I Boris: Redaktələr arasındakı fərq

 

== İlk dövrləri ==

852-ci ildə [[I Presian xan]]ın yeganə oğlu olaraq taxta çıxmış, [[Franklar]]a qarşı [[Moraviya]] knyazı [[I Rastislav]]la birgə hücuma keçmiş lakin dəhşətli şəkildə məğlub olmuşdur. 855-ci ildə imperator [[III Mixail]]ə qarşı məğlubiyyət və xorvatların üsyanı xanı çətin vəziyyətdə qoymuşdu.

===Serbiya===

Knyaz Vlastimirin ölümündən sonra oğulları [[Mutimir]],[[Stroyimir]] və [[Qoynik]] arasında müharibə başlamışdı. Serbiya knyazlığındakı ara müharibələrindən istifadə edən Boris oğlu [[Vladimir-Rasate]] başçılığında ordu göndərsə də qələbəyə nail ola bilmədi. Vladimir və 12 boyar əsir düşdü. <ref>John V.A. Fine Jr., The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983.,[http://books.google.com/books?id=YbS9QmwDC58C&pg=PA141 səh. 141]</ref> Boris sülh bağlamağa məcbur oldu və Mutimirə 2 qul, 2 şahin, 2 it, və 80 kürk verdi. <ref>F. Raçki, Documenta historiae Chroatie etc., Zagreb, 1877, səh 359.</ref><ref>П. Шафарик, Славян. древн., II, 1, səh. 289</ref><ref>Const. Porphyr., ibid., cap. 32, p. 154-155</ref> Mutimir bundan əlavə 2 qardaşını da Borisin sarayına göndərdi, qardaşı oğlu [[Petar]]ı isə saxladı.<ref>John V.A. Fine Jr., The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983.,[http://books.google.com/books?id=YbS9QmwDC58C&pg=PA141 səh. 141]</ref>

Xan diplomatik səbəblər və qonşularına qarşı effektiv mübarizə üçün xristian olmağa qərar verdi. Boris [[II Lüdovik Alman]] ilə sözləşib katolik olmağa qərar verdi. Lakin 863-cü ildə [[III Mixail]]in işğalına qarşı mübarizə aparmaq üçün pravoslav olmağı qəbul etdi. 864-cü ildə Boris [[Pliska]]da, ailəsi və yaxın əyanlar ilə gizli şəkildə xristian oldu. <ref>Anderson, Gerald H. (1999). Biographical Dictionary of Christian Missions. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 80. ISBN 0-8028-4680-7.</ref>

===Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsinin qurulması===

{{Əsas|Bolqarıstan Pravoslav Kilsəsi}}

Boris daha sonra xalqını da xristianlaşdırmaq qərarına gəldi və Bizansdan keşişlər istədi. <ref>Antonova, Stamenka E. (2011). "Bulgaria, Patriarchal Orthodox Church of". The Encyclopedia of Eastern Orthodox Christianity (Wiley-Blackwell): 78–93.</ref> Eyni zamanda [[866]]-cı ilin [[avqust]]u [[kovxan]] [[Şahzadə Pyotr (kovxan)|Pyotr]] ilə [[Papa I Nikolay]]a xristianlıqla əlaqəli 106 sual göndərdi. Boris katolik kilsəsinə yaxın hiss etdiyi və Bizans təsirindən qurtulmaq üçün bu yolu tutmuşdu. Borisin [[Papa I Nikolay]] və [[Papa II Adrian]]a göndərdiyi arxiyepiskop tələbləri qəbul olunmadı və Boris birdəfəlik pravoslavlıq yolunu seçdi. Boris bununla xanın səlahiyyətini genişləndirmiş olurdu.

866-cı ildə [[Kiril və Metodius]]un tələbələri olan [[Ohridli Klement]] və [[Preslavlı Naum]]u paytaxta dəvət edərək məktəblər açdırdı. [[Yunan əlifbası]] [[qlaqolitik əlifba]] ilə əvəzləndi. [[Yunan dili]] sıxışdırılmağa başladı. [[Qədim Kilsə Slavyancası]] rəsmi dil elan olundu. Bununla da [[bulqarlar]]ın slavyanlaşdırılması prosesi bitdi.

===Xristianlaşmağa reaksiya===

Bir çox bulqar xristian olmağa etiraz etdi. 865-ci ildə [[Tenqriçilik|Tenqriçi]] boyarlar üsyana başlamışdılar. Boris üsyanı amansızcasına yatırdı və 52 boyarı ailələri ilə birlikdə edama məhkum etdi. <ref>[http://promacedonia.org/vz1b/vz1b_3_2.html Васил Н. Златарски История на Първото българско Царство. II. От славянизацията на държавата до падането на Първото царство (852—1018) ]</ref>

==Son dövrləri==

[[889]]-cu ildə Boris taxt-tacdan əl çəkərək keşiş oldu. Lakin oğlu [[Vladimir-Rasate]] yenidən [[Tenqriçilik|Tenqriçi]] ənənələri geri gətirməyə başladığına görə 893-cü ildə qayıdaraq Vladimiri kor etdi, həyat yoldaşını isə monastıra göndərdi. Öz davamçısı olaraq [[I Simeon]]u təyin etdi. 895-ci ildə yenə ortaya çıxaraq Simeona [[Macarlar]]a qarşı mübarizədə kömək etdi. Boris 907-ci ildə vəfat etdi.

==Toponimlər==

[[Antarktika]]nın [[Livinqston adası]]nda, [[Müqəddəs Boris zirvəsi]] onun şərəfinə adlanmışdır.

==Media==

[[1985]]-ci ildə haqqında çəkilən "[[I Boris (1985 filmi)|I Boris]]" filmdə knyaz rolunu [[Stefan Danailov]] ifa etmişdir. <ref>[[IMDb]] [http://www.imdb.com/title/tt0344952/ Boris I (1985)]</ref>