Kök (orqan): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
91.135.240.85 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 2851297 dəyişikliyi geri qaytarıldı.
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{vikiləşdirmək}}
[[Şəkil:Primary and secondary cotton roots.jpg|thumb|250px|[[Pambıq]] bitkisində əsas və ikinci köklər]]
 
'''Kök''' — hər hansı mühitdə yarpaq və müəyyən qayda ürə düzülmüş tumurcuqlardan məhrum olan bitki orqanı.
 
== Kök sistemi və kökün növləri ==
'''Kök''' - hər hansı mühitdə yarpaq və müəyyən qayda ürə düzülmüş tumurcuqlardan məhrum olan bitki orqanı. Kökün ucunda əksərən kök üsküyü və mikoriza olur. Kök həmişə morfoloji ucdan böyüyür və endogen budaqlanma (daxilində törəmə), xüsusiyyətinə malikdir.
 
[[Otlar]], [[kollar]] və [[ağaclar]] '''kök''' sisteminə malikdir. Kök, bitkinin əsas orqanlarından biridir. Kökün əsas vəzifələrindən (funksiyalarından) biri, bitkini torpağa bərkitmək və torpaqdakı suyu, eləcə də mineral maddələri sormaqdır. Çox vaxt Kök, ehtiyat qida maddəsi toplanan orqana da çevrilir. Üzvi maddələrin yaradılmasında və vegetativ çoxalma prosesində də kök iştirak edir.
Sətir 12 ⟶ 15:
Mil kök əsas kökdən, yəni rüşeym kökcüyündən inkişaf edir. Əsas kök milə oxşayır. Buna görə də əsas kökü yaxşı inkişaf etmiş bitkilərin kök sisteminə mil köklər deyılır.
 
Mil kök sistemində əsas kök yaxşı inkişaf etməkIə sürətlə böyüyür, torpağın dərinliyinə doğru uzanır. Özündən yanlara çoxlu şaxələr verərək, geniş kök şəbəkəsi yaradır. Əsas kökdən yanlara inkişaf edən köklər yan köklər adlanır. Onlar da, öz növbəsində, xırda, nazik kökcüklərə şaxələnir. BeləlikləəBeləliklə, torpağın hər tərəfinə yayılan çoxlu nazik köklər əmələ gəlir. Üzüm bitkisinin (tənəyin) əsas kökü torpağın dərin qatlarına gedərək, oradaki rütubətdən istifadə edir, bərk süxur və nazik daşlarla qarşılaşdıqda isə, xüsusi turşu ifraz edir. 0, bərk süxuru dağıdır, daşı deşir, torpağm dərinliyinə gedir. Köklər şaxələnərək əsas kökdən bir neçə metr yanlara uzanan yan kökləri əmələ gətirir. Üzüm bitkisinin bu xüsusiyyətindən iətifadə olunaraq, respublikanın bəzi rayonlarında dəmyə şəraitində üzümçülüyü iıikişaf etdirmək mümkün olmuşdur.
Azərbaycanın düzən rayonlarında yayılmış dəvətikanı adlanan ot bitkisinin mil kökü hətta 15-20 m-ə qədər, pambığın kökü 1,5-2 m, qarayoncanın kökü 3,5 m, xiyarın kökü isə 0,4-0,6 m-ə qədər torpağın dərinliyinə keçir. Xüsusilə ağacların kökü daha yaxşı inkişaf edir. Məsələn, yaşlı alma ağacının kökü bitkinin gövdəsindən 15 m-ə qədər yanlara yayılır və 3-4 m dərinliyə gedir.
Kök uc hissəsi ilə böyüyür. Əgər kökün ucunu qırsaq, onun uzununa böyüməsi dayanar. Bu zaman yan və əlavə köklər daha yaxşı inkişaf edər və torpağın ən münbit olan yuxarı qatında yayılar. Buna görə də şitillər əkilən zaman onların uclarını vurmaq lazımdır.