Balear adaları: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Region
{{təkrarlanan məqalə|Balearik adaları}}
|adı = Blearik Adaları
'''Balear adaları''' ({{lang-es|Islas Baleares}}) — [[Aralıq dənizi]]nin qərbində [[İspaniya]]ya məxsus arxipelaq. Arxipelaqın ən böyük adaları [[Malyorka]], [[İbiza]], [[Formentera]] və [[Menorka]]dır.
|ölkə = {{ESP}}
|bayraq = Flag of the Balearic Islands.svg
|gerb = Escudo de las Islas Baleares.svg
| blank_emblem_size = 90px
|orijinal ad = {{lang|ca|''Illes Balears''}}<br/> {{lang|es|''Islas Baleares''}}
|yerli dil = [[Katalon dili|Katalonca]]
|paytaxt = [[Palma de Mallorca]]
|ərazi = 4.992 km²(1.927,4 m²)
|əhali = 1.113.114
|əhali sıxlığı = 219,44/km² (568,3/sq m)
|idarəetmə üsulu = muxtar birlik
|rəhbər titul 1 = Prezident
|rəhbər 1 = [[José Ramón Bauzà]]
|rəhbər titul 2 =
|rəhbər 2 =
|pul = |saat_qurşağı =
|domen =
|telefon kodu =
|rəsmi sayt =
|xəritə1 = Baleares-rotulado.png
|xəritə2 =
}}
 
'''Balear Adaları Muxtar Birliyi''' — [[İspaniya]]ya bağlı beş böyük və onları əhatə edən bir neçə kiçik adadan ibarət olan bir muxtar bölgə. [[İspan dili]] ilə birlikdə [[katalan dili]] də bu bölgənin rəsmi dildir. Bölgəni ən böyük adaları [[Malyorka]], [[Minorka]], [[İbitsa]], [[Kabrera ]] və [[Formentera]]dır.
== Ərazisi ==
 
== TarixiTarix ==
Tarixi mənbələrə görə, 2600 ildir ki, insanların buralarda yaşadığı bilinməkdədir. Tarixdə müxtəlif zamanlarda Balear Adaları romalıların, kartacalıların, əlcəzairlilərin və ispanların idarəsində qalmışdır. E.ə. 122-ci ildə adalar romalıların əlinə keçmiş, 466-cı ildə vandallar hakim olmuşdur. Vandallarla Şərq Roma İmperatorluğu arasında davam edən mübarizədən sonra , adalar Şərqi Roma İmperatorluğuna daxil oldu. Səkkizinci əsrdə adalar , Ərəblərin əlinə keçdi. Balear Adaları 903'te edilən müqvilədə Əməvi Dövlətinə daxil oldu. 400 ilə yaxın Müsəlmanların əlində qaldı. 1230'da Aragonların hücumuna uğrayaraq zəbt edildi. İngilislər buraları hər nə qədər əldə etməyə çalışdısa da müvəffəq ola bilmədi. 1802də edilən son bir razılaşmaqla İspaniyaya bağlı bir əyalət halına gəldi. Hələ də də İspaniyanın bir əyaləti vəziyyətindədir. Ticarət və strateji istiqamətdən Qərb Aralıq dənizinin son dərəcə əhəmiyyətli takımadalarındandır .
 
== ƏhalisiFiziki quruluş ==
[[Port -de- Sóller.JPG|Malyorka yaxta limanı]]
Balear adaları, geoloji quruluş olaraq Sierra Nevada Dağlarının davamıdır. Bu adalar əhəmiyyətli dəniz çöküntüsüyle bir-birindən ayrılıb su üzünə çıxmış qisimlərdir.
 
Balear adalarının əhəmiyyətliləri; [[ Minorka ]] , [[ Majorca ]] , [[ Cabrera ]] , [[ Ibiza ] ] və [ [ Formentera ]] 'dır. Bu adaların ətrafında kiçik adalar vardır.
== İqtisadiyyatı ==
Ümumiyyətlə yüksəkliklərdə azdır. Yalnız Mayorka adasındakı dağların yüksəkliyi 1400 metri tapmaqdadır. Mağaralar çoxdur. Xüsusilə Ejderha Mağaralar çox məşhurdur. Bunların içində yazın konsert verilən salonları belə vardır.
 
== İqlim və bitki örtüyü ==
Balear Adalarında Aralıq dənizi iqlimi görülər. Iqlim olduqca yumuşaktır.Kışı yağışlı , yayları isə olduqca istidir. İqlim baxımından adalar arasında fərqlilik vardır. Minorka'da qoruyucu yüksək dağlar olmadığı üçün , qışda daha soyuq və yağışlı , yaz mövsümündə digər adalardan daha çox hiss istilik vardır.Mayorka 'ya yanvar və mart aylarında iki-üç həftə qar yağar. Digər adalara nadir qar yağar. Adalarda ən çox istilik iyul və avqust aylarında olur.
 
Balear adalarının düzlərində az da olsa otlaq sahələr vardır. Tepe olan yerlər Əkinçilik əlverişli deyil . Minorka'nın açıq şimal sahələri bəstəboy tipi ağaclarla örtülüdür. Bağlı qalan cənub dərələri , bəzi çamlıklar və yarı tropik bitki örtüyünə malikdir. Adaların sahil seqmentlərində Aralıq dənizi tipi ağaclara rast gəlinər.
 
== Təbii qaynaqlar ==
Adaların ən əhəmiyyətli [[ mədən ]] leri ; [[ taşkömürü ]] , [[ mərmər ]] , [[ dəmir ]] , [[ mis ]] , [[ qalay ] ] dır. Faydalı qazıntıların müəyyən bir qismi idarə , digər qismi ixrac edilir.
 
== Əhali və ictimai həyat ==
Əhalinin 80%-dən çoxu [[ Majorca ]] 'da yaşar. Bütün Balear adalarının əhalisinin 1/3 ' ü isə başşehir [[ Palma de Mallorca | Palma ]] ' da iqamət edər. Majorca və [[ Minorka ]] 'da yaşayanların çoxu şəhərlilərin . [[ İbiza ] ] və [ [ Formentera ]] 'da yaşayan xalqın 1/3' ü köylülerdir . Əhali sıxlığı bölgə bölgə dəyişər. Bəzi yerlərdə kvadrat metrə 38 adam düşər. Adalarda dərhal dərhal hər millətdən azlıqlar mövcuddur.
 
İdarə: Bütün adaların paytaxtı Palma'dır və İspaniyanın bir əyaləti vəziyyətindədir. Palma eyni zamanda hərbi və dini mərkəzdir. Majorca cəmiyyəti üç bölgəyə ayrılmışdır. Məhəlli idarə bölmələr vasitəsiylə həyata keçirilir. Majorca 52 , Minorka 7 , İbiza isə 6 köməkçi bölgəyə ayrılır .
 
== İqtisadiyyat ==
[[ Majorca ]] və [[ İbiza ]] adalarında [[ ağac ]] Minorka'da ən keyfiyyətli [[ portağal ]] növləri yetişdirilir. Hububatlardan [[ paxlalılar ]] və heyvan yemləri , [[ badam ]] , [[ əncir ]] , [[ zeytun ]] və [[ şaftalı ]] yetişdirilməsi ilə bağçılıq irəli bir səviyyədədir.
 
Bütün adalarda bəslənən heyvanların ən əhəmiyyətlisi [[ qoyun ]] və [[ keçi ]] dir. Məhsulların və heyvanların marketinq yeri İbiza'dır . [[ Badam ]] , əncir , şaftalı , portağal , balıq ixrac edilir. Toyuqçuluq kifayət qədər həyata keçirilir. İbiza'da çox köhnədən bəri dəniz duzu əldə edilir . İldə 70.000 ton işlənərək ixrac edilir.
 
Balear Adalarında iqlimin çox yaxşı olmasından , İngiltərə və Avropa ölkələrindən çox miqdarda [[ turist ]] gəlir. Xüsusilə tətillərini burada keçirirlər.
 
== Həmçinin bax ==
* [[Balear dialektiMalyorka]]
* [[Minorka]]
* [[İbitsa]]
* [[Kabrera]]
* [[Formentera]]
 
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.caib.es/ Balear Adaları Muxtar Birliyi hökuməti rəsmi saytı]
 
[[Kateqoriya:İspaniya coğrafiyası]]
 
 
== Mənbə ==