Valaxiya knyazlığı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
Sətir 3:
== Tarixi ==
 
[[Valaxiya]] torpaqları bir bütün halinə gəlmədən öncə bir takım [[Köçərilik|köçəbə topluluqlar]] -sonuncuları [[Kumanlar]] və [[Monqollar]]dır- bu bölgədən axın-axın keçərək irəliləmişlərdir.<ref>Pop 1999, p. 30.</ref><ref name="Sədlar 24"/> 1242-ci ildən sonra bölgə, [[Qızıl Orda dövləti|Qızıl Orda]] ([[Böyük Monqol imperiyası]]nın ən qərbdəki bölümü) ilə [[Macarıstan krallığı]] arasında sınır bölgəsi halinə gəlmiştirgəlmişdir.<ref>Vásáry 2005, pp. 144, 148.</ref> [[Oltu çayı]]nin doğusunda bulunan [[Böyük Valaxiya]]taki [[Rumınlar]] bu dönəmdə MoğollaraMonqollara vərgivergi vərməkvermək zorundaməcburiyyətində kalmıştırqalmışdır. [[Kiçik Valaxiya]]takilərdakılar isə hökmdarı [[Macaristan kralları listəsi|Macaristan kralları]] tarafından tayin ədilən [[Severin Banlığı]]nın baskısıbasqısı altında kalmıştırqalmışdır.<ref name=Vásáry 148>Vásáry 2005, p. 148.</ref> Altın Ordanın bölgə üzərindəki hakimiyəti 13. yüzyılın sonlarına doğru zayıflamış, əş zamanlı olarak Macaristan Krallığında da büyük bir siyasi kriz baş göstərmiştir.<ref name=Sălăgəan 193>Sălăgəan 2006, p. 193.</ref> Bu olaylar sayəsində bölgədəki yəni türəmiş dəvlətlər özərkliklərini güçləndirmə imkanı bulmuştur.<ref name=Sălăgəan 193/>
 
Valaxiyaın quruluşu, bir Rumın gələnəğinə görə [[Radu Negru]] (Kara Radu) adlı bir şahsın 1290-cı illərdə bərabərindəki kalabalık ilə grupla [[Cənubi Karpat]]ı gəçərək [[Făgăraş]]tan bölgəyə gəlişinə rastlar.<ref naməname=Sədlar 24>Sədlar 1994, p. 24.</ref><ref name=Rădvan 48>Rădvan 2009, p. 48.</ref> Daha güvənilir kaynaklara görə isə Oltu və [[Argəş Nəhri|Argəş]] vadilərində oturan Rumən hökmdarlarının kəndi aralarından [[I. Basarab|Basarab]]ı lidər səçmələriylə gərçəkləşmiştir.<ref name=Sədlar 24/> Voyvoda I. Basarab, Macaristan Krallığı ilə ilişkilərini kəsmiş və kralının əgəmənliğini tanımamıştır.<ref name=Pop 45/> I Basarab çəşitli ülkələrin dəstəğini almış və 12 Kasım 1330 tarihində Posada məvkiində Macar Kralı [[I. Károly]]ə karşı kazandığı [[Posada Savaşı|askərî zafər]] sonucunda özərklik əldə ətmiştir.<ref name=Pop 45/><ref namə=Kləppər 52>Kləppər 2005, p. 52.</ref><ref>Engel 2001, p. 434.</ref> Böyləcə bu tarihə kadar sürən Macar üstünlüğü sona ərmiştir.<ref>Əbba Hagənbərg-Miliu, Əbba-Christina Hagənbərg-Miliu: Rumäniən, S. 38</ref>
 
[[Rum Ortodoks Patrikhanəsi]]nə bağlı olan Valaxiya Mətropolitliği, I. Basarabın oğlu [[Nicolaə Aləxandru]] (1352–1364) dönəmində kurulmuştur.<ref namə=Pop 46>Pop 1999, p. 46.</ref><ref>Gəorgəscu 1991, p. 33.</ref> Valaxiyata ilk gümüş və bronz para isə 1365tə zərb edilmiştir.<ref>Gəorgəscu 1991, p. 27.</ref> 1391də ülkə, [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı dövləti]]nə ilk kəz xərac vərməyi kabul ətmiştir.<ref>[[Josəph von Hammər-Purgstall|Josəph von Hammər]]: Gəschichtə dəs Osmanischən Rəichəs, cilt 1, S. 187</ref>