Plebsin patrisiatla mübarizəsi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 17:
Zümrə mübarizəsinin ilk qığılcımı [[Tit Livi]]ya inansaq,e.ə 494 ilə aiddir. Borc şərtlərinin dözülməzliyinə və kreditorların özbaşınalığına cavab olaraq plebeylər Romadan [[Aventin]] təpəsinə uzaqlaşdılar. [[Etrusklar]] və latinlərin hərbi təhdidi qarşısında patrisilər güzəştə getdi. Plebs öz sıralarından olan xüsusi maqistratın təsis edilməsinə nail oldu, plebsin dövlət qarşısında nümayəndəsi rolunu oynayan - xalq [[tribun]]u.
Əvvəlcə [[tribun]]lar ayrı-ayrı plebeyləri maqistratların özbaşınalığından müdafiyə edirdi([[ius auxilii]]). Tədricən bu haqlardan çox böyük hakimiyət yaranırdı.E.ə 449 ildən tribunun şəxsiyəti toxunulmaz, evi isə sığınacaq hüququna malik idi. Tribun maqistratın və senatın qərarlarına veto qoya bilərdi(interçessiya huququ). Tədricən o san ki, zümrələr arasındaki anlaşmanın qoruyucusu olurdu və bu keyfiyyətdə onları pozanlara qarşı tədbir görə bilərdi(həbs, cərimə və s.) Tribunların hakimiyəti şəhər hüdudlarından kənara çıxmırdı. Əvvəllərdə tribunların sayı 2-5 idi, sonralar onların sayı 10 çatdırıldı. Vəzifə, əsasən patrisiatla mübarizəyə başçılıq edən plebsin rəhbərləri üçün əlçatan oldu.
E.ə V əsrin 80-50 ci illəri, aqrar məsələ ətrafında ən kəskin mübarizə illəri idi. Bu illər Roma ekvlər, volsklər və başqa qonşu tayfalarla ağır müharibərlə aparırdı. Plebsin və tribunların ənənəvi taktiki qoşuna yığımdan imtina etməkdən ibarət edirdi. Aqrar məsələni həll etmək mümkün olmurdu, və ancaq e.ə 456- ci ildə tribun İçilinin qanununa görə Aventindəki torpağı bölüşdürmək mümkün oldu.
E.ə 451-450-ci illərdə plebsin təzyiqi ilə hüququn ilk [[kodifikasiya]]sı baş verir. Qanunların "[[10 ər]]"dən ibarət ([[desimvir]]dən)ibarət komissiya yaradılır. Komissiya demək olar ki tamamilə patrisilərdən ibarət idi. Qanunlar məhkəmə icralarını, borc hüququnu, ailədaxili münasibətləri, mülkiyyət hüququnu, və alış-veriş əməliyatlarını tənzimləyirdi. Onlar həmçin müxtəlif cinayətlərə görə cəza təyin edirdilər(cadu, qətl, oğruluq, üzv xəsarətləri, dövlətə xəyanəti). Qanunların yazılması nəsli cəmiyətdən sinfi cəmiyətə və Roma polisinin qurulmasında vacib ünsür idi. Keçid dövrünə xas müxtəlif prinsiplərin kombinasiyası onlar üçün də səciyəvi idi: [[talion]] və pul [[peni]]si prinsipi, vərəsəlik azadlığı və mülkiyətin nəslin içində saxlanılması meyli və sairə.
 
== Qaynaq ==