Qızılüzən: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Aqrikola (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Aqrikola (müzakirə | töhfələr)
Sətir 27:
 
== Çayın hövzəsi ==
Bu çay [[Bicar]]ın [[QırxQırxbulaq Bulaqdağı|Qırxbulaq]] adlı dağlarından başlanır. [[Məncil]]ə qədər çay Qızılüzən adlanır, Məncildən Xəzərə qədər - [[Səfidrud]]. Aşağı hissəsində çay, sıldırımlı dar dağ qobularından keçdiyinə görə sürətlə axır. Məncildən sonra Qızılüzən dağ silsiləsini çərtərək və dənizqırağı düzənliyə çıxaraq, suvarma kanalların başlanğıc götürdüyü və çoxsaylı qolları olan mənsəb yaradır. Çayın ən böyük qolu [[Rəşt]] şəhərindən keçərək dənizə tökülür. Çay lil kütləsi gətirdiyinə görə mənsəbi getdikcə dənizə tərəf genişlənir. Mənsəbin sahəsi 3600 kv km, eni 110 km. Qızılüzənin qolları müxtəlif yüksəkliklərdə su ilə qidalanır, bu isə suyun il ərzində bərabər daxil olmasına və çayın çox sulu olmasını təmin edir.<ref>[М.П.Петров, Иран, Физико-географический очерк. М. 1955 səh. 70</ref>
 
==Coğrafiyası və geoloqiyası==
Pliosendən sonrakı dövrdə qatyaradılma prosesi fəallaşdı. Qədim çay şəbəkəsinə malik müasir İran ərazisi yeni qalxmaya məruz qaldı ki bu bəzi yerlərdə çayların burulmasını şərtləndirdi. Başqa hallarda qədim qabıq dağların tədrici qalxması ilə mövcud çaylar tərəfindən çərtildi və bunun nəticəsində onların vadiləri dağ silsilələri ilə kəsişdi. Qızılüzən və Səfidrud çayları da belələrindəndir.<ref>[М.П.Петров, Иран, Физико-географический очерк. М. 1955 səh. 14</ref>