Tiberi Semproni Qrakx: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
 
{{Şəxs
|Adı = Tiberi Semproni QrakxusQrakx
|Orijinal adı = TiberiTiberius SemproniSempronius QrakxusGracchus
|Şəkil =
|Şəkil miqyası =
Sətir 29:
}}
 
'''Tiberi Semproni QrakxusQrakx''' ({{lang-la|Tiberius Sempronius Gracchus}}; e.ə.162 - e.ə.133) — məşhur [[Qədim Roma]] siyasi xadimi. Qədim Romada torpaq islahatların təşəbbüskarı olan iki qardaşdan biri. [[Qay SemproniySemproni QraqxusQraqx]]unın böyük qardaşı.
 
== Tiberinin tribunatı ==
Tiberi QrakxusunQrakxın ilk [[tribun]]atı böhranın kəskinləşməsi ilə səciyələndi. [[E.ə 133 il]]də xalq tribunu seçilən TiberiyTiberi QraqxusQrakx, məqsədi, qismən erkən [[respublika]] dövrünün [[polis]] bərabərliyinin bərpası olan aqrar islahatı təklif etdi. Hər ''ager publicus'' sahibinə 500 [[yuqer]]dən(125 ha) artıq olmayaraq torpaq saxlamaq icazə verilirdi; bundan başqa o hər yetkin yaşlı oğluna görə daha 250 yuqer torpaq saxlaya bilərdi ki, hər ailəyə düşən ümumi torpaq payı 1000 yuqerdən artıq olmasın. Bu paydan artıq torpaq dövlətin sərəncamına qaytarılırdı. Onlardan hərəsi 30 yuqer olmaqla topaq sahələri yaradılmalı idi və yoxsullara paylanmalı idi. Keçmiş sahiblərə torpağın əvəzinə pul ödənilməli idi. Sahələri satmaq qadağan olunurdu. Aqrara islahatın keçirilməsi üçün üç nəfərdən ibarət kommisiya yaradılmalı idi. Qanun əhəmiyətli dərəcədə, hələ [[Plebsin patrisiatla mübarizəsi|plebeylərin patrisilərlə mübarizəsi]] zamanına aid, [[Litsini-Seksti]] aqrar qanununu təkrarlayırdı və kiçik torpaq sahibkarlığının bərpasını nəzərdə tuturdu. Lakin TiberiyTiberi QraqxusQrakx islahatın nobilitet üçün az ağrılı olmasını təmin etmək üçün çalışırdı. Buna baxmayaraq iri torpaq sahibləri bu islahata qarşı çıxdılar. Onlar Qrağusun həmkarı tribun [[Mark Oktavi]]ni öz tərəfinə çəkə bildilər və o lahiyə üzərinə [[veto]] qoydu. Uzun mübarizədən sonra TiberiyTiberi komiçiyalarkomisiyalar qarşısında sual qoydu: "xalqın iradəsinə qarşı gedən tribunun öz vəzifəsində qalmaq hüququ varmı? "

Səsvermə nəticəsində Oktavi vəzifəsindən kənarlaşdırıldı. Bu, xalqı [[maqistratmagistrat]]lardan daha üstün vəziyətdə olmasına dəlalət edən, çox böyük mahiyətə malik bir addım idi. Oktavinin kənarlaşdırılmasından sonra qanun qəbul olundu. Aqrar komissiyaya Tiberinin özü və onun qohumları daxil oldu. Komissiya, sahələrin bölüşdürülməsi və iri [[posessor]]ların müqaviməti ilə bağlı, bir sıra çətinliklərlə qarşılaşdı. Çox kəskin olaraq maliyə məsələsi qalxdı. [[Perqam]]ın birləşdirilməsindən istifadə edən QraqxusQrakx, əldə olunan maliyənin islahatın keçirilməsi üçün istifadə olunmasına nail oldu. [[E.ə 133 il]]də QraqxusQrakx ikinci dəfə öz namizədliyini irəli sürərkən, varlıların ciddi müqaviməti ilə qarşılaşdı. Seçkiqabağı yığıncaqların birində toqquşma baş verdi. Şaiyə yayıldı ki TiberiyTiberi çar hakimiyətini tələb edir. Onda [[senator]]lar birbaşa [[senat]]ın iclasından yığıncaq yerinə getdilər; əllərinə keçən skamyalarla senatorlar Qrağusun tərəfdarlarını döyməyə başladılar. Toqquşmada QraqxusunQrakxın özü və onun 300 tərəfdarı öldürüldü.
 
== İtaliklərin tam Roma hüququ uğrunda mübarizəsi ==
 
İslahatın təşəbüskarının öldürülməsindən sonra varlı posessorlar torpaq paylarının bölüşdürülməsinin qarşısını almaq üçün mübarizəyə başladılar. Onlara bu vəzifələrini yerinə yetirməyə, islahatdan, onların torpaq mülkiyətinə toxunduğuna görə, narazı qalan italik müttəfiqləri yardım etdilər. [[E.ə 125 il]]də QraqxusunQrakxın tərəfdarları italiklərlə münasibətləri yoluna qoymağa cəhd etdilər. [[Konsul]] [[Fulvi Flakk]] müttəfiqlərə Roma vətəndaşlığı verən qanun layihəsini təqdim etdi. [[İtalik]]lər Flavinin lahiyəsini dəstəklədilər, lakin Romada o keçmədi. HazırkiHazırkı durumda qanuna qarşı, öz hüquqlarını paylaşmaq istəməyən, xalq yığıncağı çıxdı. Romanın qərarına cavab olaraq, latın koloniyası Freqelladaki üsyan baş verdi, hansı ki tezliklə yatırıldı. O vaxtdan tam Roma hüququ italik müttəfiqlərin əsas tələbi oldu.
== İstinadlar ==