının şöbələrinin əsasını təşkil edir; bu məqamda qurulan musiqi nümunələri həmin pillələrə əsaslanır. <ref>[http://mugam.musigi-dunya.az/sh/shushtar.html Muğam Ensiklopediyası - Şüştər]</ref>
Hazırda xanəndələr və sazəndələr tərəfindən ifa olunan Şüştər daha da cilalanmış və müstəqil muğam dəstgahlarından biri sayılır. Lakin başqa muğamlardan fərqli olaraq bu muğam az şöbədən ibarətdir.
Şüştər təkcə orta və zil tessituralı şöbə və guşələri özündə cəmləşdirir.
Bu dəstgaha 5 şöbə və guşə daxildir.
Məlumdur ki, bütün muğam dəstgahlarında müqəddimə şöbəsi "Bərdaşt" olur. Şüştər bəzi muğam dəstgahlarının "Bərdaşt"larından onunla fərqlənir ki, onun "Bərdaçt"ı müəyyən ad daçıyır – "Əmiri". Şüştər muğamının instrumaental şəkildə konsert ifası da dəb halını almışdır. Bu muğamının [[kamança]] və [[balaban]] musiqi alətlərində ifası geniş yayılmışdır.
<references/>
* [http://mugam.az/Proq01.html Muğam festivalı] ▼
== Həmçinin bax ==
* [[Azərbaycan musiqisi]]
* [[Muğam]]
* [http://www.azerbaijanvision.com/index.php?name=News&file=article&sid=132 Şüştər]
▲* [http://mugam.az/Proq01.html Muğam festivalı]
* [http://www.cwa.aznet.org/music_a.html Azərbaycan xalq musiqisi]
{{Muğam}}
| 