06:28, 15 aprel 2014 tarixindəki versiya redaktə Gulyakhaki (müzakirə \| töhfələr) 60 redaktə →‎Adı ← Əvvəlki redaktə		07:08, 15 aprel 2014 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Gulyakhaki (müzakirə \| töhfələr) 60 redaktə →‎Adı Sonrakı redaktə →
Sətir 36: '''Tor''' - [[German-skandinav mifologiyası]]nda tufan tanrısı, [[Odin]]in oğlu. == Adı == [[Qədim skandinav dili]]ndə ''Þórr'', [[Qədim ingilis dili]]ndə ''ðunor'', [[Qədim alman dili]]ndə ''Donar'', [[Qədim sakson dili]]ndə ''thunar'', [[Qədim friz dili]]ndə ''thuner'' kimi tanınır, hamısı proto-alman ''þunraz'' 'tufan' sözündən götürülmüşdür. Həftənin 4-cü günü (ing. Thursday, alm. Donnerstag) Torun şərəfinə adlandırılıb.<ref>Vladimir Orel (2003). A Handbook of Germanic Etymology. Brill. ISBN 9004128751</ref> == Xarakteristika == Tor Asqardda yaşayan aslardan biri idi. Onun başlıca vəzifəsi Midqardda yaşayan insanları nəhəng pəhləvanlardan və bədheybətlərdən qorumaq idi. Tor iri cüssəli, sarışın, kürən saqqallı və kifayət qədər mülayim xasiyyətli allah idi. O, çalışırdı ki, hamı ilə dil tapsın. Mifologiyaya görə Torun yaxşı iştahası var idi. O, bir oturumda bir öküzü yeyə bilirdi. Böyük və Kiçik Eddaya görə Torun anası yer ilahəsi Yord (ona Xlodon və yaxud Fyörgin də deyirlər) idi. Tor qızılsaçlı Sif ilahəsi ilə evlənmişdi. Sifdən onun Trud adında bir qızı var idi. Sahibəsi, nəhəng Yarnsakdan (qədim skandinav mifologiyasında Járnsaxa) isə Torun iki oğlu var idi, Maqni və Modi. Kiçik Eddanın müqəddiməsində qeyd edilir ki, Torun Sifdən Luridi (qədim skandinav mifologiyasında Lóriði). adında bir oğlu da olur. Ull isə Torun Sifdən olan ögey oğludur. Torun ögey anasının adı isə Xlora (qədim skandinav mifologiyasında Hlóra) idi. Məşhur İsland nasiri Snorri Sturluson yazılarında ona Lora və Qlora deyə müraciət etmişdi. ▼ Tor Asqardda yaşayan aslardan biri idi. Onun başlıca vəzifəsi Midqardda yaşayan insanları nəhəng pəhləvanlardan və bədheybətlərdən qorumaq idi. Tor iri cüssəli, sarışın, kürən saqqallı və kifayət qədər mülayim xasiyyətli allah idi. O, çalışırdı ki, hamı ilə dil tapsın. Mifologiyaya görə Torun yaxşı iştahası var idi. O, bir oturumda bir öküzü yeyə bilirdi. Tor ailəsi ilə birlikdə Trudhaym krallığındakı Bilşirnir zalında yaşayırdı. Böyük Eddada yazılmış mifik Qrimnismal poemasına görə Bilşirnir Asqardda yerləşən sarayın ən böyük zalı idi. Həmin sarayın 540 otağı var idi və onların hər birində bir as yaşayırdı. ▼ == Ailə == Torun silahı onun sehirli çəkici, Mjolnir idi. Onun tutacağı dəmirdən idi. Tutacaq olmasaydı qızarana kimi isidilmiş çəkici əldə tutmaq mümkün deyildi. Torun çəkicinə heç kəs qalib gələ bilmirdi, amma miflərdə deyilir ki, Tor da digər aslah kimi Raqnaryokun, bütün allahların məhv olmasının qarşısını ala bilmədi. Buna baxmayaraq, Tor Raqnaryok zamanı Yormurqand adlı ilanla vuruşub həytaı bahasına olsa da qalib gəldi. ▼ ▲Tor Asqardda yaşayan aslardan biri idi. Onun başlıca vəzifəsi Midqardda yaşayan insanları nəhəng pəhləvanlardan və bədheybətlərdən qorumaq idi. Tor iri cüssəli, sarışın, kürən saqqallı və kifayət qədər mülayim xasiyyətli allah idi. O, çalışırdı ki, hamı ilə dil tapsın. Mifologiyaya görə Torun yaxşı iştahası var idi. O, bir oturumda bir öküzü yeyə bilirdi. Böyük və Kiçik Eddaya görə Torun anası yer ilahəsi Yord (ona Xlodon və yaxud Fyörgin də deyirlər) idi. Tor qızılsaçlı Sif ilahəsi ilə evlənmişdi. Sifdən onun Trud adında bir qızı var idi. Sahibəsi, nəhəng Yarnsakdan (qədim skandinav mifologiyasında Járnsaxa) isə Torun iki oğlu var idi, Maqni və Modi. Kiçik Eddanın müqəddiməsində qeyd edilir ki, Torun Sifdən Luridi (qədim skandinav mifologiyasında Lóriði). adında bir oğlu da olur. Ull isə Torun Sifdən olan ögey oğludur. Torun ögey anasının adı isə Xlora (qədim skandinav mifologiyasında Hlóra) idi. Məşhur İsland nasiri Snorri Sturluson yazılarında ona Lora və Qlora deyə müraciət etmişdi. == Bilşirnir == Torun silahı onun sehirli çəkici, Mjolnir idi. Mjolnirin tutacağı dəmirdən idi. Bu tutacaq olmasaydı qızarana kimi isidilmiş Mjolniri əldə saxlamaq mümkün deyildi. Torun çəkicinə heç kəs qalib gələ bilmirdi, amma miflərdə deyilir ki, Tor digər aslar kimi Raqnaryokun, bütün allahların məhv olmasının qarşısını ala bilmədi. Buna baxmayaraq, o, Raqnaryok zamanı Yormurqand adlı nəhəng ilanla vuruşub həyatı bahasına olsa da ona qalib gələ bildi və dünyanı xilas etmiş oldu. ▲Tor ailəsi ilə birlikdə Trudhaym krallığındakı Bilşirnir zalında yaşayırdı. Böyük Eddada yazılmış mifik Qrimnismal poemasına görə Bilşirnir Asqardda yerləşən sarayın ən böyük zalı idi. Həmin sarayın 540 otağı var idi və onların hər birində bir as yaşayırdı. == Silahı == Torun tuncdan olan iri arabası var idi. Onu Tanqniostr (qədim skandinav mifologiyasında Tanngnjóstr, «dişlərini qıcırdadan»)və Tanqrisnir (qədim skandinav mifologiyasında Tanngrisnir, «dişlərini şaqqıldadan» adlı iki keçi göyə qaldırırdı. Kiçik Eddaya görə Tor acanda keçilərini yeyirdi. Sonra, yoluna davam etmək üçün çəkicini keçilərin qalıqlarına toxundurub onları yenidən dirildirdi. Amma əsas şərt belə idi ki, keçilərin ətini yesə də sümüklərinə toxunmaq olmazdı. Bir dəfə Tor kəndli uşaqları olan Tyalfi və onun bacısı Reskvanın yanında qalmalı olur və bu zaman müqəddəs qayda pozurlur. Tyalfi ilə Reskva Tor keçiləri yedikdən sonra onların sümüklərini gəmirirlər. Ona görə sonradan keçilər dirilərkən onlardan biri axsamağa başlayır və bu hadisədən sonra Tyalfi ilə Reskva ömürləri boyu Tora nökərçilik etməklə öz borclarından çıxmış olurlar. ▼ Torun silahı onun sehirli çəkici, Mjolnir idi. Mjolnir sözünün mənası "ildırım", "çox güclü" və "dağıdıcı" deməkdir. Bu çəkici Tor üçün lilliput qardaşlar, sverqlər hazırlamışdılar. Mjolnirin tutacağı dəmirdən idi. Bu tutacaq olmasaydı qızarana kimi isidilmiş Mjolniri əldə saxlamaq mümkün deyildi. Çəkicin tutacağı qısa olsa da o, həmişə düz hədəfə düşə bilirdi və onun bumeranq xarakteri var idi, belə ki, atıldıqdan sonra, geri, sahibinə qayıdırdı. Çəkicin sehirli cəhətlərindən biri o idi ki, həm məhsuladarlığa, həm də ölümə təsir edə bilirdi. Belə ki, çəkic ölmüş heyvanları dirildə bilirdi, bağlanan nikahlara xeyir-dua verə bilirdi və sair. O, istənilən neqativ qüvvənin qarşısını ala bilirdi. Ona görə də Yotun adlı velikanlar, pəzəvənglər həmişə çalışırdılar ki, Mjolniri Tordan oğurlasınlar. Və bir dəfə bu mümkün olur. ▲~~Torun silahı onun sehirli çəkici, Mjolnir idi. Onun tutacağı dəmirdən idi. Tutacaq olmasaydı qızarana kimi isidilmiş çəkici əldə tutmaq mümkün deyildi.~~ Torun çəkicinə heç kəs qalib gələ bilmirdi, amma miflərdə deyilir ki, Tor da digər ~~aslah~~aslar kimi Raqnaryokun, bütün allahların məhv olmasının qarşısını ala bilmədi. Buna baxmayaraq, ~~Tor~~o, Raqnaryok zamanı Yormurqand adlı nəhəng ilanla vuruşub ~~həytaı~~həyatı bahasına olsa da ona qalib ~~gəldi.~~gələ bildi və dünyanı xilas etmiş oldu. ~~Haustlenq (qədim skandinav mifologiyasında Haustlöng) adlanan skald mahnısında deyilir ki, Tor arabası ilə gedəndə hər tərəf yanıb kömürə dönürdü, dağlar isə aralanırdı.~~ ~~Həftənin 4-cü günü (ing. Thursday, alm. Donnerstag) Torun şərəfinə adlandırılıb.~~ == Arabası == ▲Torun tuncdan olan iri arabası var idi. Onu Tanqniostr (qədim skandinav mifologiyasında Tanngnjóstr, «dişlərini qıcırdadan»)və Tanqrisnir (qədim skandinav mifologiyasında Tanngrisnir, «dişlərini şaqqıldadan» adlı iki keçi göyə qaldırırdı. Kiçik Eddaya görə Tor acanda keçilərini yeyirdi. Sonra, yoluna davam etmək üçün çəkicini keçilərin qalıqlarına toxundurub onları yenidən dirildirdi. Amma əsas şərt belə idi ki, keçilərin ətini yesə də sümüklərinə toxunmaq olmazdı. Bir dəfə Tor kəndli uşaqları olan Tyalfi və onun bacısı Reskvanın yanında qalmalı olur və bu zaman müqəddəs qayda pozurlur. Tyalfi ilə Reskva Tor keçiləri yedikdən sonra onların sümüklərini gəmirirlər. Ona görə sonradan keçilər dirilərkən onlardan biri axsamağa başlayır və bu hadisədən sonra Tyalfi ilə Reskva ömürləri boyu Tora nökərçilik etməklə öz borclarından çıxmış olurlar. Haustlenq (qədim skandinav mifologiyasında Haustlöng) adlanan skald mahnısında deyilir ki, Tor arabası ilə gedəndə hər tərəf yanıb kömürə dönürdü, dağlar isə aralanırdı. == Silahdaşı == Adətən Toru Skandinav mifologiyasında asların ən hiyləgəri sayılan Loki müşayiət edirdi. Loki çox vaxt Torun kəmərindən yapışardı. Skandinav mifologiyasında Tor və Loki haqda müxtəlif əfsanələr, rəvayətlər mövcuddur. Onların əksəriyyətində Tor məhz Lokinin diribaşlığı və bacarığı sayəsində bədniyabət nəhənglərə qalib gələ bilir. Hərdən onlara Tyalfi ilə bacısı Reskva da qoşulurdu. == Tor haqda Miflər == == İstinadlar ==

Tor (mifologiya): Redaktələr arasındakı fərq