Şövkət Məmmədova: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1968475 (translate me) |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 11:
|Vəfatı = [[8 iyun]], [[1981]]
|Vəfat yeri = [[Bakı]]
|Mükafatları = {{Lenin Ordeni}} {{Lenin Ordeni}}
|Rəsmi vebsaytı =
|IMDB =
}}
'''Məmmədova Şövkət Həsən qızı''' ([[18 aprel]], [[1897]], [[Tbilisi]] – [[8 iyun]] [[1981]], [[Bakı]]) – İlk professional Azərbaycan qadın [[müğənni]]si (lirik koloratur soprano). SSRİ xalq artisti ([[1938]]). [[Azərbaycan]] [[opera]] ifaçısı və [[müəllim]]i.<ref>[http://kayzen.az/blog/musiqi%C3%A7il%C9%99r/5637/%C5%9F%C3%B6vk%C9%99t-m%C9%99mm%C9%99dova.html Kayzen.az – Böyük musiqiçilər: Şövkət Məmmədova]</ref>. Azərb. SSR Ali Sovetinin (1-4 çağırış) deputatı olmuş, 2 dəfə Lenin ordeni, 2 Qırmızı Əmək Bayrağı və "Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif edilmişdir.
==Həyatı==
Şövkət Məmmədova indiki [[Gürcüstan]]ın Tbilisi şəhərində kasıb pinəçi ailəsində anadan olub. Atası Şövkətin musiqiyə qarşi olan istəyi hiss edib, milyonçu H.Z.Tağıyevin köməkliyi ilə [[1910]]-cu ildə onu Bakıya göndərir.
[[1911]]-ci ildə [[Zeynalabdin Tağıyev]] və həyat yodaşı Sonanın köməyi ilə [[İtaliya]]da, [[Milan]] şəhərində musiqi məktəbinə daxil olur. Lakin [[1912]]-ci ildə ona olan kömək kəsilir və Məmmədova [[Rusiya]]ya qayıtmalı olur. O təhsilini Tbilisi musiqi məktəbində davam etdirir.
Həmin il Bakının Tağıyev teatrında ilk dəfə professional ifaçı kimi çıxış edir. [[Üzeyir Hacıbəyov]]un "Ər və arvad" operettasından bir neçə parça ifa etdi. Konsertdən əldə olunan pul Məmmədovanın İtaliyada təhsilini davam etmək üçün işlənməliydi. Lakin qadının örtüksüz səhnədə oxuması Bakının müsəlman icmasını xeyli qəzəbləndirdi. Namərd qoçular həm Şövkət Məmmədovanı, həm də onu səhnəyə buraxan dahi bəstəkər Hacıbəyovu öldürmək qərarına gəlirlər, lakin hər ikisi faytona minib [[Abşeron]] kəndlərinin birində gizlənirlər.
[[1915]]-ci ildə Şövkət Məmmədova Kiyev Konservatoriyasına ( indiki [[Kiyev Musiqi Akademiyası]]
[[1915]]-ci ildə [[Kiyev]]də oxuyarkən Milanda tanış olduğu mühəndis Yakov Lyubarski ilə ailə həyatı qurur.
Tiflisdə musiqi məktəbini bitirdikdən (1910) sonra təhsilini davam etdirmək üçün 1911 ildə Milana getmiş, burada məşhur müğənni D.Ambroziodan dərs almışdır (ikinci dəfə Milanda 1927-29 illərdə olmuşdur). 1917-21 illərdə Kiyev Konservatoriyasında oxumuş, burada R. Qlierlə birgə verdikləri konsertlərdə Azərb. musiqisini təbliğ etmişdir. Onun təşəbbüsü ilə 1923 ildə Bakı Teatr Texnikumu (1923-25 illərdə direktoru olmuşdur) açılmış, not nəşriyyatı təsis edilmişdir. Azərb. Opera və Balet Teatrının səhnəsində ilk dəfə 1921 ildə Violetta ("Traviata", C.Verdi) partiyasında çıxış etmiş, 1948 ilədək (fasilələrlə) teatrın solisti olmuşdur. Azərb. opera səhnəsində rus və dünya vokal sənətinin ən yaxşı ənənələrini milli musiqi xüsusiyyətləri ilə əlaqələndirmişdir.
Azərb. SSR Ali Sovetinin (1-4 çağırış) deputatı olmuşdur. 2 dəfə Lenin ordeni, 2 Qırmızı Əmək Bayrağı və "Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif edilmişdir.
== Yaradıcılığı ==
Sətir 35 ⟶ 39:
[[1923]]-cü ildə Ş.Məmmədovanın təşəbbüsü ilə Bakı Teatr Texnikumu açılır və o, [[1923]]-[[1925]]-ci illərdə onun direktoru, həm də not nəşriyyatının müdiri vəzifəsində çalışır.
Əsas partiyaları: Rozina ("Sevilya bərbəri", C.Rossini), Lakme ("Lakme", L.Delib), Cilda ("Riqoletto", C.Verdi), Olimpiya ("Hofmanın nağılları", J.Offenbax), Marqarita Valua ("Hugenotlar", C.Meyerber), Qar qız ("Qar qız", N.Rimski-Korsakov), Antonida ("İvan Susanin", M.Qlinka), və s. Yaradıcılığında Şahsənəm ("Şahsənəm", R.Qlier), Nərgiz, Gülzar ("Nərgiz", "Şah İsmayıl", M.Maqomayev), Gülçöhrə ("Arşın mal alan", Ü.Hacıbəyli) partiyaları xüsusi yer tutmuşdur. Repertuarına Azərb. xalq mahnıları, rus və Qərb bəstəkarlarının kamera-vokal əsərləri daxil idi. Tbilisi, Odessa, Moskva, Kiyev, Leninqrad, Daşkənd, Paris və Təbrizdə çıxış etmişdir. Azərb. Teatr Cəmiyyətinin ilk sədri olmuşdur (1945-52). 1945-81 illərdə Azərb. Dövlət Konservatoriyasında pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir (1949 ildən prof.).
Onun ifa etdiyi Rozina ("Sevilya bərbəri" C.Rossini), Lakme ("Lakme" L.Delib), Cilda ("Riqoletto" C.Verdi), Şahsənəm ("Şahsənəm" R.Qlier), Nərgiz ("Nərgiz" M.Maqomayev), Gülçöhrə ("Arşın mal alan" Ü.Hacıbəyov) və digər partiyaları Azərbaycanın opera sənəti tarixində yeni səhifələr açmışdır.
Sətir 58 ⟶ 64:
[[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:Gürcüstan azərbaycanlıları]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin I çağırış deputatları]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin II çağırış deputatları]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin III çağırış deputatları]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IV çağırış deputatları]]
| |||