19:25, 23 yanvar 2014 tarixindəki versiya redaktə Eminn (müzakirə \| töhfələr) İnzibatçılar 34.308 redaktə Redaktənin izahı yoxdur ← Əvvəlki redaktə		21:04, 16 fevral 2014 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Sortilegus (müzakirə \| töhfələr) Bürokratlar, İnzibatçılar 273.246 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Sonrakı redaktə →
Sətir 1: [[Şəkil:Caspi ira.JPG\|thumb\|300 px\|Xəzər dənizi]] '''Ətraf mühit''' - [[insan]]~~lari~~ları əhatə edən, onlarla qarşılıqlı əlaqədə olan [[günəş]] şüaları, [[su]], [[torpaq]], [[hava]] və canlılar, antropogen maddələr, əşyalar və qurğular nəzərdə tutulur. İnsan özü də ətraf mühitin ~~ayrilmaz~~ayrılmaz və çox güclü təsirə malik olan hissəsidir. Alimlər ətraf mühiti təbii mühit və süni mühit olaraq iki hissəyə ayırmışlar. İnsanların həmişə asılı olduqlari mühit təbiidir. Süni mühit isə cəmiyyətin inkişafı ilə əlaqədər insanların fəaliyyəti nəticəsində yaradılmışdır. Müasir elmin koməyi ilə yaradılmış yeni ~~çoxsayli~~çoxsaylı bitki və heyvan növləri, süni dəryalar, göllər, qoruqlar və s. süni mühitin obyekləridir. Artıq XX əsrin ortalarında ekoloji böhran özünü bildirməyə başladı. Bu dövrü, ətraf mühitin nəzarətsiz istismarının get-gedə artması dövrü kimi qiymətləndirmək olar. ~~nəzarətsiz istismarının get-gedə artması bir dövrü kimi qiymətləndirmək olar.~~ == Ətraf mühitin monitorinqi == ''Ətraf mühitin monitorinqi'' — təbii və antropogen təsirlər nəticəsində ətraf mühitə yayılan zərərli qaz, maye və bərk haldakı tullantılara kəmiyyət və keyfiyyət cəhətdən nəzarətin elmi əsaslarla həyata keçirilməsi olub, hava, su, torpaq mühitlərinin vəziyyətlərinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması məqsədi ilə onların kimyəvi tərkibini, çirklənmə dərəcəsini, radioaktiv, hidrobioloji xüsusiyyətlərini, fiziki xassələrini müəyyən edən müntəzəm müşahidə və tədqiqatlar sistemindən ibarətdir. <ref> [http://www.eco.gov.az/qanunlar/qerarlar/nk/90.doc Ətraf mühitin və təbii ehtiyatların dövlət monitorinqinin aparılması qaydaları haqqında Əsasnamə]</ref> == "İnsan-ətraf mühit" sistemi == ~~Yaşayış mühitinin təkamülü, biosferdən texnosferə keçid.~~ Həyat dövrəsində insan və ətraf mühit daim hərəkətdə olan "insan-ətraf mühit" sistemi təşkil edir. Belə bir sistem daxilində olan insan hər zaman minimum iki əsas məsələni həll etməli olur:▼ ▲Yaşayış mühitinin təkamülü, biosferdən texnosferə keçid. Həyat dövrəsində insan və ətraf mühit daim hərəkətdə olan "insan-ətraf mühit" sistemi təşkil edir. Belə bir sistem daxilində olan insan hər zaman minimum iki əsas məsələni həll etməli olur: * özünün qidaya, suya və havaya olan tələbatını təmin edir; * məskunlaşma mühiti və insanlar tərəfindən özünə qarşı neqativ təsirlərdən qorunma sistemi yaradır və istifadə edir. Ətraf mühitə xas olan neqativ təsirlər dünya durduqca mövcuddur. Biosferdə təbii neqativ təsirlərin mənbəyi iqlimin dəyişməsi, [[tufan]]lar, [[zəlzələ]]lər və s.-dir. Həyat uğrunda mübarizə insanı bu təsirlərdən qorunma vasitələrini axtarıb-tapmağa və təkmilləşdirməyə daim vadar edirdi. Əsrlər ötdükcə yaşayış məskəni kimi evlərin yaradılması, oddan və digər müdafiə vasitələrdən geniş istifadə olunması, qida hazırlanmasında üsul və vasitələrin təkmilləşdirilməsi insanı təbii neqativ təsirlərdən qorumaqla yanaşı ətraf mühitə də təsir edirdi. Əsrlər boyunca insanın yaşam mühiti dəyişir, dəyişməyən neqativ təsirlərin növü və səviyyələri idi. XX əsrdə [[Yer]] üzündə [[biosfer]]in yüksək çirklənməsi zonaları yarandı, bu isə, öz növbəsində qismən və hətta tam regional tənəzzülə səbəb oldu. Bu kimi dəyişikliklərə: * Yer əhalisi sayının yüksək artım sürəti (demoqrafik partlayış) və onun urbanizasiyası;▼ ▲* Yer əhalisi sayının yüksək artım sürəti (demoqrafik partlayış) və onun urbanizasiyası; * istehlak artımı və enerji mənbələrinin təmərküzləşməsi; * sənaye və kənd təsərrüfatı istehsalının intensiv inkişafı; * nəqliyyat vasitələrindən kütləvi istifadə; * hərbi məqsədlərə və digər proseslərə xərclərin artımı səbəb oldu. <ref> [http://www.fhn.gov.az/newspaper/?type=view_news&news_id=450 ~~TƏHLÜKƏSİZ~~Təhlükəsiz ~~HƏYAT~~həyat ~~FƏALİYYƏTİ~~fəaliyyəti ~~ELMİ~~elmi ~~ƏSASLAR~~əsaslar ~~ÜZƏRİNDƏ~~üzərində ~~QURULMALIDIR~~qurulmalıdır] </ref> == ~~Mənbə~~İstinadlar == <references/> Sətir 37 ⟶ 31: [[Kateqoriya:Təbiət]] [[Kateqoriya:Ekologiya]] {{Link FM\|fr}}

Ətraf mühit: Redaktələr arasındakı fərq