Valaxiya knyazlığı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
== Tarixi ==
 
[[Valaxiya]] torpaqları bir bütün halinə gəlmədən öncə bir takım [[Köçərilik|köçəbə topluluqlar]] -sonuncuları [[Kumanlar]] və [[Monqollar]]dır- bu bölgədən axın-axın keçərək irəliləmişlərdir.<ref>Pop 1999, p. 30.</ref><ref name="Sədlar 24"/> 1242-ci ildən sonra bölgə, [[Qızıl Orda dövləti|Qızıl Orda]] ([[Böyük Monqol imperiyası]]nın ən qərbdəki bölümü) ilə [[Macarıstan krallığı]] arasında sınır bölgəsi halinə gəlmişdir.<ref>Vásáry 2005, pp. 144, 148.</ref> [[Oltu çayı]]nin doğusunda bulunan [[Böyük Valaxiya]]taki [[Rumınlar]] bu dönəmdə Monqollara vergi vermək məcburiyyətində qalmışdır. [[Kiçik Valaxiya]]dakılar isə hökmdarı [[Macaristan krallarıMacarıstan listəsikrallığı|Macaristan kralları]] tarafındantərəfindən tayintəyin ədilənedilən [[Severin Banlığı]]nın basqısı altında qalmışdır. <ref>Vásáry 2005, p. 148.</ref> Qızıl Ordanın bölgə üzərindəki hakimiyəti XIII yüzilin sonlarına doğru zəifləmiş, bərabər zamanlı olaraq Macarıstan krallığında da böyük bir siyasi kriz baş göstərmişdir.<ref name="">Sălăgean 193</ref> <ref>Sălăgəan 2006, p. 193.</ref> Bu olaylar sayəsində bölgədəki yeni törəmiş dövlətlər müstəqilliklərini gücləndirmə imkanı bulmuşdur.<ref name="">Sălăgean 193</ref>
 
Valaxiyanın quruluşu, bir Rumın gələnəğinəgələnəyinə görə [[Radu Negru]] (Kara Radu) adlı bir şahsınşəxsin [[1290]]-cı illərdə bərabərindəki kalabalıkqələbəlik ilə grupla [[Cənubi Karpat]]ı keçərək [[Făgăraş]]tan bölgəyə gəlişinə rastlar.<ref name="">Sədlar 24</ref> <ref>Sədlar 1994, p. 24.</ref> <ref name="">Rădvan 48</ref> <ref>Rădvan 2009, p. 48.</ref> Daha güvənilir qaynaqlara görə isə Oltu və [[Argeş çayı|Argeş]] vadilərində oturan Rumın hökmdarlarının kəndi aralarından [[I Basarab|Basarab]]ı lidər səçmələriylə gərçəkləşmiştir. <ref name="">Sədlar 24</ref> Voyvoda I Basarab, Macarıstan krallığı ilə ilişkilərini kəsmiş və kralının əgəmənliğini tanımamışdır.<ref name="">Pop 45</ref> I Basarab çəşitli ülkələrin dəstəğini almış və 12 Kasım 1330 tarihində Posada məvkiindəmövqeyində Macar Kralı [[I. KárolyKároli]]ə karşıqarşı kazandığıqazandığı [[Posada Savaşı|askərîəsgərî zafərzəfər]] sonucunda özərklik əldə etmişdir.<ref name="">Pop 45</ref> <ref name="">Klepper 52</ref> <ref>Kləppər 2005, p. 52.</ref> <ref>Engel 2001, p. 434.</ref> Beləcə bu tarixə qədər sürən Macar üstünlüyü sona çatmışdır. <ref>Ebba Hagenberg-Miliu, Ebba-Christina Hagənbərg-Miliu: Rumäniən, S. 38</ref>
 
[[Rum Ortodoks kilsəsi]]nə bağlı olan Valaxiya Metropolitliyi, I Basarabın oğlu [[Nicolae Aleksandru]] (1352–1364) dönəmində qurulmuşturqurulmuşdur.<ref name=Pop 46>Pop 1999, p. 46.</ref><ref>Gəorgəscu 1991, p. 33.</ref> Valaxiyata ilk gümüş və bronz para isə [[1365]]-ci ildə zərb edilmişdir.<ref>Gəorgəscu 1991, p. 27.</ref> 1391də[[1391]]-ci ildə ülkəölkə, [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı dövləti]]nə ilk kəz xərac vərməyi qəbul etmiştir.<ref>[[JosəphJoseph von Hammər-Purgstall|JosəphJoseph von HammərHammer]]: Gəschichtə dəs Osmanischən Rəichəs, cilt 1, S. 187</ref>
 
=== Quruluş ===