Litsini-Seksti: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Litsini-Seksti qanunu'''- [[Qədim Roma]]da [[plebsin patrisiatla mübarizəsi]] əsnasında qəbul olunan qanun.
 
E.ə 444-cü ildə Qədim Romada konsulların əvəzinə konsul səlahiyətli tribun adlandırılan, sayları 3 -dən 8 qədər olanların seçilməsi praktikası tətbiq olunmağa başladı. Bu maqistratura plebeylərə əlçatan idi. Cari ildə kimin, konsulların yoxsa tribunların seçilməsi məsələsini senat həll edirdi.
 
Buna cavab olaraq e.ə 443-cü ildə konsulun səlahiyətində [[senz]] yaratmaq və icmanın tərkibinə nəzarət etmək səlahiyəti alındı və, ancaq patrisilərdən seçilən yeni maqistratlara-[[senzor]]lara verildi.
 
E.ə V əsrin ikinci yarısında zümrələrin mübarizəsi bir az səngiyir. Əsas səbəb qonşulara qarşı uğurlu hucumlar və bir sıra yeni koloniyanın çıxarılması idi ki, bu aqrar məsləniməsələni qismən həll etmək imkanı verdi. E.ə 406 -cı ildə [[Veyyi]] şəhərinin böyük ərazisi işğal edildi, lakin 390-cı ildə Roma [[qallar]]ın hucumuna məruz qaldı. Qalların hucumu yeni böhran yaratdı, hansı ki, öz apoqeyinə e.ə 376-cı ildə çatanda, xalq tribunları [[Litsini]] və [[Seksti]] üç qanun lahiyəsi irəli sürdü:
* birincisi, bir əldə 500 yuqerdən (125 hektar) artıq torpaq saxlamaq qadağan edildi, bu içtimai torpağın daha çox balanslaşdırılmış paylanmasını təmin etməli idi;
* ikincisi, konsulyar hakimiyətli tribun təsisatı ləğv edilirdi, bunun əvəzində həmişə, biri plebey olmaqla, konsullar seçilməli idi. Bu qanunla patrisial-plebey aristokratiyası ([[nobilitet]]) əsaslı surətdə öz mövqelərini möhkəmləndirdi.
 
Patrisilər şiddətli müqavimət göstərdilər, qanun ancaq e.ə 367-ci ildə qəbul edildi. Lakin aqrar və borc məsələləri həll edilməmiş qaldı. Roma vəziyyətdən başqa cürəcür çıxdı - işğal hesabına. E.ə IV əsrin 40 -cı illərindən Roma hucumahücuma keçdi və e.ə III əsrin ortalarına İtaliyanın sahibi oldu. Yeni torpaqlara 30 koloniya çıxarılmışdır və bir sıra yeni triba yaradılmışdı, bu böhranın kəskinliyini azaltdı və sosial mübahisənin yumşalması üçün əsas oldu.
 
E.ə 444 ildə Qədim Romada konsulların əvəzinə konsul səlahiyətli tribun adlandırılan, sayları 3 dən 8 qədər olanların seçilməsi praktikası tətbiq olunmağa başladı. Bu maqistratura plebeylərə əlçatan idi. Cari ildə kimin, konsulların yoxsa tribunların seçilməsi məsələsini senat həll edirdi.
Buna cavab olaraq e.ə 443 ildə konsulun səlahiyətində [[senz]] yaratmaq və icmanın tərkibinə nəzarət etmək səlahiyəti alındı və, ancaq patrisilərdən seçilən yeni maqistratlara-[[senzor]]lara verildi.
E.ə V əsrin ikinci yarısında zümrələrin mübarizəsi bir az səngiyir. Əsas səbəb qonşulara qarşı uğurlu hucumlar və bir sıra yeni koloniyanın çıxarılması idi ki, bu aqrar məsləni qismən həll etmək imkanı verdi. E.ə 406 cı ildə [[Veyyi]] şəhərinin böyük ərazisi işğal edildi, lakin 390 ildə Roma [[qallar]]ın hucumuna məruz qaldı. Qalların hucumu yeni böhran yaratdı, hansı ki öz apoqeyinə e.ə 376 ildə çatanda, xalq tribunları [[Litsini]] və [[Seksti]] üç qanun lahiyəsi irəli sürdü:
* birincisi, bir əldə 500 yuqerdən(125 hektar) artıq torpaq saxlamaq qadağan edildi, bu içtimai torpağın daha çox balanslaşdırılmış paylanmasını təmin etməli idi;
* ikincisi, konsulyar hakimiyətli tribun təsisatı ləğv edilirdi, bunun əvəzində həmişə, biri plebey olmaqla, konsullar seçilməli idi. Bu qanunla patrisial-plebey aristokratiyası([[nobilitet]])əsaslı surətdə öz mövqelərini möhkəmləndirdi.
Patrisilər şiddətli müqavimət göstərdilər, qanun ancaq e.ə 367 ildə qəbul edildi. Lakin aqrar və borc məsələləri həll edilməmiş qaldı. Roma vəziyyətdən başqa cürə çıxdı - işğal hesabına. E.ə IV əsrin 40 cı illərindən Roma hucuma keçdi və e.ə III ortalarına İtaliyanın sahibi oldu. Yeni torpaqlara 30 koloniya çıxarılmışdır və bir sıra yeni triba yaradılmışdı, bu böhranın kəskinliyini azaltdı və sosial mübahisənin yumşalması üçün əsas oldu.
Litsini-Seksti qanunlarından bir az sonra plebeylər üçün başqa vəzifələr də əlçatan oldu, o cümlədən [[senzor]], [[diktator]] və [[pretor]].
 
== QaynaqMənbə ==
* История Древнего Мира. Расцвет древних обществ. Главная редакция восточной литературы. Москва 1989 səh 436
 
[[Kateqoriya:Qədim Roma]]
[[Kateqoriya:Hüquq]]