Xırmandalı (Masallı): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 36:
 
'''Xırmandalı''' – [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Masallı rayonu]]nun inzibati ərazi vahidində kənd.
Əhalısi:4326 nəfər
 
Ərazisi:1260 ha.
== Tarixi ==
Masallı rayonunun Xırmandalı kəndinin adı qədim türkdilli Xırmandalı tayfasının adından götürülmüşdür.Oğuz tayfasının Şamlu qoluna mənsub olan bu tayfanın adı mənbələrdə harmandalu/xırmandalı/xərbəndəlu/xudadəndəlu/xarmandalı kimi qeyd olunmuşdur. Orta Asiyada , Cənubi Azərbaycanın Zəncan vilayətində və Anadolu bölgəsində yaşamışlar.XI-XII əsrlərdə bu tayfanın nümayəndələri Qəzvində dövlət yaratmışdılar. Elxanilərin dövründə - XIV-XV əsrlərdə əksər saray məmurları Xərbəndalü tayfalarından təşkil olunurdu.XVI əsrdə bu tayfanın bir hissəsi Ərdəbil ərazisində məskunlaşır.Səfəvilər dövlətinin siyasi həyatında mühüm rol oynayan xırmandalılar ,I Şah İsmayılın və I Şah Abbasın hakımıyyətə gəlməsındə və dövlətın möhkəmləndırılməsındə göstərdıklərı xıdmətə görə Şahsevənlər adını qazanmışdılar. Tayfa başçılarının Quba xanı Fətəli xana (1758-1789) yazdıqları məktub əsasında onlara Muğandan Şabran - Müşgül ərazisinə kimi yaşamağa icazə verilmışdır.Xırmandalıların bir hissəsi isə XVIIIhissəsiaXVIII əsrın 60-70-cı illərində Xəzər dənizinin sahilində- balıq və quş ovu,həm də əkin əkmək, heyvan saxlamaq üçün əlverişli imkanlari olan ərazidə Xırmandalı kəndının əsasını qoyurlar.Kəndin ilk sakini Kələntər Hüseyin olmuşdur.
Xırmandalı kəndındə təqribən 1860-1917-ci illərdə Bakı milyonçusu D.L. Mayılova məxsus balıq emalı və satışı şırkəti fəaliyyət göstərmişdir.
1918-cı ildə Muğan kəndlərinə hücum edən rus-erməni birləşmələri Xırmandalı kəndində dinc əhaliyə qarşı qırğinlar törətmişdilər.
1974-cü ildə kəndin ərazisindən Azərbaycan Atabəylər dövləti(1136-1225)dövründə zərb edilmiş pul dəfinəsi aşkar edilmişdir.
Ərazisi:1260 ha.
Əhalisi:4326 nəfər.
1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsındə iştirak edənlər:152 nəfər .
həlak olan və itkin düşənlər:73 nəfər.
Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur:
Sətir 53 ⟶ 54:
5.Məmmədov Xıdır Məmmədqulu oğlu
6.Səfərov Abəsəli Ərəstun oğlu
 
== Mədəniyyəti ==
XX əsrin əvvəllərinə qədər kənddə məktəb olmasa da,savadlı adamlar var idi.Kəndin imkanli adamlari oğlan uşaqlarını din xadimlərinin yanına qoyur,fərdi üsulla təhsil almalarına şərait yaradırdilar.1923-cü ildə Xırmandalı kəndındə ilk məktəb təşkil olunmuşdur.Məktəb binası kimi kəndin xeyırxah adamlarından olan Abuzər Məşədi Abbas oğlunun(1879-1929)evindən istifadə olunmuşdur.Kəndin ilk ali təhsillıləri Fərrux Qasımov,Ruhulla Zahidov olmuşlar.Pedoqoji elmlər namizədi Əsgər Zahidov,yazıçı-jurnalist Nurəddin Muğanlı,filologiya elmləri doktoru Füzuli BayatBoyat,kimya-biologiya elmləri namizədi Rakif DadaşovQasımov,tarix üzrə fəlsəfə doktoru Mürvət Abbasov,texniki elmlər namizədi HekayətAğaşirin YusifovQulıyev və b.Xırmandalının tanınmış ziyalılılarıdırziyalılarındandır.
Bakıda neçə-neçə yaraşıqlı bınaların tikintisinə rəhbərlik etmiş Sosialist Əməyi Qəhrəmanı ,Əməkdar İnşaatçı Haçı Mir Məhəmməd Hüseynov Xırmandalı kəndındə anadan olmuşdur.
Kənddə 2 məscid,orta məktəb,tibb məntəqəsi,poçt və ATS binası mədəniyyət evi,muzey fəaliyyət göstər.