İqta: Redaktələr arasındakı fərq

Böyük [[Səlcuqlular]]ın, [[türkmən]] yığma qoşununa əlavə olaraq təşkil etdikləri çoxmillətli nizami ordu, ödəniş problemi yaratdı. Belə böyük coğrafi ərazidə, mərkəzdənqaçmanı təhrik edən çox güclər vardı, buna görə [[Tahirilər]], [[Samanilər]], [[Qəznəlilər dövləti|Qəznəlilər]] və hətta əhəmiyətli dərəcədə [[Buveyhilər sülaləsi|Buveyhilər]] dövründə yayılmış orduya nəğd ödəniş sistemini (rəzakət) saxlamaq çətin idi. Buna görə [[Buveyhilər sülaləsi|Buveyhilər]] dövründə, hər İki İraqda mövcud olan iqta sisteminin genişlənməsinə meyl Səlcuqlular dövründə daha da gücləndi. Bir birini tez-tez əvəzləyən və qarışıq olaraq çətinlik törədən müxtəlif ''iqta'' tiplərinin fərqləndirilməsi, bu sahənin Kl. Kaen və A.K.S.Lembton kimi mütəxəsislərinin araşdırma obyekti olmuşdur. Onların fikrinə görə ''iqtanın'' Səlcüq dövründəki təkamülündə, bir neçə istiqaməti seçmək gərəkdir:ilk dövrlərdə inzibati məqsədlərlə icarəyə verilən, '''[[iqta ət-təmlik]]''' dən, hərbi məqsədlərlə əmirlərin və başqa vəzifələrin ödənişi kimi verilən '''[[itqa əl-istiqlal]]''' qədər ''iqtanın'' [[assimilyasiya]]sını. 12 əsrdə süquta uğramaqda olan işləri öz əllərinə alan Səlcüqilər dövründə, hərbi iqtanın ilkin irsi meyli güclənməyə başladı ki, bu əmirlərin maliyə bazasının möhkəmlənməsinə, sonralar isə əyalət atabəyləri sülalərinin yaranmasına gətirdi. Coğrafi olaraq ''iqta'' o dövrdə qərbdən şərqə, [[Xorasan]]a, və ola bilər sonra, Buveyhilərin dövründə başlanan və Səlcuqlular dövründə davam edən ümumi militarizasiya əsnasında daha da şərqə doğru yayılmağa başladı.[2] Məsələn Səlcuq hökmdarı [[Sultan Məlikşah]] [[Azərbaycan]]ı və [[İran]]ı 46 min əskəri arasında bölüşdürüb onlara iqta kimi vermişdi.