Turşu: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
'''Turşular''' - Metal atomu ilə əvəz oluna bilən Hidrogen atomlarından və turşu qalığından ibarət olan mürəkkəb maddələrə turşular deyilir. ''Elektrolitik dissosiasiya nəzəriyyəsinə əsasən dissosiasiya zamanı kation kimi yalnız hidrogen ionu əmələ gətirən elektrolitlərə turşu deyilir''. Turşular tərkibinə, əsaslığına və qüvvətliliyinə görə təsnif edilir. Tərkibinə görə turşular iki qrupa bölünür: oksigensiz və oksigenli. Oksigensiz turşular: HF, HCl, HBr,
HClO4,
== Turşuların alınması ==
Sətir 9:
Turşular aşağıdakı kimi alınır:
1. Oksigensiz turşular qeyri-metalların bilavasitə hidrogenlə birləşməsi və əmələ gələn qazların suda həll edilməsi yolu ilə alınır.
2. Oksigenli turşular turşu oksidlərinin (
<sub>3</sub>. Duzların turşularla qarşılıqlı təsirindən də turşu alınır. Turşuların duzlarla reaksiyaya daxil olmasını turşuların bir-birini duzlardan çıxışdırıb çıxarması sırası ilə müəyyənləşdirmək olar. Bu sırada turşular onların qüvvətliliyi, uçuculuğu və həll olması nəzərə alınmaqla ardıcıl yerləşdirilib və şərti olaraq turşuların fəallıq sırası adlandırılır.
HCl
H<sub>2</sub>SO4, HNO<sub>3</sub>, H<sub>2</sub>SO<sub>3</sub>, H<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>, H<sub>2</sub>S, H<sub>2</sub>SiO<sub>3</sub>
Bu sırada hər öndə duran turşu özündən sonrakı turşunu duzundan sıxışdırıb çıxarır. Alt-alta yazılan turşular eyni qüvvətlidir.
Na<sub>2</sub>SO<sub>3</sub> + <sub>2</sub>HCl → <sub>2</sub>NaCl + SO<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O (SO<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O → H<sub>2</sub>SO<sub>3</sub>)
NaCl(bərk) +
Anhidridi (turşu oksidi) suda həll olmayan turşular bu üsulla alınır.
4. Bəzi oksigenli turşular qeyri-metallara güclü oksidləşdirici turşularla təsir etməklə alınır.
5. Passiv metalların oksigenli turşularla əmələ gətirdiyi duzların suda məhlulunun elektrolizindən turşu alınır.
<sub>2</sub>CuSO4 + <sub>2</sub>H<sub>2</sub>O → <sub>2</sub>Cu + <sub>2</sub>H<sub>2</sub>SO4 + O<sub>2</sub>
== Turşuların xassələri ==
Turşuların bir qismi suda yaxşı həll olan rəngsiz mayelərdir. Məsələn,
Bəzi turşular isə adi şəraitdə bərk halda olur:
Metasilikat turşusu (
1. Turşular indikatorların rəngini dəyişir: bənövşəyi lakmusu qırmızı, narıncı metiloranjı çəhrayı rəngə boyayır.
<sub>2</sub>. Turşular metallarla qarşılıqlı təsirdə olur:
a) Elektrokimyəvi gərginlik sırasında hidrogendən solda yerləşən metallar turşulardan (nitrat və qatı sulfat turşusundan başqa) hidrogeni sıxışdırıb çıxarır;
b) Elektrokimyəvi gərginlik sırasında hidrogendən sağda yerləşən metallar hidrogeni turşulardan sıxışdırıb çıxarmır; nitrat və qatı sulfat turşusundan başqa turşularla qarşılıqlı təsirdə olmur.
c) Pt və Au "çar arağı"nda (zərhəl də adlandırılır - 1mol
<sub>3</sub>. Turşular əsasi oksidlərlə qarşılıqlı təsirdə olur.
4. Turşular amfoter oksidlərlə qarşılıqlı təsirdə olur.
Sətir 54:
6. Turşular ammonyakla qarşılıqlı təsirdə olur.
7. Turşular bəzi duzlarla qarşılıqlı təsirdə olur.
8. Bəzi turşular qeyri-metallarla qarşılıqlı təsirdə olur.
9. Oksigenli turşular qızdırıldıqda suya və turşu oksidinə parçalanır.
| |||