|
#redirect[[Tamara]]
[[image:Queen Tamara of Georgia.jpg|thumb]]
Tamar (d.1160 - ö.1213) (Gürcüce: თამარ, İbranice: תמר) Gürcistan Krallığı’nı 1184-1213 arasında yöneten ünlü kraliçedir. Hükümdarlık dönemi Gürcistan’ın “Altın Çağı” olarak bilinir. “Krallar kralı” ve "Kraliçeler kraliçesi” olarak adlandırılmıştır. Bagrationi (Bagratlılar) hanedanından gelir. Bazı dillerde Tamara olarak da yazılır.
== Tahta çıkışı ==
Tamar, IV Davidin'nin prenses Abzeri’den olan kızıydı. IV David,kızını Şirvanşah III Menüçöhre Gelin olarak vermişdi.Şahın ölümünden sonra oğlunu tahta çıkaramadığı için ülkeden kovuldu ve Gürcistana kaçtı.1160-cı yılda kendisini kralişe ilan etdi.
Tamar’ın tahta çıkmasının ardından feodal aristokratlar yitirmiş oldukları ayrıcalıkları geri almak için mücadeleye giriştiler. Hazineden sorumlu Kutlu Arslan, kraliçenin yetkilerinin sınırlandırılmasını istedi. “Karavi” adıyla yeni bir devlet organı oluşturulacaktı. “Karavi”nin üyeleri aristokratlar olacak ve bütün kararları onlar alacaktı. Bu kararı kraliçeye bildirip onaylamasını istediler. Kendi hükümdarlığını biçimsel hale getiren bu öneriyi Tamar kabul etmedi. Tamar, Kutlu Arslan’ı görevinden aldı ve ileri gelenlerle konuşarak sorunu çözüme bağladı. Kutlu Arslan’ın yönetimdeki etkisi tamamen ortadan kalktı ve “Karavi” yerine kraliçenin sarayının karar verme yetkisi kabul edildi.
== Evliliği ==
Kraliçenin evlendirilmesi de önemli sorunlardan biri oldu. Çünkü kraliçenin kocası, krallığının ikinci önemli kişisi olacaktı ve bundan dolayı adayın seçimi önem taşıyordu.Tamar kraliçe olmadan önce Şirvanşahı III Menüçöhürle evlenmişdi.Ondan 2 erkek evlat dünyaya getirdi.Fakat Şirvanşahın diğer karısı Şahbanu Sultan onu ülkeden kovdu Tamar küçük oğlu ve bir grup eyyanla Şirvandan kaçtı ve Gürcüstanda kendisini Kraliçe ilan etdi.Sonra Giorgi Rusi olarak anılan bir Rus prensiyle evlendirildi. 1185 yılında evlenen Tamar, Giorgi Rusi’den ayrıldı ve 1188 yılında Davit Soslan ile evlendi. 1191 yılında bazı ileri gelenler Giorgi Rusi’nin Gürcistan’a dönmesini destekleyerek büyük bir ayaklanma başlattı. Tamar, ayaklanmacıları yenilgiye uğrattı ve Giorgi Rusi tutsak alarak Rusya’ya geri gönderdi. Giorgi Rusi, bir kez daha Gürcistan’a döndüyse de bu kez fazla taraftar bulamadı ve kolayca yenilgiye uğratıldı.
== Yönetimi ==
lke içindeki karışıklıkların bastırılmasından ve düzenin sağlanmasından sonra, Tamar dış ilişkilere önem vermeye başladı. 1192’de Giorgi (Laşa Giorgi) adlı oğlu doğan Tamar, onun onuruna bugün Azerbaycan sınırları içinde kalan Bardav kentine sefer yaptı. 1190’larda Azerbaycan atabeyi Ebu Bekir iyice güçlenmişti.Gürcüler Ebubekire karşı Şirvanşahlarla yakınlaşmağa çalışıyordu.Ebu bekirde bundan dolayı Şirvana savaş açmıştı.Sonunda 1192 yılında Şirvan ve Gürcü birlikleri Şemkir yakınlığında ve 1194 Beylakan yakınlığında Ebubekirin ordusunu yenilgiye uğratdilar.
Öte yandan, uzun zamandır Anadolu Selçukluları da Gürcistan’a karşı savaşa hazırlanıyordu. Anadolu Selçuklu sultanı II. Süleyman Şah, Tamar’a bir mektup yollayarak egemenliğini tanımasını istedi. Tamar, Anadolu Selçuklu elçisini geri göndererek ordunun hazırlanmasını buyurdu. Davit Soslan komutasındaki ordu, Basiani’ye hareket etti. 1202 yılında iki ordu burada karşılaştı. Anadolu Selçukluları bu savaşta yenilgiye uğratıldı. Gürcüler ile Anadolu Selçuklular arasındaki savaş daha sonra da sürdü ve Gürcüler 1204 yılında Kars’ı ele geçirdiler. Dünyayı tedirgin eden güçlü Selçukluların Gürcüler tarafından yerlebir edilmesi tüm dünyayı şoka soktu.
Bizans İmparatoru I. Andronikos Komnenos'un (1183-1185 arası hükümdar) oğlu Manuel Komnenos ile Tamar'ın kızkardeşi Rusudan'ın oğlu Aleksios Komnenos'un Trabzon İmparatorluğu’nu kurmasına destek verdi ve bu devleti koruma altına aldı.
1206 yılında Davit Soslan öldü ve Tamar, oğlu Laşa Giorgi’yi yardımcısı olarak atadı
== Ölümü ==
Gürcü ordusu, 1210 yılında kuzey İran’a sefere çıktı ve pek çok kaleyi ele geçirdi. Tamar, 1213 yılında öldü ve Gelati’de toprağa verildi. Tamar, Gürcü krallığın gücünün doruğuna ulaştırdı ve onun döneminde Gürcistan, tarihinin en geniş sınırlarına ulaştı. Gürcistan’ın sınırları, Azerbaycan’dan Erzurum’dan Gence’ye uzanıyordu.
| 