Bəst: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
İrada (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Bəst''' — [[Orta Şərq]]də sığınacaq anlayışı. {{mənbə_göstərin}}
 
Adətən bəst yeri kimi pir, məscid və yaxud camaat tərəfindən hörmətlə yanaşılan bir yer seçilirdi. Bəst məhkəməyə qədər insanların özbaşına olaraq cəzalandırılmasının qarşısını alırdı. Burada hətta quldurlar da sığınacaq tapırdı. 19 əsrdə İranda bəst kimi xarici ölkələrin səfirliklərini, teleqraf və poçt stansiyalarını da istifadə edirdilər. 19 əsr görkəmli İran siyasi xadimi Mirzə Tağı xan Əmir Kəbir bəsti ləğv etmək üçün müəyyən tədbirlərə əl atmışdı. Belə ki, onun 1848-1851 illərdə keçirdiyi islahat tədbirləri ruhanilərin narazılığına səbəb olmuşdu və onun ruhanilərlə ilk qarşıdurması, Təbrizdə, şeyx-ül-islam Əli xan Əfşarın bu şəhəri "on ikinci imamın şəhəri" elan etməsindən sonra baş vermişdi.Bu o demək idi ki Təbriz bütün vergilərdən azad olunur. Təbriz qiyamçıları Təbrizdə bəst oturdular. Tehran imam cüməsi mirzə Əbülqasım bəst edənləri dəstəklədi. Əmir Kəbir Tehran imam cüməsini ingilislərlə işbirliyində, islahatlara dəstək olmamaqda suçladı. İmam cümə şahın dəstəyini qazanmağa çalışsa da buna nail ola bilmədi və etirazın başçılarını Əmir Kəbirə təslim etməyə məcbur oldu. Bundan sonra Əmir Kəbir bəst adətini ləğv etmək qərarına gəldi. Əmir Kəbirin imam cümədən Tehranda, bəsti ləğvini sanksiyalaşdırmaq üçün, ali ruhanilərin yığıncağını keçirməyi tələb etdi. Ancaq Təbriz imam cüməsi Əmir Kəbirin iradəsinə qarşı çıxdı, o Tehrana gəlmədi, onun güclə Tehrana gətirilməsinin qarşısını almaq üçün isə təbrizlilər onun evinin qarşısında qarovul təşkil etdilər. Əmir Kəbir bəst yerlərinin məhdudlaşdırılmasına nail oldu. 1850 ildən bəst yerləri kimi: Məşhəddəki imam Rza, Qumdakı Fatimə məscidləri, eləcə də, Tehranda Şah Əbdül Əzim məscidi, şahın və sədr-əzəmin at ahırları hesab olunurdu. Sonralar bu siyahıya xarici ölkələrin səfirlikləri və elçilikləri də daxil oldu.[1] Bəst sözünün bir başqa mənası etiraz əlaməti olaraq bazarların, emalatxanaların, karxanaların və sairə işinin dayandırılması idi. Belə olan halda bəst edənlər, yerə otururdular. Bundan belə nəticəyə gəlmək olar ki, tətil bir etiraz forması kimi Şərqdə Avropadan əvvəl mövcud olub. Məsələn 20 əsrin əvvəllərində [[Bakı]]da neft mədənlərində işləyən cənubi azərbaycanlı fəhlələr etiraz forması kimi tez-tez bəst edirdilər.
 
[[Kateqoriya:Sosiologiya]]
İstinad: Очерк новой истории Ирана. Издательство "Наука"Главная редакция восточной литературы. Москва 1978. səh. 105