Uşaqlıq yolu (anatomiya): Redaktələr arasındakı fərq

12 — [[UşaqlıqRəhm boynu]];

{{tb-azyun|Am|vagina|colpos}} 8-10 sm uzunluğunda boru şəklində olub uşaqlığı xarici cinsiyyət üzvləri ilə birləşdirir; dölün və azbaşı qanının am-dan xaricə çixması və toxumun (spermatazoidin) uşaqlığa daxil olması üçün bir yol təşkil edir. Bunun ön divarı - {{lang-la|paries anterior}} və dal divarı - {{lang-la|paries posterior}} vardır. Bunlar am boş olan vaxt bir-birinə söykənir və aralarında frontal istiqamətdə durmuş bir yarıq qalır. Am aşağıya doğru daralaraq am dəliyi (girəcəyi) - {{lang-la|ostium vaginae (introitus vaginae BNA)}} vasitəsilə am dəhlizinə açılır; yuxarıda isə uşaqlıqrəhm boynunun am hissəsini ({{lang-la|portio vaginalis cervicis}}) əhatə edir və nəticədə am ilə {{lang-la|portio vaginalis}} arasında am tağı - {{lang-la|fornix vaginae}} adlanan həlqəvi bir yarıq əmələ gəlir. Təcrübə cəhətcə bu tağ dörd qismə bölünür: ön, iki yan və dal tağlar. am-ın dal divarı bir tərəfdən ön divardan təxminən 1,5-2 sm uzun olduğu üçün və digər tərəfdən uşaqlıqrəhm boynunu daha da yuxarıdan əhatə etdiyi üçün, dal tağ o birilərindən geniş və dərindir. Burada dal divar düz bağırsaq-uşaqlıqrəhm çalası tərəfdən periton ilə örtülü olur; beləliklə am boşluğu periton boşluğundan ancaq arxa divar vasitəsilə ayrılmışdır. Bunun təcrübədə artıq əhəmiyyəti vardır, çünki bəzən cərrahi əməliyyat zamanı am çırıldıqda və ya deşildikdə infeksiya am-dan periton boşluğuna keçə bilər.

{{lang-la|Tunica muscularis}} saza əzələ toxumasından təşkil olunmuşdur; burada selikaltı qat olmadığı üçün bilavasitə selikli qişa ilə bitişmişdir. əzələ qişasını təşkil edən liflərin əksəri boylama və azı həlqəvi istiqamətdə gedərək yuxarıda uşaqlıqrəhm aşağıda aralıq

{{lang-la|Tunica mucosa}} əzələ qişasından qalındır (təxminən qalınlığı 2,5 mm-ə çatır) və özü də çoxqatlı yastı epitel ilə örtülüdür. Selikli qişa külü za çəhrayı rəngdə olur, aybaşı dövründə tündləşir və hamiləlik dövründə göyümtül bir rəng alır; bunun vəziləri yoxdur, ancaq tək-tək limfa düyüncükləri - {{lang-la|noduli limphatici}} təsadüf olunur. Normal halda selikli qişa üzərində həmişə seliyəbənzər bir maye olur, ancaq bu uşaqlıqrəhm boynu vəziləri ifrazatından başqa bir şey deyildir. Uşaqların və qızların am-ın ön və dal divarları üzərində bir çox köndələn qırqşlar - {{lang-la|rugae vaginales}} vardır, bunlardan orta xəttə birər sütun - {{lang-la|columnae rugarum anterior et posterior}} əmələ gəlir. Ön sütun dal sütundan qalındır və aşağı yaxınlaşdıqca yüksələrək sidik kanalının xarici dəliyi kənarında {{lang-la|carina urethralis vaginae}} deyilən til (ətcik) əmələ gətirir.

Am kiçik çanağın aşağı hissəsində mərkəzi bir vəziyyət alıb, arxasında - düz bağırsaq və önündə sidiklik və sidik kanalı yerləşmişdir. Sidiklik ilə am zəif rabitədədir; burada olan hüceyrəli toxumada venoz kələflər vardır. Sidik kanalı nahiyəsində isə am onunarxa divarı ilə sərt birləşdirici toxuma (arakəsmə) vasitəsilə möhkəm bitişmişdir. Am anusu qaldıran əzələ ilə əhatə olunaraq sidik-cinsiyyət diafraqmasını ({{lang-la|diaphragma urogenitale}}) dəlir və burada {{lang-la|lig. transversum perinei (lig. transversum pelvis - BNA)}} deyilkən bağ vasitəsilə qasıq bitişməsinə təsbit olunur. Beləliklə am-ın fiksasiyasında sidik-cinsiyyət diafraqması, anusu qaldıran əzələ və onu örtən aralıq fassiyaları iştirak edir. Əgər am-ın fiksasiya aparatı zəifləşərsə, nəticədə uşaqlıqrəhm və am aşağı düşür, buna {{lang-la|prolapsus uteri et Vaginae}} deyilir.

[[Şəkil:Gray1170 az.png|250px|thumb|left|UşaqlıqRəhm və yumurtalıq arteriyaları]]