Böyük partlayış: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Mərhələlər |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:Universe expansion2.png|thumb|250px|Böyük Partlayış]]
'''Böyük partlayış''' - [[Kainat|kainatın]] yaranması prosesi haqqında nəzəriyyədir. Nəzəriyyənin əsası Q.A.Qamov tərəfindən qoyulmuşdur <ref>AMEA http://www.science.gov.az/az/index.php?id=4145 </ref>. Gününümüzdə astrofizikada özünü nəzəri isbat etmiş nəzəriyyələrdən biridir.
= Tarixi =
1946-1948-ci illərdə Q.A.Qamov Kainatın mənşəyi və təkamülünün nəzəri modeli olaraq "Qaynar Kainat" adlanan model ortaya qoymuşdur.
= Model =
Bu modelə əsasən Kainat ''Böyük Partlayış'' nəticəsində formalaşmış və proses fiziki vakuum şəraitində baş vermişdir.
Son nəzəri hesablamalar göstərir ki, kainatın yaşı təqribən ''13,7 milyard il'', ilk sıxlığı ''≈10<sup>96</sup>q/sm<sup>3</sup>'', ölçüsü isə 10<sup>-15</sup>sm olmuşdur. Belə ekstremal fiziki şəraitdə [[Fundamental qarşılıqlı təsir qüvvələri | dörd fundamental qarşılıqlı təsir qüvvəsi]] ([[Qravitasiya qarşılıqlı təsir qüvvəsi | qravitasiya]], [[Zəif qarşılıqlı təsir qüvvəsi | zəif]], [[Güclü qarşılıqlı təsir qüvvəsi | güclü]], [[Elektromaqnit qarşılıqlı təsir qüvvəsi | elektromaqnit]]) ''[[Superqüvvə | Superqüvvədə]]'' birləşmiş şəkildə olur. ''[[Superqüvvə]]'' [[Supersimmetriya | supersimmetriya]] ideyasına söykənir.
==Mərhələləri==
"Qaynar Kainat" modelinə əsasən Kainatın təkamülünün xarakterik mərhələləri bunlardır:
===İlk mərhələ===
Temperaturun maksimum (≈10<sup>32</sup>K) və zamanın ən kiçik anı (10<sup>-43</sup>san) olan mərhələsidir. Bu [[Böyük partlayış]] anıdır. Çox kiçik zaman intervalında (10<sup>-43</sup>-10<sup>-35</sup>san intervalı) [[Materiya | materiya]] şüalanma və ifrat qaynar [[Plazma | plazma]] (kvark-qlüon plazması) şəklində meydana gəlir. [[Qravitasiya qarşılıqlı təsir qüvvəsi]] [[Superqüvvə | superqüvvədən]] ayrılır.
===İkinci mərhələ===
Temperaturun 10<sup>28</sup>÷10<sup>12</sup> K qədər azaldığı ()
===İlk mərhələ===
===İlk mərhələ===
Filosof [[Antoni Flu]] böyük partlayış nəzəriyyəsi ilə bağlı belə deyir:
| |||