İshaq ibn Kundac əl-Xəzəri: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Aqrikola (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''İshaq ibn Kundac əl-Xəzəri''' — Onun haqqında [[Boris Zaxoder|B.N.Zaxoder]] bunları yazmışdı: "Bu - 9-ci əsrdə Ərəb xilafətinin qoşunlarının məşhur komandanı, xəzər əsillidir <ref>См.: Б.Н. Заходер. Указ. соч.С..173)</ref>
'''İshaq ibn Kundac əl-Xəzəri'''
 
Onun haqqında [[Boris Zaxoder|B.N.Zaxoder]] bunları yazmışdı: "Bu - 9-ci əsrdə Ərəb xilafətinin qoşunlarının məşhur komandanı, xəzər əsillidir <ref>См.: Б.Н. Заходер. Указ. соч.С..173)</ref>
==Ümumi məlumat==
Ona həm də, İshaqın müasiri olan ərəb şairi Buhturinin panegiriki həsr olunub.
Şairin sözlərinə görə İshaq ibn Kudac, İraqda nail olduğu şərəfini, Xamlicdə(Ənci, ya da Bələncər) nail olduqlarına əlavə etdi. Buhturinin divanında onun tam adı verilir: İshaq ibn Kundac əl-Xəzəri.
9-cu əsr ərəb qaynaqlarında İshaq ibn Kundacinin adı Ərəb xilafətinin Misir və Şam canişini kimi keçir. O saray intriqalarında xəlifəyə qarşı əl-Müvəffəqin tərəfində yer alır. <ref>(Bax: E.Merçil. Müsliman -Türk Dövlətləri Tarixi. Ankara. 1991. səh. 6).</ref>
 
Öz soydaşı Diyarbəkir canişini Məhəmməd əl-Afşinla, Xumaraveyhə qarşı çıxır, Dəməşq, Hələb, Dims və Antakyanı tutur. Sonralar o Afşinlə əlaqəni qırır və öz rəqibi özü kimi türk əsilli Tulun oğlu Humaraveyhlə ittifaqa girir.
888-ci ildə bu iki sərkərdənin qüvvələri Dəməşq yaxınlığındakı Seniyet əl-Ukab adlı yerdə Afşinin qoşunları ilə toqquşur. Afşin darmadağın edilir və Bağdada xəlifə əl-Müvəffəqin yanına qaçır.
 
==Mənşəyi==
Dar etnik mənsubiyəti barədə alimlər tərəfindən ən müxtəlif ehtimallar edilir. Bir sıra araşdırmaçı(.N.Zaxoder,V. Minorski və b.) onun atasının adına Kundac/Kundacığ diqqət yetirir və onu k.nd.r.. termini(titulu) ilə bağlayırlar.
Sonuncunu V.F.Minorski, xaqanın sağında Turan ordusunda, "Şahnəmədə" tapır.<ref>Bax.:Zaxoder B.N. qeyd edilən əsəri. səh. 227</ref>. Bu adın başqa eyniləşdirmələri də var: "k.nde"(Defremeri), "kuda" (F. Ekxart), "köndür xaqan","k.nd.r.-xaqan"(O.Qolden)
Aydın olur ki, İshaqın atasının adı, Kundac, onun xəzər xaqanına yaxın olmasını göstərir.
Polşa türkoloqu A.Zayançkovski bu adı "başçı"," hakim" kimi. E.Radlov və P.Qolden -"inzibatçı",A. Donuk - "hərbi nazir" kimi tərcümə edirlər.
Biz isə ən inandırıcı kimi Kazan professoru R.Q.Axmetyanovun etimoloqiyasını hesab edirik.
O bu adı "kündə,küntə"(türk dillərində o cümlədən qumuq dilində-gündeş) "favorit",
"rəqib" adı ilə bağlayır və bunu, "böyük knyaz", "saray naziri","hofmeyster" anlamında olan çinli künqtac(xuntayci-dən) termininə aparır.<ref>См.: Р.Г. Ахметьянов.0бщая лексика материальной культуры народов Среднего Поволжья. М. 1989. С.166</ref>.
 
Məlum olduğu kimi "xəzərlərdə yüksək rütbəliləri adla çağırma qəbul edilməmişdir...Tutullar və rütbələr xüsusi adlar kimi işlənirdi <ref>См.: В.Гукасян. Тюркизмы в "Истории албан" Моисея Утийского // Структура и история тюркских языков.М.1971.с.247</ref> .
Şimali Qafqaz türklərində sonrakı dönəmlərdə də bu Kontayci/Kuntayci kimi işlənib.
 
Sətir 24 ⟶ 26:
 
==Mənbə==
* [http://kumukia.ru/article-17.html?searched=%D0%BA%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D0%B4+%D0%BF%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0&advsearch=oneword&highlight=ajaxSearch_highlight+ajaxSearch_highlight1+ajaxSearch_highlight2+ajaxSearch_highlight3#01 - İshaq ibn Kundac əl-Xəzəri]
 
==Qeydlər İstinadlar ==
<references/>
 
[[Kateqoriya:xəzərlər]]
[[Kateqoriya:sərkərdələrXəzərlər]]
[[Kateqoriya:xəzərlərSərkərdələr]]
[[Kateqoriya:Ərəb Xilafəti]]