Mərziyyə Davudova: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 7:
|Tam adı = Mərziyyə Yusif qızı Davudova
|Digər adları =
|Doğum tarixi = [[25{{doğum Noyabr]], [[tarixi|1901]]|11|25}}
|Doğum yeri = [[Həştərxan]]
|Vəfatı = [[6{{vəfat Yanvar]],tarixi [[və yaşı|1962]]|1|6|1901|11|25}}
|Vəfat yeri = [[Bakı]]
|Vəfat səbəbi =
Sətir 16:
}}
 
'''Mərziyyə Yusif qızı Davudova''' ([[25 noyabr]], [[1901]], [[Həştərxan]]-[[6 yanvar]], [[1962]], [[Bakı]]) — tatar əsilli <ref>[http://aze.az/news_pobeditel_evrovideniya_el_60595.html Победитель «Евровидения» Эльдар Касумов споет на языке своей бабушки]</ref> Azərbaycan aktrisası.
 
== Həyatı ==
ÖtənXX əsrin 20-ci illərinə kimi [[Azərbaycan]] səhnəsi aktrisa tapa bilmirdi. Uzun illər qadın rollarını min cür maneə və təhqirə məruz qalan, sənət yanğılı kişi aktyorlar ifa ediblər. Sonra bir müddət özgə millətin aktrisaları böyük çətinliklərə dözərək zəif çiyinlərini bu ağır yükün altına verdilər. Beləliklə də Azərbaycan qadınlarının səhnəyə doğru gələn yolu qorxudan, qandan, ölümdən, maneədən qurtulmağa başladı. Təsadüfi deyildir ki, o illər səhnəyə gələn qadınlar haqqında görkəmli sənətşünas [[Mehdi Məmmədov]] belə yazırdı: "Azərbaycan aktrisasının səhnəyə gəlişi, bu sənət meydanında qələbələr çalması qəhrəmanlıq dastanıdır". Bu dastanın ilk səhifələrini Əzizə xanım və onun qızı [[Sona Hacıyeva]] yazdı. Bu aktrisaların sırasında Mərziyyə xanım Davudovanın da öz yeri vardı. O, Azərbaycan səhnəsinin ən qüdrətli aktrisası sayılırdı. [[1901]]-ci ildə [[Həştərxan]]da anadan olmuş Mərziyyə Davudova ilk rolunu oynayanda 16 yaşı vardı. O, Həştərxanda İqbal məktəbində "Birinci Teatr" adlı ikipərdəli tamaşada ([[1917]]-ci il) Əfifə rolunu yaratmışdır. Səhnəyə böyük həvəsli yeniyetmə Mərziyyəni ilk dəfə görüb istedadını kəşf edən unudulmaz [[Hüseyn Ərəblinski]] olub. O, [[1918]]-ci ildə Həştərxanda qastrolda olarkən bu gənc qızın oyununu bəyənmiş və onu [[Bakı]]ya dəvət etmişdi.
 
Ötən əsrin 20-ci illərinə kimi [[Azərbaycan]] səhnəsi aktrisa tapa bilmirdi. Uzun illər qadın rollarını min cür maneə və təhqirə məruz qalan, sənət yanğılı kişi aktyorlar ifa ediblər. Sonra bir müddət özgə millətin aktrisaları böyük çətinliklərə dözərək zəif çiyinlərini bu ağır yükün altına verdilər. Beləliklə də Azərbaycan qadınlarının səhnəyə doğru gələn yolu qorxudan, qandan, ölümdən, maneədən qurtulmağa başladı. Təsadüfi deyildir ki, o illər səhnəyə gələn qadınlar haqqında görkəmli sənətşünas [[Mehdi Məmmədov]] belə yazırdı: "Azərbaycan aktrisasının səhnəyə gəlişi, bu sənət meydanında qələbələr çalması qəhrəmanlıq dastanıdır". Bu dastanın ilk səhifələrini Əzizə xanım və onun qızı [[Sona Hacıyeva]] yazdı. Bu aktrisaların sırasında Mərziyyə xanım Davudovanın da öz yeri vardı. O, Azərbaycan səhnəsinin ən qüdrətli aktrisası sayılırdı. [[1901]]-ci ildə [[Həştərxan]]da anadan olmuş Mərziyyə Davudova ilk rolunu oynayanda 16 yaşı vardı. O, Həştərxanda İqbal məktəbində "Birinci Teatr" adlı ikipərdəli tamaşada ([[1917]]-ci il) Əfifə rolunu yaratmışdır. Səhnəyə böyük həvəsli yeniyetmə Mərziyyəni ilk dəfə görüb istedadını kəşf edən unudulmaz [[Hüseyn Ərəblinski]] olub. O, [[1918]]-ci ildə Həştərxanda qastrolda olarkən bu gənc qızın oyununu bəyənmiş və onu [[Bakı]]ya dəvət etmişdi.
 
[[1920]]-ci ildə Bakıya gələn və taleyini əbədi olaraq teatra bağlayan Mərziyyə Davudova Azərbaycan mədəniyyətinin, xüsusilə də teatr sənətinin inkişafında misilsiz xidmət göstərmişdir. Doğrudur, onun ən böyük arzusu [[Hüseyn Ərəblinski]] ilə tərəf müqabili olmaq idi, amma bu istək həyata keçmədi. Çünki bir il öncə nadanlar qüdrətli aktyorun həyatına son qoymuşdular. Xoşbəxtlikdən ikinci bir nəhəng aktyorla səhnədə üz-üzə dayanan Mərziyyə xanım sonralar həmin sənətkarın - [[Abbas Mirzə Şərifzadə]]nin teatrda yalnız tərəf müqabili deyil, həyatda da sevgili həmdəminə, vəfalı ömür-gün dostuna çevrildi.
Sətir 35 ⟶ 34:
 
Bəllidir ki, [[1937]]-ci ilin repressiyası sənət adamlarının taleyindən izsiz keçmədi. Müşfiqləri, Cavidləri, Ülvi Rəcəbləri, [[Əhməd Cavad]]ları aparanların növbəti hədəfi Azərbaycan səhnəsinin azman aktyoru Abbas Mirzə Şərifzadə oldu. Görkəmli teatr ustasının hansı şəkildə qətlə yetirildiyi uzun müddət qaranlıq qaldı. Bu ailənin çəkdiyi zillətin təsvirini vermək indi çox çətindir. Yalnız [[1955]]-ci ildə məlum oldu ki, Abbas Mirzə Şərifzadə [[1938]]-ci ildə güllələnib. Səhnədə faciə qəhrəmanlarının mahir ifaçısı Abbas Mirzə Şərifzadə heç vaxt ağlına gətirməzdi ki, yaratdığı obrazların taleyi onu da gözləyə bilərmiş. O, həyatda da faciə qəhrəmanına çevrildi. Taleyinə, həyatına vurulan zərbələrin ağrı-acısını çəkənlərdən birincisi həyat yoldaşı, səhnəmizin qüdrətli nümayəndəsi, xalq artisti Mərziyyə xanım Davudova oldu.
 
Mərziyyə xanım Davudovaya xalq artisti fəxri adını [[1936]]-cı ildə vermişdilər. Buna baxmayaraq, 1937-ci ildə Ülvi Rəcəbi, Abbas Mirzəni "xalq düşməni" elan edənlər aktrisanı da çək-çevirə salmaqla qəlbini didib-parçalayırdılar. O illərin xofunu Mərziyyə xanım ömrünün sonuna kimi qəlbində yaşatdı. O ağır repressiyalar aktrisanı çox incitsə də, dərdlərini gizlətməyi, səhnədə həmişəki qüdrətini, həyatda isə qürurunu, məğrurluğunu saxlamağı bacardı. O, 61 yaşında dünyasını dəyişəndə çox şeydən narahat getsə də, bir məsələdən ürəyi arxayın idi. Böyük məhəbbətin nişanəsi olan qızı [[Firəngiz Şərifova]] onların yolunu çox ləyaqətlə davam etdirirdi.
 
Sətir 41:
 
== Adlar və mükafatlar ==
 
# Azərbaycan xalq artisti ([[1936]])
 
== Filmoqrafiya ==
 
# [[Ağasadıq Gəraybəyli (film, 1974)]]
# [[Alman klinikasına şəxsi səfər (film, 1988)]](tammetrajlı bədii film)-arxiv kadrlarda iştirak edən
# [[Bakının işıqları (film, 1950)]]
# [[Bəxtiyar (film, 1955)]]
Sətir 65 ⟶ 63:
* [http://azerbaijan.news.az/index.php?Lng=aze&Pid=8956 Sənət meydanının qəhrəmanı]
 
== Xarici keçidlər ==
==Həmçinin bax==
*[http://www.youtube.com/playlist?list=PLLz0HY8W73ircTrHhc-55SeYwSI5PH-jG İzlə]
 
*[http://www.imdb.com/name/nm2174012/ M. Davudova-IMDB]<br/>
:{{Portal:Azərbaycan Kinosu}}
*[http://nashvek.media-az.com/367/metr.html Жемчужина азербайджанской сцены]<br/>
 
*[http://www.az-customs.net/news/az/arc/ku25-04-2003.htm Dünya bir pəncərədir]
==Xarici keçidlər==
 
===Videolar===
 
[http://www.youtube.com/playlist?list=PLLz0HY8W73ircTrHhc-55SeYwSI5PH-jG İzlə]
 
===Digərləri===
 
[http://www.imdb.com/name/nm2174012/ M. Davudova-IMDB]<br/>
[http://nashvek.media-az.com/367/metr.html Жемчужина азербайджанской сцены]<br/>
[http://www.az-customs.net/news/az/arc/ku25-04-2003.htm Dünya bir pəncərədir]
 
[[Kateqoriya:Azərbaycan aktrisaları]]
[[Kateqoriya:Arxiv kadrlarda iştirak edənlər]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan xalq artistləri]]
[[Kateqoriya:Rusiyada doğulanlar]]