Pol Sezan: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 12:
|Vətəndaşlığı = {{FRA}}
|Janrı = Rəsm, peyzaj, portret, natürmort, akvarel
|Təhsili = {{FRA}}, [[Paris]], Eks-an-Provans Bələdiyyə Rəssamlıq məktəbi Süisa Akademiyası ({{FRA}}, [[Paris]])
|Stili = [[Postimpressionizm]], [[impressionizm]], [[kubizm]]
|İşləri = ''[[Çimən (rəsm)|Çimən]]'' ([[1885]]-[[1887]]), Müasir İncəsənət muzeyi ({{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Nyu-York]]); ''[[Mont Seint-Viktuar]]'' ([[1885]]-[[1887]]), Kortold İnstitutu Qalereyası ({{bayraq|Böyük Britaniya}} [[Böyük Britaniya]], {{bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]], [[London]]); ''[[Palitra ilə avtoportret]]'' ([[1890]]), E.G.Bührle fondu ({{bayraq|İsveçrə}} [[İsveçrə]], [[Sürix]]); ''[[Kart oyunçuları]]'' ([[1892]]), Kortold İnstitutu Qalereyası ({{bayraq|Böyük Britaniya}} [[Böyük Britaniya]], {{bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]], [[London]]); ''[[Kəllə piramidası]]'' (təx. [[1901]]), şəxsi kolleksiya
Sətir 18:
|Nüfuzu = Corc Brak, Henri Matiss, [[Pablo Pikasso]]
|Mükafatları =
|Sayt = [http://www.paul-cezanne.org http://wwwpaul-cezanne.paulcezanne.com org]
|Vikianbar =
|İmzası = Cezanne autograph.png
}}
 
'''Pol Sezann''' ({{lang-fr|Paul Cézanne}}) (tələffüz: ''pɔl sezan'') ([[19 yanvar]] [[1839]], Eks-an-Provans - [[22 oktyabr]] [[1906]], Eks-an-Provans) — fransız rəssamı, [[postimpressionizm]] cərəyanının yaradıcısı və görkəmli nümayəndəsi. Belə demək mümkündürsə, Pol Sezann [[impressionizm]] ilə [[kubizm]] arasında körpü rolu oynamışdır. O, öz əsərlərində dizayn, rəng, ton və kompozisiya ustalığı nümayiş etdirir. Sezannın əsərlərində rəng üslubu təkrarolunmazdır.
 
== Həyatı ==
Sətir 39:
| arxafon rəng= lightgrey
}}
Pol Sezann [[1839]]-cu il [[19 yanvar]] [[Fransa]]da yerləşən Eks-an-Provansda anadan olub. <ref>J. Lindsay Cézanne; his life and art, s.6 {{en}}</ref> Onun soyadı Şimali İtaliyanın Pyemont əyalətində yerləşən Çezena şəhərindən götürülmüşdür. Bunun əsasında bir sıra mütəxəssislər onun italyan əsilli olduğu fikrini irəli sürmüşlər. <ref>J. Lindsay Cézanne; his life and art, s.3 {{en}}</ref> Rəssamın atası Lui-Ogüst Sezann şlyapa taciri olmuş, daha sonra isə bankirliklə məşğul omuşdur. <ref>[http://globalart.at.ua/publ/7-1-0-20 Pol Sezann {{ru}}]</ref> Eksdə Burbon Kollecində sonradan yaxın dostu olacaq Emil Zolya ilə birlikdə eyni kollecdə təhsil almışdır. Emil Zolya ilə aralarında olan bu dostluq uzun müddət davam etmişdir. Az yaşlarından etibarən sənətə maraq göstərmiş, lakin oğlunun rəssam olmasını istəməyən atasının təkidi ilə hüquqşümas peşəsinə yiyələnmişdir. [[1858]]-ci ildə təhsilini bitirdikdən sonra bankir olan atasının kontorunda işləmiş və eyni vaxtda Bələdiyyə rəssamlıq məktəbinə getmişdir. [[1861]]-ci ildə atası Pol Sezannı [[Paris]]ə buraxmağa razılıq vermiş, [[Paris]]ə qayıtmış və Süisa Akademiyasına baş çəkimşdir Bu dövrlərdə impressionizm cərəyanının banilərindən olan Kamil Pisarro ilə yaxın münasibətlər qurmuşdu<ref>[http://staratel.com/pictures/cezane/biogr.htm Həyatı]</ref>.
 
=== İkinci Paris dövrü ===
Sətir 51:
Rəssamlıq həyatını diqqətlə izləyir, rəssamların tez-tez toplaşdığı məşhur Qerbua kafesinə baş çəkir. Öz dövrünün kumirləri sayılan Ejen Delakrua və Qustav Kurbe ilə birlikdə olurdu. [[Luvr muzeyi]]ndə köhnə rəssamların əsərlərinin surətini çıxardırdı. Veronezeyə, Tintorettoya, Karavadjoya və Krespiyə üstünlük verirdi. Sezannın xüsusi rəssamlıq təhsili yox idi, o özü öyrənirdi. Çünki akademik sənətin qaydalarına tabe olmaq istəmirdi.
 
Pol Sezann [[1906]]-cı il [[22 oktyabr]] tarixində doğulduğu Eks-an-Provansda vəfat etmişdir.<ref>[http://staratel.com/pictures/cezane/biogr.htm Həyatı]</ref>
 
== Yaradıcılığı ==
Sətir 75:
1870-ci illərdə Sezann yaradıcılığında avtoportretlər silsiləsi başlayır. ''"Furajkada avtoportret"'' ([[1873]]-[[1875]], [[Ermitaj|Ermitaj muzeyi]], [[Rusiya]], [[Sankt-Peterburq]]) əsəri ilə o, "qabalıq" və "yaponlaşdırma"dan kənarlaşır, ümumiləşdirilmiş təsvirlərin (''Avtoportret'', təx. [[1880]], şəxsi kolleksiya, Vintertur) yaradılmasına keçir. ''"Meyvələrlə vaza"'' natürmortunda ([[1878]], şəxsi kolleksiya, [[Fransa]], [[Paris]]) izləyici vazanı profil görüntüsündən və müəyyən qədər yuxarıdan görür. Sezannın təsvir obyektlərində onun sevimli metodları müxtəlif nöqteyi-nəzərlərinin kombinasiyasından göstərilir.
 
İmpressionistlərdən fərqli olaraq, hansı ki, təbiətdə gəzintiləri və piknikləri təsvir etməyi sevirlər, Sezannın peyzajlarında insanlar görünmür. Onun Pontuazedə bir çox peyzajları təsvir edilir və göstərilir. Bundan başqa, sarı-oxra kristallı evlərdə sanki həyat nəzərdə tutulmur. Bunlar əzəmətli cənubi yaşıllıqlar arasında ruhun sarkofakıdır. Təbiət öz adından möhtəşəm və bütün sirli enerji gücü ilə çıxış edir. Sezannın geologiya ilə maraqlanması onun bu dövrü üçün xarakterikdir. 1880-ci illərdən Sent-Viktuar dağı onun peyzajlarında tez-tez rast gəlinən motivlərdən olur. Həmin dağ Eksedə yerləşən onun emalatxanasında pəncərədən və terrasdan görünürdü, hansı ki, rəssam ömrünün sonuna qədər burada qalmışdır. "Eksenin tərkidünyası" ləqəbini ona burada vermişdilər.<ref>[http://staratel.com/pictures/cezane/biogr.htm Avtoportret və natürmortları]</ref>.
 
=== Son dövr yaradıcılığı ===
Sətir 81:
[[Şəkil:Paul Cézanne, Les joueurs de carte (1892-95).jpg|left|thumb|195px|''[[Kart oyunçuları]]'' ([[1892]]), Kortold İnstitutu Qalereyası ({{bayraq|Böyük Britaniya}} [[Böyük Britaniya]], {{bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]], [[London]])]]
[[Şəkil:Paul Cézanne, Pyramid of Skulls, c. 1901.jpg|right|thumb|185px|''[[Kəllə piramidası]]'', (təx. [[1901]]), şəxsi kolleksiya]]
İncəsənət Muzeyi, [[Rusiya]]) süjet etibarilə "Mardi qra" bayramının postdan əvvəl karnavalın son gününə həsr olunmuşdur. ''"Kart oyunçuları"'' kompozisiyasının beş variantı ([[1890]]-[[1892]], [[1890]]-[[1896]]-cı il versiyası da mümkündür) yerli muzeydən olan Karavadjo rəsmi ilə təhrik edilmişdir. 1890-cı illərin ortalarında Sezann portretlər üzərində işləməyə başlayır (''"A.Volların portreti"'', [[1899]], Pti-Pale, [[Fransa]], [[Paris]]), ''"Qustav Geffroyun portreti"'' ([[1895]]), [[Orse muzeyi]] ([[Fransa]], [[Paris]])), hansı ki, çoxsaylı seanslar tələb edirdi (bəzən yüzə qədər) və yenədə yarımçıq qalırdı. Sezannın yaradıcılığında son dövründə işlədiyi bir çox kətanlar yarımçıq qalmışdır. Eyni zamanda onun yekun əsəri ''"Çimən qadınlar"'' kompozisiyası ([[1898]]-[[1905]], İncəsənət Muzeyi, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], Filadelfiya) yaradıcılığının böyük dövrünü və ciddi ritmikliyini bitirir. Sezann təxəyyülünə görə öz çılpaq təbiətlərini yazırdı, onun fiqurları tez-tez formalarını dəyişir və ekspressivləşirdi, uydurulmuş poza və qruplara qoyulurdu.<ref>[http://staratel.com/pictures/cezane/biogr.htm Son dövr yaradıcılığı]</ref>.
İncəsənət Muzeyi, [[Rusiya]]) süjet etibarilə "Mardi qra" bayramının postdan əvvəl karnavalın son gününə həsr olunmuşdur. ''"Kart oyunçuları"''
kompozisiyasının beş variantı ([[1890]]-[[1892]], [[1890]]-[[1896]]-cı il versiyası da mümkündür) yerli muzeydən olan Karavadjo rəsmi ilə təhrik
edilmişdir. 1890-cı illərin ortalarında Sezann portretlər üzərində işləməyə başlayır (''"A.Volların portreti"'', [[1899]], Pti-Pale, [[Fransa]], [[Paris]]), ''"Qustav Geffroyun portreti"'' ([[1895]]), [[Orse muzeyi]] ([[Fransa]], [[Paris]])), hansı ki, çoxsaylı seanslar tələb edirdi (bəzən yüzə qədər) və yenədə yarımçıq qalırdı. Sezannın yaradıcılığında son dövründə işlədiyi bir çox kətanlar yarımçıq qalmışdır. Eyni zamanda onun yekun əsəri ''"Çimən qadınlar"'' kompozisiyası ([[1898]]-[[1905]], İncəsənət Muzeyi, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], Filadelfiya) yaradıcılığının böyük dövrünü və ciddi ritmikliyini bitirir. Sezann təxəyyülünə görə öz çılpaq təbiətlərini yazırdı, onun fiqurları tez-tez formalarını dəyişir və ekspressivləşirdi, uydurulmuş poza və qruplara qoyulurdu.<ref>[http://staratel.com/pictures/cezane/biogr.htm Son dövr yaradıcılığı]</ref>.
 
== Pol Sezannın dünya və incəsənətə təsiri ==
Sətir 154 ⟶ 152:
| Şəkil:Paul Cézanne 048.jpg|''Çimənlər'' ([[1898]]-[[1905]]), Milli Qalereya ({{bayraq|Böyük Britaniya}} [[Böyük Britaniya]], {{bayraq|İngiltərə}} [[İngiltərə]], [[London]])
}}
 
 
=== Natürmortları ===
Sətir 215 ⟶ 212:
| Şəkil:Paul Cézanne 156.jpg|''Beret ilə avtoportret'' ([[1898]]-[[1900]]), Fine Arts muzeyi ({{bayraq|ABŞ}} [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Massaçusets]], [[Boston]])
}}
{{Commonscat|Paul Cezanne}}
 
== İstinadlar ==
Sətir 238 ⟶ 234:
 
== Xarici keçidlər ==
{{Commonscat|Paul Cezanne}}
* [http://www.paul-cezanne.org/ '''paul-cezanne.org''' saytında Pol Sezannın əsərləri] {{en}}
* [http://www.paulcezanne.com/ '''paulcezanne.com''' saytında Pol Sezannın əsərləri] {{en}}