Murtuza Nağıyev: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 14:
|IMDB =
}}
'''Murtuza Fətulla oğlu Nağıyev ''' (Cənubi Azərbaycan, 5 may 1908 – 28 yanvar 1975<ref>[http://www.socar.az/azch/v1/?id=31 Görkəmli kimyaçılar]</ref>.) - akademik, [[AMEA]]-nın həqiqi üzvü. 1959-1961-cı illərdə AMEA-nın Neft Kimya Prosesləri İnstitutunun direktoru, 1965-1975-ci illərdə isə AMEA-nın Kimya Texnologiyasının Nəzəri Problemləri İnstitunun yaradıcısı və direktoru olmuşdur.
 
== Həyatı ==
Murtuza Fətulla oğlu Nağıyev 1919-211921-ci illirdə [[Aşqabad]] şəhərində fəhlə, 1922-26-cı illərdə isə indiki Səttarxan zavodunda xarrat vəzifəsində işləmişdir. 1926-29-cu illərdə [[Bakı]] Dövlət Universitetinin (BDU) nəzdindəki fəhlə fakültəsinin tələbəsi olmuşdur. 1932-35-ci illərdə isə Azərbaycan Sənaye İnstitutunda təhsilini davam etdirərək, oranı kimyaçı-texnoloq ixtisası üzrə bitirmişdir. Əmək fəaliyyətinə hələ tələbə olarkən 1932-ci ildə V.Strua adına "Krekinq" zavodunda növbə mühəndisi kimi başlamışdır. 1936-38-ci illərdə həmin zavodda baş mühəndis vəzifəsinə qədər yüksəlmişdir. 1938-40-cı illərdə Azərbaycan Neft Emalı elmi-tədqiqat institutunun "Krekinq" laboratoriyasına rəhbərlik etmişdir. 1940-42-ci illərdə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun "Neftzavod mexanikası" kafedrasında dosent vəzifəsində işləmişdir.
 
== Elmi fəaliyyəti ==
 
[[1940]]-cı ildə "Resirkulyasiya ilə krekinqdə benzin çıxımlarının tədqiqi" mövzusunda namizədlik, [[1944]]-cü ildə isə "Texnolologiyanın əsas məsələsi və krekinq prosesinin kinetikası" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1945-ci ildə "Kimya texnologiyası" ixtisası üzrə professor adına layiq gorülmüşdür. 1952-ci ildə AMEA-nın həqiqi üzvü seçilmişdir.Professor M.F.Nağıyev 1942-ci ildən ömrünün sonuna kimi akademiya sistemində işələmişdir. O, 1942-44-cü illərdə SSRİ Elmlər Akademiyasının Kimya İnstitutunun Azərbaycan filialında böyük elmi işçi, 1944-cü ildə "Katalitik krekinqin fizikası" şöbəsinin müdiri olmuşdur. 1945-46-cı illərdə [[AMEA]]-nın Neft İnstitutunda "Neft emalı" şöbəsinin müdiri, 1946-56-cı illərdə isə həmin institutun direktoru və şöbə müdiri vəzifələrində işləmişdir.
 
Sətir 28 ⟶ 27:
 
== Elmi əsərləri ==
 
Onun çoxillik elmi tədqiqatları nəticəsində kimya texnologiyasının bir sıra nəzəri məsələləri: kimya reakiorlarının potensial imkanlarının tapılması; realizə olunan təcrübi proseslərin optimallaşdırılmasının artırılması; resirkulyasiya sistemləri üçün katalizatorun seçilməsi və tədqiqi; əks əlaqəli sistemlərin həyata keçirilməsi ilə təcrübi proseslərin tədqiqi; maksimum səmərəliklə işləyən kimya komplekslərinin işlənib hazırlanması öz həllini tapmışdır. Beləliklə, onun işləyib hazırladığı resirkulyasiya prosesləri nəzəriyyəsi kimya texnologiyası ilə əlaqədar komplekslərin riyazi modelləşdirilməsinin əsasını təşkil edir.Akademik M.F.Nağıyev çoxşaxəli elmi-tədqiqat işlərinin nəticələri 30 fundamental monoqrafiyada, 300 elmi əsərdə və muəlliflik şəhadətnaməsində öz əksini tapmışdır. Onun rəhbərliyi ilə 3 elmlər doktoru, 30 elmlər namizədi hazırlanmışdır. Respublikada elmin inkişafına və elmi kadrların hazırlanmasındakı xidmətlərinə görə 1956-cı ildə Azərbaycan SSR Əməkdar Elm Xadimi adına layiq görülmüşdür.
 
Sətir 34 ⟶ 32:
 
== Mükafatları ==
 
Akademik M.F.Nağıyev Azərbaycan elmini ən möhtəşəm Beynəlxalq konqress, simpozium və konfranslarda ləyaqətlə təmsil etmişdir. O cümlədən 1956-cı ildə Filadelfiyada, 1968-ci ildə Moskvada kataliz üzrə keçirilən beynəlxalq konqreslərdə, 1962-ci ildə Nyu-Yorkda keçirilən Beynəlxalq neft konqresində, 1965 və 1966-cı illərdə Moskvada keçirilən nəzəri və tətbiqi kimyaya dair Beynəlxalq konqreslərdə iştirak etmiş və dərin məzmunlu məruzələrlə çıxış etmişdir. Belçika (1958), Fransa (1960), İngiltərə (1966), Çexoslovakiya (1964) kimi ölkələrə dəvət edilmiş və orada mühazirələr oxumuşdur.Akademik M.F.Nağıyev görkəmli ictimai xadim kimi Azərbaycan SSR Ali Sovetinin 4,5,6,-cı çağırışlarının deputatı olmuşdur.Onun elm qarşısındakı əməyi dövlət tərəfindən qiymətləndirilərək, 1969-cu ildə ən yüksək mükafata Sosialist Əməyi Qəhramanı adına layiq görülmüşdür. O, həmçinin Lenin, Qırmızı Əmək Bayrağı ordenləri ilə və bir sıra medallarla, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunmuşdur.M.F.Nağıyev 1957-ci il yanvar ayının 28-də uzun sürən xəstəlikdən sonra vəfat etmişdir. Akademik M.F.Nağıyev adını əbədiləşdirmək məqsədilə yaratdığı və rəhbərlik etdiyi AMEA-nın [[Kimya Texnologiyasının Nəzəri Problemləri İnstitutu]]na 1991-ci ildə onun adı verilmişdir.
 
== Mənbə ==
* [http://www.adam.az/az.php?subaction=showfull&id=1215261883&archive= Murtuza Nağıyev]
 
== İstinadlar ==
<references/>
 
{{Alim-qaralama}}
 
[[Kateqoriya:Azərbaycan alimləri]]
[[Kateqoriya:Akademiya]]