15:33, 10 mart 2013 tarixindəki versiya redaktə Legobot (müzakirə \| töhfələr) 45.576 redaktə k Bot: Migrating 97 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q6216 (translate me) ← Əvvəlki redaktə		13:36, 2 yanvar 2014 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Xqbot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 62.768 redaktə k Bot: arz:ليبراليه seçilmiş məqalədir; kosmetik dəyişmələr Sonrakı redaktə →
Sətir 3: '''Liberalizm''' ({{lang-fr\|libéralisme}})İstər iqtisadiyyat fəlsəfəsində, istərsə də siyasət fəlsəfəsində dövlət, cəmiyyət və fərd arasındakı bütün əlaqələrdə fərdin haqq və azadlıqlarını önə çıxaran; hər fərdin vicdan, inanc və düşüncə azadlığının tanınmasınin vacib olduğunu müdafiə edən iqtisadi və siyasi təlimə liberalizm deyilir. Bu məzmunda, dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsinin ən aşağı səviyyəyə endirilməsinin tərəfdarı olan, daha ideal olanın isə dövlətin fərdlər, siniflər və beynəlxalq iqtisadi əlaqələrə heç bir şəkildə müdaxilə etməməli olduğunu önə sürən və konkret izahatını "Buraxın etsinlər, buraxın keçsinlər" "Laiseez faire laisez passer" sözündə tapan təlim, iqtisadi liberalizm deyə adlandırılır; dövlət səlahiyyətlərinin hər anlamda və hər sahədə məhdudlaşdırılması, bu səlahiyyəti əlində tutanların cəmiyyətin elementlər fərdlərin həyatlarını necə istiqamətləndirəcəklərinə hər hansı bir səbəb irəli sürərək heç bir şəkildə qarışmamalı olduğunu müdafiə edən, dövlətin ictimai və mədəni həyatın təşkil edilməsində heç bir təyin edici rol boynuna götürməməl olduğunun konkret izahatını verərək "Ən yaxşı hökumət ən az hökm edəndir" sözündə tapan təlimə isə siyasi liberalizm deyilir. Siyasət fəlsəfəsi, liberal siyasət nəzəriyyəsi ilə yaxından əlaqəli azadlıq, tolerantlıq, fərdi haqqlar, demokratiya və hüquq qanunları kimi qanunların fəlsəfə tərəfindən dayaqlarını araşdırır. Liberallara görə, siyasi quruluşlar siyasi və ictimai mənfəətlərdən müstəqil olaraq fərdi mənfəətlərin qorunmasına və təmin edilməsinə etdikləri faydalar məzmununda legitimləşirlər. Sətir 17: Qeyd etmək zərurudir ki, “liberalizm” termini ən çox azadlığı başlıca dəyər kimi şərh edən siyasi-iqtisadi nəzəriyyələrin xarekteristası üçün, maarifçi şəxsi mənafə isə əsas hərəkətverici qüvvə kimi istifadə olunur. Eyni zamanda bu nəzəriyyələr dövlətə müstəqil iştirakçıların fəaliyyət sferasını müdafiə etmək vəzifəsini, yəni sülhün və nizamın təmin olunması vəzifəsini, siyasi stabilliyin və mülkiyyət hüququ vəzifəsini şamil edir. Bütün bunlar rasional olaraq qabaqcadan söylənilən əməlləri mümken edir. Sözün adi mənasında başa düşülən və dövlətin əməllərinin despotikliyini və özbaşınalığını deyil, insan azadlıqlarının bazis xarakterini nəzərdə tutan “liberalizm” əsasında Hobbsun liberalist adlandırmaq qeyritəbii olardı. Bu terminologiyanın üstünlüyü ondadır ki, kapitalizmin müxtəlif fazaların ideologiyaları arasındakı bəzi əlaqələri onun köməyi ilə təsəvvür etmək olar. Hobbsun ideoloqu olduğu erkən faza üçün sağ qalamq uğrunda amansız mübarizə və mütləq monarxiyanın zəruriliyi xarakterik idi.Növbəti fazada (Lokk) kapitalizm möhkəmləməyə başlamışdır və mütləq monarx qarşısında özünün sarsılmaz hüquqlarını müdafiə etmək burjuaziya üçün mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir. İnkişaf etmiş kapitalizmin təşəkkülü ilə burjuaziya dünyadan həzz ala bildi, həzz və gəlir anlayışları isə müəyyən mənada özünü qoruyub saxlama və anadangəlmə siyasi hüquq anlayışların yerini tutdu. Müqavilə ideyası öz yerini dövləti hakimiyyətin utilitarist bəraət qazandırılmasına verdi və dövlətin qarışması prinsipinə əsaslanan radikal liberalizm yarandı (Rikardo, Smith). Liberalizmə yönəldilən bir başqa təməl tənqid də liberalizmin ictimai faktoru arxa plana itələyərək cəmiyyətlərdən ayrı fərdlərin ya da mücərrəd qaydaların olduğunuı qəbul etməsidir. == Liberalizmin formaları == Liberalizm içində dərin qarşıdurmalar və əleyhdarlıqlar olan bir sistemdir. Bu qarışıqlıqlar klassik liberalizm xaricində fərqli meyllər meydana gəlməsini təmin etdi. Liberalizmin aşağıdakı formaları var: Sətir 28: * Siyasi liberalizm - liberal demokratiya tərəfdarlığı * Mədəni liberalizm - fərdi haqq və azadlıqların kimi dövlətsəl və ya dini səbəblər üzündən məhdudlaşdırılması əleyhdarlığı Sətir 56: [[Kateqoriya:Fəlsəfi nəzəriyyələr]] {{Link GAFM\|zharz}} {{Link FM\|vi}}▼ {{Link FM\|ru}} ▲{{Link FM\|vi}} {{Link GA\|zh}}

Liberalizm: Redaktələr arasındakı fərq