Şoqun: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 3:
[[Şəkil:Minamoto no Yoritomo.jpg|thumb|right|260px|[[Minamotono Yoritomo]], ilk şoqun]]
'''Şöqun''' ({{lang-ja|将軍}}) — [[orta əsrlər]]də və [[yeni dövr]]də [[Yaponiya]]da, imperator ailəsinin himayəçiləri.
Şoqunlar Yaponiyanı [[1192]] ildən [[1868]] ildə başlayan [[Meyci islahatı]] dövrünə qədər idarə ediblər. Şöqun hökuməti ''[[bakufu]]'' 幕府(çadır düşərgəsi) adlanırdı. Şoqun sözü çin dilində (将军)qeneral, ordu başı deməkdir. "Csən"("se") çincə "əldə saxlamaq", "idarə etmək", "csün"("qun") isə "ordu", "qoşun" deməkdir. Beləliklə "şöqun" sərkərdə, ordubaşı mənasındadır. Yapon tarixi ensiklopediyasına ''("Kokusi daycsiten")'' görə, "şöqun" "imperatorun əmri ilə qiyamı yatıran və ya barbarlara qarşı vuruşan qoşunun sərkərdəsinə deyilir.
Ancaq sonraki dövrlərdə "şöqun" sadəcə sərkərdə titulu deyil, ama daha geniş ''seyyi-tayşöqun''(征夷大将軍)sözünün qısaldılmasıdır. Tayşöqun("başkomandan") sözü ilkin olaraq, hərəsi şöqun tərəfindən idarə edilən üç orduya başçılıq edən sərkərdəyə deyilirdi, lakin sonralar bu söz hər hansı müstəqil hərəkət edən qoşunun başçısına aid edilməyə başladı. O ki qaldı seyy sözünün təyinatına, bu söz "vurmaq","cəzalandırmaq" və(夷)[[heroqlif]]i isə (oxla və yayla yaraqlanmış) "[[barbar]]","vəhşi" anlamındadır. Bununla əsasən Şimal-Şərqdə yaşayan barbar tayfalar edzo( ya da emisi ya ebisu) nəzərdə tutulurdu. Bu tayfalara qarşı yürüşlər [[imperator]] [[Keyko]](71-130 illərdə)başladı. 8 əsrdə rəsmi seyyi-tayşöqun adı yarandı; o şimal-şərq tayfalarına qarşı yürüş edən sərkərdənin rəsmi vəzifəsi idi. İlk dəfə bu ad [[794]] ildə Otomo no Otomaroya verilmişdi. 10 əsrin əvvəlində edzo xeyli zəifləmişdilər və dövlətə artıq təhlükə törətmirdilər, onlara qarşı yürüşlərin ardı kəsildi, və seyy-tayşöqun vəzifəsinə ehtiyac qalmadı.
==Şoqunluğun yaranması==
Şoqunat kimi tanınan hərbi quruluşun Yaponiyada təsis edilməsi Minamoto soyadı ilə sıx bağlıdır. Bu elə bir özünəməxsus dövlət quruluşu idi ki, feodal klanların ən qüdrətlisi eyni zamanda şoqun adı ilə ölkənin vahid hərbi rəhbəri kimi çıxış edirdi. İlk olaraq bu hərbi rütbəni yapon imperatorlar tərəfindən, barbarları(Yapon adalarının köklü əhalisi ''aynlar'' nəzərdə tutulurdu) yatızdırmaq üçün göndərilən sərkərdələrə verilirdi. Sərkərdələri müvəqqəti olaraq - nə qədər ki cəza tədbirlərinə başçılıq edirdilər - bu rütbəni daşıyırdılar. Rəsmi olaraq onlar '' barbarları tabe edən böyük sərkərdə''(seyi taysöqun) adlandırırdılar.<ref> [[Əhməd İsgəndərov|А.А Искендеров]]. Тоётоми Хидэёси. Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы. Москва 1984 səh. 14</ref>
| |||