17:53, 6 aprel 2014 tarixindəki versiya redaktə Enver62 (müzakirə \| töhfələr) 44.494 redaktə k →‎Tarixi ← Əvvəlki redaktə		17:55, 6 aprel 2014 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Enver62 (müzakirə \| töhfələr) 44.494 redaktə k →‎Tarixi Sonrakı redaktə →
Sətir 7: Valaxiyanın quruluşu, bir Rumın gələnəğinə görə [[Radu Negru]] (Kara Radu) adlı bir şahsın 1290-cı illərdə bərabərindəki kalabalık ilə grupla [[Cənubi Karpat]]ı keçərək [[Făgăraş]]tan bölgəyə gəlişinə rastlar.<ref name="">Sədlar 24</ref> <ref>Sədlar 1994, p. 24.</ref> <ref name="">Rădvan 48</ref> <ref>Rădvan 2009, p. 48.</ref> Daha güvənilir qaynaqlara görə isə Oltu və [[Argeş çayı\|Argeş]] vadilərində oturan Rumın hökmdarlarının kəndi aralarından [[I Basarab\|Basarab]]ı lidər səçmələriylə gərçəkləşmiştir. <ref name="">Sədlar 24</ref> Voyvoda I Basarab, Macarıstan krallığı ilə ilişkilərini kəsmiş və kralının əgəmənliğini tanımamışdır.<ref name="">Pop 45</ref> I Basarab çəşitli ülkələrin dəstəğini almış və 12 Kasım 1330 tarihində Posada məvkiində Macar Kralı [[I. Károly]]ə karşı kazandığı [[Posada Savaşı\|askərî zafər]] sonucunda özərklik əldə etmişdir.<ref name="">Pop 45</ref> <ref name="">Klepper 52</ref> <ref>Kləppər 2005, p. 52.</ref> <ref>Engel 2001, p. 434.</ref> Beləcə bu tarixə qədər sürən Macar üstünlüyü sona çatmışdır. <ref>Ebba Hagenberg-Miliu, Ebba-Christina Hagənbərg-Miliu: Rumäniən, S. 38</ref> [[Rum Ortodoks kilsəsi]]nə bağlı olan Valaxiya Metropolitliyi, I Basarabın oğlu [[Nicolae Aleksandru]] (1352–1364) dönəmində ~~kurulmuştur~~qurulmuştur.<ref name=Pop 46>Pop 1999, p. 46.</ref><ref>Gəorgəscu 1991, p. 33.</ref> Valaxiyata ilk gümüş və bronz para isə ~~1365tə~~1365-ci ildə zərb ~~edilmiştir~~edilmişdir.<ref>Gəorgəscu 1991, p. 27.</ref> 1391də ülkə, [[Osmanlı imperiyası\|Osmanlı dövləti]]nə ilk kəz xərac vərməyi ~~kabul~~qəbul ~~ətmiştir~~etmiştir.<ref>[[Josəph von Hammər-Purgstall\|Josəph von Hammər]]: Gəschichtə dəs Osmanischən Rəichəs, cilt 1, S. 187</ref> === Quruluş === Sətir 13: Dunayın sol yaxasındaki [[Ulahlar\|Ulah]] dəvlətlərinin varlığının ən əski kanıtlarından biri, [[Ermənilər]]ə ait bir coğrafya kitabındaki bir bölümüdür.<ref>Spinəi 2009, p. 50.</ref> Kitabın söz konusu bölümü, ikinci bin yılın ilk yüzyıllarından kaldığı düşünülən bir əkləntiyə yər vərməktədir və bu əklənti "[[Sarmatlar]]ın ülkəsi" ilə "Zagura" ([[Bulgaristan]]) civarında bulunan "Balak" isimli məçhul bir ülkədən bahsətməktədir.<ref>Spinəi 2009, pp. 50–51.</ref> Ulah dəvlətləri hakkındaki bir başka kaynak da Türklərə ait olan Oğuznamə adlı əsərdir. Bu əsərin 17. yüzyıldan kalma bir mətində bulunan kopyasında Kumanların Ulahlara və başka halklara karşı giriştiği savaşlar anlatılmaktadır.<ref>Spinəi 2009, p. 81.</ref><ref>Curta 2006, p. 306.</ref> Bir [[Türk ~~halkları~~xalqları\|Türk boyu]] olan [[Kumanlar]], 1064–1065 yıllarının həmən sonrasında [[Tuna Dəltası]]na yaklaşmışlar, 1068dən itibarən [[Aral Gölü]] ilə [[Tuna Nəhri\|Aşağı Tuna]] arasındaki bölgənin tamamını hakimiyətləri altında tutmuşlardır.<ref>Spinəi 2009, pp. 114., 116–117.</ref> Lakin bu gəniş torpaqlar üzərində hərhangi bir mərkəzî iktidar tarafından siyasi birlik kurulamamıştır.<ref name=Vásáry 7>Vásáry 2005, p. 7.</ref> Dəğişik Kuman boyları bağımsız hökmdarlar vəya [[Han (unvan)\|hanlar]] tarafından yönətilmiştir. Bu hökmdarlar; [[Kiev knyazliğı\|Rus knyazlikləri]] və [[Bizans imperiyası]] gibi komşu dəvlətlərin siyasi hayatına karışmıştır.<ref namə=Vásáry 7/> [[Koca Balkan Dağları\|Balkan Dağları]] (bugün Bulgaristan sınırları içində)nda yaşayan Ulahlar, Bizansa karşı saldırı halində olan Kumanlara imparatorluk kuvvətlərinin bulunmadığı dağ yollarını göstərmək surətiylə yardımcı olmuşlardır.<ref>Vásáry 2005, p. 21.</ref> Bu dönəmdə bahsi gəçən "Ulah" təriminin içəriğinə dair tartışmalar vardır. Bazı kaynaklara görə "Ulah" vəya "[[Moəsi]]" tərimi, həm Rumənləşən Balkan halklarını həm də Bulgarlar ilə Kumanları tanımlıyor olabilir.<ref>Примов, Б. 1965, с. 12-53.</ref> Bazı tarihçilər "Ulah" təriminin çobanlıkla gəçinən toplumları tanımladığını iləri sürmüştür.<ref>Петров, 1985, с. 331.</ref><ref>Коледаров, П., 1989, p. 33.</ref> 1185 yılında Bulgarlar ilə birliktə Balkan Ulahları Bizansa karşı [[Ulah-Bulgar Ayaklanması\|bir ayaklanma]] çıkarmışlardır<ref namə=Pop 40>Pop 1999, p. 40.</ref> Ardından Kumanların və Tunanın sol yakasında yaşayan Ulahların yardımıyla Balkan Dağları ilə Valaxiyaın günəyində kalan Tuna Nəhri arasında<ref namə=Pop 40/> vəya Valaxiya bölgəsini içinə alacak şəkildə Balkan Dağları ilə Karpatlar arasında<ref>Коледаров, Петър, 1989, с. 25, 37-38.</ref> [[İkinci Bulgar Dəvləti]]ni kurmuşlardır. Batılı kaynaklar bu yəni dəvləti "Ulahya" vəya "Ulahya və Bulgarya" şəklində adlandırmaktadır.<ref>Vásáry 2005, pp. 29–30.</ref> Örnəğin 1204tə papa, Bulgar kilisəsinin başını "tüm Bulgarya və Ulahyanın priması" (totius Bulgariaə ət Blaciaə Primas) ilan ədərək bu bölgənin ən yətkili piskoposu mərtəbəsinə yüksəltmiştir.<ref>Dimitrov 2007, p. 52.</ref> Bu dəvlətin kuzəyini tanımlayan "Ulahya" təriminin bu şəkildəki kullanımına 13. yüzyılın ortalarından sonra kaynaklarda rastlanmamaktadır.<ref>Vásáry 2005, p. 31.</ref>

Valaxiya knyazlığı: Redaktələr arasındakı fərq