I Məlikşah: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Legobot (müzakirə | töhfələr)
k Bot: Migrating 27 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q311482 (translate me)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Sultan Məlikşah ibn [[Alp Arslan]] Qınıq''' ({{doğum tarixi|1055||}}-{{vəfat tarixi|1092||}})-Səlcuqlu sultanı
 
== Həyatı ==
 
Məlikşah [[1055]]-ci ildə [[Bəlx]]də anadan olub. Atası Alp Arslan Məlikşahın qabiliyyətli bir uşaq olduğunu gördüyünə görə onunla daha yaxından maraqlanmağa başlayib. Elə bu səbəbdən Alpaslan [[1072]]-ci ildə Məlikşahı öz vəliəhdi təyin edib. Beləliklə 1075-ci ldə Alpaslanın ölümündən sonra Məlikşah hökmdar olub. <ref> http://slovari.yandex.ru/Мелик-шах/БСЭ/Мелик-Шах/|заглавие=Мелик-Шах|издание=3-е </ref>.
 
Məlikşah taxta çıxdıqdan sonra [[Qaznelilər]][[Qaraxanlılar]] Səlcuq dövlәtinin torpaqalarına hücüm etdi. Başqa bir tərəfdən əmisi Kavurd bəy Səlcuq taxdının həm də onun haqqı olduğu iddasıyla Məlikşaha qarşı üsyan qaldırdı. Kavurdun üsyanı vəzir Nizamülmülk tərəfindən basdırıldı. Məlikşah ordusuyla Qaraxanlılara hücüm etdi və işqal olunmuş torpaqları azad etdi.
 
Məlikşah 3 dəfə Gürcüstana[[Gürcüstan]]a səfər edərək Gürcü kralına Böyük Səlcuq Dövlətinin hakimiyyətini qəbul etdirdi. Bundan başqa Məlikşah dövründə Səlcuqların sərkərdələri Suriyə, Fələstin və Yəməndə fətihlər həyata keçirdilər.
 
Abbasi Xəlifəsi [[1087]]-ci ildə Bağdada gələn Məlikşaha müxtəlif hədiyyələr verərək onu şərqin və qərbin sultanı elan etdi.
 
Yenidən Qaraxanlı hökmdarının Səlcuq torpaqlarına hücumu nəticəsində Məlikşah ordusuyla birgə ilk əvvəl Qərbi Qaraxanlını daha sonra isə Şərqi Qaraxanlını Böyük Səlcuq dövlətinin tərkibinə qatdı.
Sətir 15:
Beləliklə Böyük Səlcuqların 1085-ci ildə Diyarbəkiri ələ keçirmələri nəticəsində Mərvanilər dövləti süqut etdi. Bir il sonra isə Suriyə səfərinə çıxan Məlikşah Urfa, Menbic və Halep qalalarından sonra Antalyada Aralıq dənizinə qədər gəldi. Burada namaz qılaraq, Allahına şükür edən Sultan, dəniz sahilindən götürdüyü qumu İrana apararaq, atası Alpaslanın qəbrinə səpərək belə dedi, "Atacan, bax sənə müjdə gətirmişəm. Hələ balaca uşaq olaraq qoyub getdiyin oğlun, Allahın izniylə dünyanı başdan ayağa әlә keçirdi."
 
Məlikşah dövründə Böyük Səlcuq Dövlətinin sərhədləri Aralıq dənizindən [[Mərmərə dənizinədənizi]]nə kimi oradan Qaşqara[[Qaşqar]]a, Qaşqardan Yəmənə[[Yəmən]]ə qədər uzanırdı. Bundan başka Məlikşah elmə və alimlərə çox dəyər vərən bir sultan idi. O, [[Gazali]], [[Kaşqarlı Mahmud]], [[Ömər Xəyyam]] kimi alim və şairləri himayə etdi. Bağdadda Sultan Məlikşah mescidini inşa etdirdi. İsfahanda[[İsfahan]]da rəsətxana, müxtəlif yerlərdə körpülәr saldırıb, mədrəsələr tikdirdi.
 
1074-cü ildə qəbul etdiyi Cəlali təqvimiylə, ticarət mallarından alınan vergilərin bəzilərini ləğv etdi. Hәcc yollarında su quyuları qazdırdı və bu yolların təhlükəsizliyini təmin etdirdi.
Sətir 21:
Sultan Məlikşahin hədəfi Şimali Afrikanı tamamiylə İslam birliyi içinə almaqdı. Ancaq bu əməlinə nail olmadan xəstələnərək 1092-ci ildə bu dünya ilә әbәdilik vidalaşdı.
 
Sultan Məlikşah iyirmi illik hökmdarlıq dövründə dövlətin sərhədlərini Kaşqardan Qərbi Anadoluya[[Anadolu]]ya və Qafqazdan Yəmənə qədər genişləndirdi.
 
O orta boylu, enli kürəkli və ağ üzlü idi. Böyük bir dövlətin hökmdarı olmasına baxmayaraq sakit təbiyyətli idi. Sarayda hər zaman alimlərlə həmsöhbət olur, onların qiymətli fikirlərinə qulaq asırdı.
 
Məlikşah bütün Səlcuq ölkələrini abadlaşdıraraq, xalqını rifaha qovuşdurdu. Vəzir [[Nizamülmülk]] onun haqqında belə deyir: "Məlikşah çox dindardır. Alimlərə hörmət edən, kasıblara yardım edən, xalqına ədalət bəxş edən bir cahan hökmdarıdır"
[[İmage:Seljuk Empire locator map.svg|thumb|305px|Sultan Məlikşahın vəfatı dövründə Böyük səlcuq imperiyası]]