Alanlar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Erim Turukku tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Parishan tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Alanlar''' ([[Türk dilləri|Göytürk Türkcəsi]]: ''As''/''Ar''; [[Çincə]] ''Alan''/''A-Lan''/''Yancai''; eski [[Yunanca]]: ''Ἀλανοί''; [[Latın dili|Latınca]]: ''Alani''/''Halani'') — [[Türk dilləri|Türk]] dillərdə danışan, [[Saklar|Sak Türkleri]] ([[Skiflər|Skif Türkleri]]) ve [[Sarmatlar|Sarmat Türklerinin]] nəslindən gələn qədim köçəri [[Türk xalqları|Türk xalqı]].<ref>Ian Almond, [http://books.google.de/books?id=4HGPuAAACAAJ Two faiths, one banner: when Muslims marched with Christians across Europe's battlegrounds], Harvard University Press, 2011, s.108</ref><ref>Klaus Röhrborn, Wolfgang Veenker: [http://books.google.de/books?id=-FdiAAAAMAAJ Runen, Tamgas und Graffiti aus Asien und Osteuropa], In Kommission bei O. Harrassowitz, 1985, s. 5</ref><ref>Zakiev M. Z., [http://s155239215.onlinehome.us/turkic/24Alans/WhoAreAlansEn.htm Who are Alans?], Kazan, 1995</ref> M. Ö dövrlərdə bu günki Qazaxıstan torpaqlarında yaşayırdılar. Miladi dövrün başlanğıc illərində isə bölmələr böyük bir hissəsi Volga çayını keçərək Don çayı civarlarına, Krım və Şimali Qafqaz torpaqlarına gələrək bu bölgələrdə uzun illər hakimiyyət qurmuşlar.<ref>Biblioteka İnostrannıh Pisateley o Rossii, t.1, SPb, 1836</ref>
[[Şəkil:Alania 10 12.png|thumb|200px| Alanların orta əsrlər(10-cu 12-ci əsr) xəritəsi]]
 
'''Alanlar''' [[Şimali Qafqaz|Şimali]] və [[Cənubi Qafqaz]] ərazisində antik və erkən [[orta əsrlər dövrü]]ndə yaşamış qədim [[İran xalqları|Şərqi İran]]<ref name="iranica.com">[http://www.iranica.com/newsite/index.isc?Article=http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/v1f8/v1f8a013.html Encyclopedia Iranica, "Alans" V. I. Abaev External link]</ref><ref>Agustí Alemany, ''Sources on the Alans: A Critical Compilation.'' [[Brill Academic Publishers]], 2000 ISBN 90-04-11442-4</ref><ref>For [[ethnogenesis]], see [[Walter Pohl]], "Conceptions of Ethnicity in Early Medieval Studies" ''Debating the Middle Ages: Issues and Readings'', ed. Lester K. Little and Barbara H. Rosenwein, (Blackwell), 1998, pp 13&ndash;24) ([http://www.kroraina.com/bulgar/pohl_etnicihttp://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ethnic_group&action=editty.html On-line text]).</ref> mənşəli tayfalardan biridir.
== Alan dili ==
Alan adı yazılı mənbələrdə ilk dəfə M.Ş. 1. əsrdə ortaya çıxar və Çin qaynaqlarına görə Alanlar doqquz [[Telelər|Tele Türk]] boylarından biridir.<ref>Duan, "Dingling, Gaoju and Tiele", s. 47-49, 330-339</ref><ref>Denis Sinor, [http://books.google.de/books?id=ST6TRNuWmHsC The Cambridge History of Early Inner Asia], Vol. 1, 1990, s.271</ref> Alanlar (Aslar) köhnə [[Orxon abidələri|Türk yazıtlarında]] bir Türk boyu olaraq qırğızların yanında çox dəfə ifadə edilmişdir.<ref>Bartold V.V., Kırgızlar: Tarihi bilgiler // 2'ci cilt, 1'ci bölüm., 1963</ref><ref>(Emel Esin, [http://books.google.de/books?id=ltVpAAAAMAAJ A history of pre-Islamic and early-Islamic Turkish culture], Ünal Matbaasī, 1980, s.228)</ref> Kaşgarlı Mahmut 'Az keshe' (yani 'Az kişi') adlı ve şübhəsiz Türk olan bir qövm haqqından bəhs edər. Türk tarixçi [[Əl-Biruni]]'ye göre Alanların dili [[Xarəzmşahlar dövləti|Xarəzmşahlar]]ın ve [[Kumanlar]]ın dillərinə bənzər. Alanların bir qismi [[Qıpçaqlar|Qıpçaq]] ([[Qaraçaylılar|Qaraçay]]-[[Balkarlar|Balkarların]] ataları) ve digər qismi [[Oğuzlar|Oğuz]] ([[Azərbaycanlılar]]ın ataları) dallarına ağit.<ref>Zakiev M. Z., [http://s155239215.onlinehome.us/turkic/24Alans/WhoAreAlansEn.htm Who are Alans?], Kazan, 1995</ref> Qaraçay-balkarlar özlərinə bu günə qədər ''Alan'' deyə xitab edərlər və qonşu xalqlar tərəfindən də eyni xitabı almaqdadırlar.<ref>[http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:TurkSoylenceSozlugu.pdf Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt]</ref><ref>Hasan Celâl Güzel, Ali Birinci, Genel Türk tarihi, Cilt 10, Yeni Türkiye, 2002, s. 472:
* ''"Karaçay-Malkarlılar ayrıca kendileri için tarihî bir etnonim olan "Alan" adını kullanır ve birbirlerine "Alan" diye hitap ederler."''</ref> Etimologiya dünyagörüşündən ''Alan'' ismi Türkçe "''alan'', ''ova'', ''açık yer'', ''geniş'' veya ''büyük mesafe''" deməkdir.<ref>J. Hill, [http://s155239215.onlinehome.us/turkic/24Alans/AlanianEtymologyNotesEn.htm Alanian Etymology Notes]</ref> [[Osetinlər]]in əcdadları olduğunu göstərən araşdırmalar da vardır.<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=YGD0AAAAMAAJ&q=scythian+ossetian&dq=scythian+ossetian&lr=&cd=23 Йоахим Херрманн,Unesco, Эрик Жüрчер, op. cit., s. 182]</ref>
 
== Həmçinin bax ==
Sətir 7 ⟶ 10:
== Mənbələr ==
{{reflist}}
{{Türk xalqları}}
 
[[Kateqoriya:Türk xalqları]]
[[Kateqoriya:Qədim türk tayfaları]]
[[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr]]
[[Kateqoriya:Alanlar]]