İmmunitet: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''İmmunitet''' orqanizmin sahib olduğu bioloji müdafiədir ki,o orqanizmi xəstəliklərdən,mikroblardan və digər arzuolunmaz bioloji hücumlardan qoruyur.

== Ümumi məlumat ==
İmmunoloji müdafiə şərti olaraq 2 kateqoriyada təsnifləşdirilir:
* 1.anadangəlmə
* 2.qazanılmış
 
* 2.qazanılmış
Anadangəlmə yaxud qeyri spesifik(təbii,qeyri adaptiv) immun sistemi orqanizmin bioloji aqressiyadan qorunmsanın ilkin mərhələsini təşkil edir.Anadangəlmə immun sisteminin kompanentləri insan və heyvan anadan doğularkən orqanizmdə hazır şəkildə mövcud olur və onlar tərəfindən [[antigen]]ə qarşı mübarizə tez bir zamanda ,heç bir hazırlığa ehtiyac olmadan baş verir.
 
[[Adaptiv yaxud qazanılmış immun sitemi]](spesifik) müdafiənin sonrakı mərhələsini təşkil edir.Qazanılmış immun sistemi limfositlər tərəfindən orqanizmin ontonogezində fərdi inkişafı dövründə formalaşır.O anadangənmə immun sitemindən yüksək spesifikliyə və yaddaşa malik olmasına görə fərqlənir.Bu zaman orqanizmə daxil olmuş hər bir [[antigen]]in özünə qarşı xüsusi immunoloji cavab reakdsiyaları yaradılır.Antigenlə qarşılaşma immun sisteminin yaddaşında saxlanılır və antigenlə ikinci dəfə qarşılaşma olarsa ona qarşı daha güclü müdafiə təşkil olnunur.Ondan fərqli olaraq [[anadangəlmə immun sistemi]]ndə hüceyrələr hər bir antigen molekulunu yox,yad molekullar qrupunu ayır edə bilir.
[[Adaptiv yaxud qazanılmış immun sitemi]](spesifik) müdafiənin sonrakı mərhələsini təşkil edir.
== '''İmmunologiyanın inkişaf tarixi''' ==
[[Adaptiv yaxud qazanılmış immun sitemi]](spesifik) müdafiənin sonrakı mərhələsini təşkil edir.Qazanılmış immun sistemi limfositlər tərəfindən orqanizmin ontonogezində fərdi inkişafı dövründə formalaşır.O anadangənmə immun sitemindən yüksək spesifikliyə və yaddaşa malik olmasına görə fərqlənir.Bu zaman orqanizmə daxil olmuş hər bir [[antigen]]in özünə qarşı xüsusi immunoloji cavab reakdsiyaları yaradılır.Antigenlə qarşılaşma immun sisteminin yaddaşında saxlanılır və antigenlə ikinci dəfə qarşılaşma olarsa ona qarşı daha güclü müdafiə təşkil olnunur.Ondan fərqli olaraq [[anadangəlmə immun sistemi]]ndə hüceyrələr hər bir antigen molekulunu yox,yad molekullar qrupunu ayır edə bilir.
İmmunitet haqqında olan fikirlər min ilərdir ki ,bəşəriyyətin diqqətini cələb etmişdir.Əvvəllər elmin zəif inkişaf etdiyi dövrlərdə insanlar bir sıra epidemiyaların səbəblərini fərqli başa düşürdülər.Onlar bir sıra epidemiyalar səbəbilə baş verən qırğınların səbəblərini insanların öz allahları qarşısında günahlarının olması kimi başa düçşür və onlar elə başa düşürdülər ki,xəstəlik allahın onlara göndərdiyi cəza tədbiridir.Xəstənin məhv olması onun günahlarının çox,sağalması isə günahlarının az olması ilə izah edilirdi.
 
== '''İmmunologiyanın inkişaf tarixi''' ==
 
İmmunitet haqqında olan fikirlər min ilərdir ki, ,bəşəriyyətin diqqətini cələb etmişdir.Əvvəllər elmin zəif inkişaf etdiyi dövrlərdə insanlar bir sıra epidemiyaların səbəblərini fərqli başa düşürdülər.Onlar bir sıra epidemiyalar səbəbilə baş verən qırğınların səbəblərini insanların öz allahları qarşısında günahlarının olması kimi başa düçşür və onlar elə başa düşürdülər ki, xəstəlik allahın onlara göndərdiyi cəza tədbiridir. Xəstənin məhv olması onun günahlarının çox,sağalması isə günahlarının az olması ilə izah edilirdi.
 
İmmunitetin mexanizmini izah etmək üçün nisbətən geniş yayılmış nəzəriyyə [[Lui Paster]] tərəfindən verilib.Onun tükənmə nəzəriyyəsi bu sahədə qiymətləndirili.Bu nəzəriyyəyə görə xəstəlik törədən amillər orqanizmdə öz substratları hesabına inkişaf edib onları tükəndirir,və ona görə də ikinci dəfə peyda ola bilmirlər.Paster belə hesab edir di ki, təbii yoluxma və ya canlı mikroblarla peyvənd zamanı orqanizm daxilində mikrobların inkişafı üçün labüd olan xüsusi substratalar tükəndiyindən həmin xəstəlik ikinci dəfə yaranmır.Lakin ,Pasterin tükənmə nəzəriyyəsi özünü doğrultmamışdır.Bunlara baxmayaraq Pasterin immunologiyanın formalaşmasında xüsusi rolu olub.O eksperimental immunologuiyanın banısi haesab edilir.
 
Bəzi ədəbiyyatlarda immunologiyanın banısi kimi [[E.Cenner]]in adı çəkilir.Belə ki,o da çiçəyə qarşı peyvən üsulunu təklif edib.Buna baxmayaraq digərləri də biu fikirlə razəılaşmır.Belə ki.Cennerin işləri fərdi xarakter daşımış və yalnız çiçək xəstəliyinə aid olmuşdur.Digər təerəfdən iasə o təklif etdiyi üsulun mahiyyətini izah edə bilməmişdir. Vaksin yaratmağın ümüumi prinsipləri işləyib ghazırlaya bilmədiyindən, Cenner digər xəstəliklərə qarşı peyzvıənd üsullarını təklif edə bilməmişdir.
 
İmmunologiyanın bir elm kimi formalaşmasında Meçnikovun xüsusi xidmətləri olmuşdur.Onlar humoral immunitetin tədqiqinin fundamentini qoymuşlar.Meçnikov müxtəlif heyvanlarda iltihab prosesini tədqiq etmişdir və bu zanman o faqositoz haqqında nəzəriyyəni vermişdir.Bu prosesdə iştirak edən hüceyrələri faqositlər adlandırrmışdır.Meçnikov tərəfindən immunitettin faqositar nəzəriyyəsi yaradılmışdır.İmmmunologiyanın formalaşmsında Paul Erklix in də xidmətləri olmuşdur.O toksin antitoksin reaksiyalarının miqrdari analiz üsullarını işləyib hazəırlamışdır.İmmunologiyanın inkişafında [[Robert Kox]]un da xidmətlətir vardır.<ref>Ziyəddin Məmmədov,Rasim Axundov ,İmmunologiyanın əsasları.2009.</ref>
 
== İstinadlar ==
<references/>
 
[[Kateqoriya:Tibb]]