Arıçılıq: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Bot: fr:Apiculture keşmiş seçilmiş məqalədir; kosmetik dəyişmələr
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 7:
Azərbaycanda arıçılıq qədim tarixə malikdir. Hələ eramızdan əvvəl IX-VIII əsrlərdə Zaqafqaziyada arıçılıqla məşğul olmuşlar. X-XII əsrlərdə Azərbaycanda arıçılıq daha da inkişaf etmişdir. Hətta, Azərbaycandan xarici ölkələrə də arıçılıq məhsulları (bal, mum) satılmışdır. Dahi şair və mütəfəkkirlərimiz [[Nizami Gəncəvi|Nizami]] və [[Əfzələddin Xəqani|Xaqani]] Azərbaycan balını ilhamla tərənnüm etmişlər.
 
Azərbaycanda arıçılığın qədimliyi bir də onunla izah olunur ki, çoxlu yaşayış məntəqələrimiz və yerlər arı və onun məhsullarının adı ilə adlanır. Belə yerlərdən Şahdağ zirvəsindən axıb gələn Arısu çayını, [[Gədəbəy]] rayonlarındakı [[Arısu]], [[Arıqıran]] kəndlərini, [[Ağdərə]] rayonlarındakı Ballıqayanı, Arıqayasını və s. misal göstərmək olar.
 
Qədim zamanlarda respublikamızda arılar ağac oyuqlarında, kötük tənəklərdə, səbətlərdə və godda saxlanılırdı. Belə bir vəziyyətdə arılara qulluq etmək və artırmaq böyük çətinlik törədirdi.
 
== Arıçılığın inkişafı ==
Azərbaycanda arıçılıq, xüsusilə Sovet hakimiyyəti dövründə inkişaf etməyə başlamışdır. Əvvəlcə mövcud olan xırda dağınıq arıçılıq təsərrüfatları kolxoz və sovxozlarda, sonralar isə ixtisaslaşdırılmış iri arçılıq təsərrüfatlarına çevrilmişdir. Hazırda təsərrüfatlarda arı ailələri müasir çoxgövdəli və yatıq pətəklərdə saxlanılır.
 
Azərbaycanın [[Astara rayonu|Astara]], [[Şamaxı rayonu|Şamaxı]], [[Quba rayonu|Quba]], [[Qusar rayonu|Qusar]], [[Qarabağ]], [[Şəki rayonu|Şəki]], [[Zaqatala rayonu|Zaqatala]], [[Daşkəsən rayonu|Daşkəsən]], [[Lerik rayonu|Lerik]], [[Lənkəran rayonu|Lənkəran]], [[Kəlbəcər rayonu|Kəlbəcər]], [[Laçın rayonu|Laçın]] və s. rayonlarında arıçılıq yaxşı inkişaf etmişdir.
 
[[Daşkəsən rayonu]]nu [[Qabaqtəpə]] kəndinin ərazisində yetişdirilən arı növü (populiyasiyası) ölkədən kənarda da tanınır.
 
Akademik F. Məlikov adına Azərbaycan Elmi Tədqiqat Heyvandarlıq inistutunda arıların çoxalması və saxlanılması, [[Gəncə Dövlət UniversitetininUniversiteti]]nin botanika kafedrasında arıçılığın yem bazası öyrənilmişdir.
 
"Şərəf nişanı" ordenli Azərbaycan Elmi Tədqiqat Baytarlıq İnistutunun arı xəstəliklərini öyrənən laboratoriyasının əməkdaşları arıxanaların bir çox xəstəliklərə görə sağlamlaşdırılması sahəsində xeyli iş görmüşlər.
 
== Zərbi-məsəllər ==
<poem>
Balı sevirsənsə, arı sancmasına da dözməlisən.
Arı və qızılgül tikansız olmaz.
Arıdan çox zəhmət sevən tapmazsan.
Bir çiçəkdən çox bal götürməzsən
Harda çiçək varsa, orda balda olar.
</poem>
 
== Arıçılıqla əlaqədar məlumat ==
Arıçılıq – bal arılarının (Apis mellifera L.) yetişdirilməsini, çoxaldılmasını, saxlanmasını, onlardan entomofil kənd təsərrüfatı bitkilərinin tozlandırılmasında istifadə edilməsini, arıçılıq məhsullarının istehsalını və emalını əhatə edən kənd təsərrüfatı sahəsi;
 
Sətir 83:
Bal arıları ailə halında yaşayırlar. Onların ayrı-ayrı fərdləri təklikdə yaşayıb çoxalma qabiliyyətinə malik deyillər. Buna görə də bal arıları üçün "ailə" bioloği təsərrüfat vahididir. Arı ailəsi bir ana arıdan, minlərlə işçi arıdan və yay vaxtı bir neçə yüz erkək arıdan ibarət olur. Yazın axırlarında əmələ gələn erkək arılar yayın axırınadək yaşadıqdan sonra ölürlər. Qışlamaya yalnız ana və işçi arılar qalırlar.
 
Ana arı öz böyüklüyü ilə başqalarından seçilir. Onun uzunluğu 20-25 mm, çəkisi isə 200 mq-dan artıq olur. Ana arı böyüklüyündən başqa, xarici görünüşü ilə də fərqlənir.
 
Cavan mayalanmış ananın qarıncığı yixarıdan yoğun, aşağıdan isə nazik, qənədləri qarıncığından gödək olur. İşçi arının qənədləri qarıncığını tam örtür, erkək arının qanadları isə bədənindən uzun olur. Ana arının yumurtadan tam ingişaf dövrü 16 gün çəkir. Ana arının işçi arıdan fərqi orasındadır ki, onun cinsiyyət orqanı tam inkişaf etdikdən sonra erkək arı ilə mayalanma qabiliyyətinə malikdir.
 
Sətir 161 ⟶ 162:
 
== Həmçinin bax ==
 
* [[Bal]]
* [[Bal arısı]]
Sətir 171:
* [[Çiçək tozu]]
 
[[Kateqoriya:Arıçılıq| ]]
[[Kateqoriya:Cücülər]]
 
{{Link FA|af}}