Barbarlar: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 5:
Eramızın başlanğıcında ən çox german tayfalarını barbar adlandırırdılar. Yeni dövrün tarix ədəbiyyatında ''"Barbar"'' termini [[Roma imperiyası]]nı istila edib, onun ərazisində müstəqil krallıqlar (barbar krallıqlar) yaradan xalqları müəyyənləşdirmək üçün işlədilmişdir. [[Roma imperiyası]]nda
[[quldarlıq quruluşu|quldarlığ]]ın ləğvi və [[feodalizm|feodal münasibətləri]]nin formalaşmasında barbar istilaları mühüm rol oynamışdır. Məcazi
[[Şəkil:Routes of the barbarian invaders, 5th century AD.gif|left|
mənada – imperialist müharibə qızışdırıcıları, irqi ayrı-seçkilik və apartheyd siyasəti yeridənlər, kobud, qəddar adamlar, mədəni sərvətləri dağıdanlar və b. da barbar adlandırılır<ref> Tarixi, ''Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, II cild, səh. 27''</ref>.
[[Şəkil:Dying gaul.jpg|right|thumb|''"Boyanmış Qaul"'' əsəri, Kapitoli muzaeyi, {{bayraq|İtaliya}} [[İtaliya]], [[Roma]]]]
== Barbar qanunnamələri ==▼
Barbar qanunnamələri ({{lang-la|Leges barbarorum}}) [[Qərbi Roma İmperiyası|Qərbi Roma imperiyası]] ərazisində dövlətlərini yaratmış german tayfalarının adət hüquqları aktları [[V əsr|V]]-[[IX əsr]]lərdə tərtib olunmuşdur. Vestqot, Burqund, Saliça, Ripuar, Aleman, Bavar, Sakson, [[Anqlosakslar|Anqlosaks]] və s. qanunnamələri məlumdur. Barbar qanunnamələri (Anqlosaks qanunnaməsindən başqa) latınca yazılmış və onlara Roma hüququnun müəyyən təsiri olmuşdur. Barbar qanunnamələri kral və hersoqların təşəbbüsü ilə yazılmış, formalaşmaqda olan feodal sinfinin imtiyazlarını möhkəmləndirmişdi. Əsasən, prosessual, cinayət hüququnu tənzim edən Barbar qanunnamələrində xüsusi və bəzi ümumi hüquq normaları var. ▼
Barbar qanunnamələri [[Qərbi Avropa]]da meydana gələn ilk feodal dövlətlərinin ictimai quruluşunu öyrənmək üçün çox mühüm mənbədir. Onlarda tayfa ▼
▲[[Şəkil:Routes of the barbarian invaders, 5th century AD.gif|left|297px|thumb|Barbarların [[V əsr|eramızın V əsr]]ində yürüş marşrutu]]
qurluşundan [[feodalizm]]ə keçid dövrünün müxtəlif mərhələsi müşahidə olunur. Barbar qanunnamələri xarakterinə görə ''"Əkinçilik qanunu"na'', şəriət qanunlarına və s.-yə yaxındır. [[Feodalizm|Feodalizm quruluşu]]nun möhkəmlənməsi ilə Barbar qanunnamələri əhəmiyyətini itirmişdir<ref> Barbar qanunnamələri, ''Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, II cild, səh. 27''</ref>.▼
[[Şəkil:Tianxia zh-hant.svg|right|thumb|200px|Mərkəzi hakimiyyət və barbar krallıqlar ({{bayraq|Çin}} [[Çin]])]]▼
=== Avropa [[dəmir dövrü]] ===
Antik dövrdə bu söz [[yunanlar]] tərəfindən yunan olmayan xalqlara qarşı istifadə olunurdu. [[Qədim Roma]]da (daha sonralar, imperiya dövründə) bu termin dövlətdən kənar yaşayan xalqlara aid edilib tətbiq olunurdu. Beləliklə, arxeoloji mənada ''"Barbar"'' termini antik dünya dövründə mövcud olmuş, amma o vaxtın sivilizasiyalarının dairəsinə daxil olmamış xalqlar üçün "dəmir əsri" termininə sinonim olmuşdur:
Sətir 25 ⟶ 20:
[[Şərqi Asiya]]nın klassik mədəniyyətində çinterizm ideologiyasının formalaşmasına təsir etmiş konseptual bir fərqdir. [[Şan sülaləsi|Şan]] (e.ə. 1700-1027-ci illər), Qərbi Çjou (e.ə. 1027-771-ci illər), Şərqi Çjou (e.ə. 770-221-ci illər), Sin və [[Xan sülaləsi|Xan]], Szin ([[265]]-[[420]]-ci illər), [[Tsin sülaləsi|Tsin]] ([[1644]]-[[1912]]-ci ilər) dövrlərində barbarlar [[Çin]] ərazisində geniş yayılmışdılar. [[Çinlilər (tayfa)|Çinlilər]], əsasən, [[monqollar]]ı ''"[[tatarlar]]"'' (''Tar-tar'') adlandırıb barbar hesab edirdilər.
▲== Barbar qanunnamələri ==
▲Barbar qanunnamələri ({{lang-la|Leges barbarorum}}) [[Qərbi Roma İmperiyası|Qərbi Roma imperiyası]] ərazisində dövlətlərini yaratmış german tayfalarının adət hüquqları aktları [[V əsr|V]]-[[IX əsr]]lərdə tərtib olunmuşdur. Vestqot, Burqund, Saliça, Ripuar, Aleman, Bavar, Sakson, [[Anqlosakslar|Anqlosaks]] və s. qanunnamələri məlumdur. Barbar qanunnamələri (Anqlosaks qanunnaməsindən başqa) latınca yazılmış və onlara Roma hüququnun müəyyən təsiri olmuşdur. Barbar qanunnamələri kral və hersoqların təşəbbüsü ilə yazılmış, formalaşmaqda olan feodal sinfinin imtiyazlarını möhkəmləndirmişdi. Əsasən, prosessual, cinayət hüququnu tənzim edən Barbar qanunnamələrində xüsusi və bəzi ümumi hüquq normaları var.
▲Barbar qanunnamələri [[Qərbi Avropa]]da meydana gələn ilk feodal dövlətlərinin ictimai quruluşunu öyrənmək üçün çox mühüm mənbədir. Onlarda tayfa
▲qurluşundan [[feodalizm]]ə keçid dövrünün müxtəlif mərhələsi müşahidə olunur. Barbar qanunnamələri xarakterinə görə ''"Əkinçilik qanunu"na'', şəriət qanunlarına və s.-yə yaxındır. [[Feodalizm|Feodalizm quruluşu]]nun möhkəmlənməsi ilə Barbar qanunnamələri əhəmiyyətini itirmişdir<ref> Barbar qanunnamələri, ''Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, II cild, səh. 27''</ref>.
▲[[Şəkil:Tianxia zh-hant.svg|right|thumb|200px|Mərkəzi hakimiyyət və barbar krallıqlar ({{bayraq|Çin}} [[Çin]])]]
== Gündəlik nitqdə ==
Hal-hazırda bu söz çox dillərdə tamamilə nominaldır və tez-tez gündəlik həyatda istifadə edilir, ancaq, nəzərdə tutmaq lazımdır ki, düzgün sözün işlənməsi, ''"vəhşi, vəhşilər"'' terminilə bu ifadəni qatışdırmağa icazə vermir.
| |||