|
}}
'''Mirzə Əli Ləli''' — azərbaycanlı şair, həkim.
== Həyatı ==
Mirzə Əli Ləli 1845-ci ildə TәbrizdәTəbrizdə dünyaya gəlib. Ata-anası əslən irəvanlı olub. TәbrizTəbriz mədrəsələrində təlim-tərbiyə alıb. ӘrәbƏrəb vәvə fars dillәrinidillərini öyrənib. Təbrizdə әttarlıqəttarlıq dükanı açıb və bir müddət ticarətlə məşğul olub. Sonra o dövrün mәşhurməşhur həkimlərindən tәbabәttəbabət elmini öyrənib. Bu sahədə biliklərini təkmilləşdirmək üçün Tehrana gedib. Sonra Təbrizə qayıdaraq həkimlik etməyə başlayıb. Öz bilik və təcrübəsini artırmaq üçün MisirәMisirə, İstanbula, hәttahətta Avropanın bәzibəzi şәhәrlәrinәşəhərlərinə səfərlər edib. İranın ən məşhur həkimlərindən biri sayılıb. ▼
Ləlinin hikmətli sözləri dillərdə əzbər olub və zərbi-məsəllərə çevrilib. Şair-həkim bir sıra həcvlər də qələmə almışdır. "Şəmsül-hükəma" ləqəbini Müzəffərəddin şahın Təbrizdə vəliəhd olduğu vaxtlarda xəstələrindən birini müalicə edib sağaltdığı üçün alıb və bundan başqa ona vəzifə də verilib.
▲Mirzə Əli Ləli 1845-ci ildə Tәbrizdә dünyaya gəlib. Ata-anası əslən irəvanlı olub. Tәbriz mədrəsələrində təlim-tərbiyə alıb. Әrәb vә fars dillәrini öyrənib. Təbrizdə әttarlıq dükanı açıb və bir müddət ticarətlə məşğul olub. Sonra o dövrün mәşhur həkimlərindən tәbabәt elmini öyrənib. Bu sahədə biliklərini təkmilləşdirmək üçün Tehrana gedib. Sonra Təbrizə qayıdaraq həkimlik etməyə başlayıb. Öz bilik və təcrübəsini artırmaq üçün Misirә, İstanbula, hәtta Avropanın bәzi şәhәrlәrinә səfərlər edib. İranın ən məşhur həkimlərindən biri sayılıb.
Məddahlıqla arası olmayan, hürriyyət və azadlıq sevən şair o dövrdə yüksək mənsəb sahiblərinin qüsurlarını öz həcvlərində yazıb. Vaxtının çoxunu səyahətdə keçirib. Əsasən Tiflisə və İstanbula səfərlər edib.
Bunlardan әlavә ziyadә fәsih vә şirinzәban olduğu üçün Tәbrizin әyanü әşrafı arasında özü üçün böyük hörmәt qazanıbdır vә onlar ilә hәmcәlis olubdur. Bu halda dәxi Lәlinin türfә sözlәri vә pürhikmәt kәlamları zәrbülmәsәl mәqamında istemal olunur. Bununla belә Lәlinin bir növ hәcvguluğa meyli var imiş vә bir çox hәcvlәri vardır ki, onların kitabımıza küncayişi yoxdur. "Şәmsül-hükәma" lәqәbini almağa sәbәb Müzәffәrәddin şahın Tәbrizdә vәliәhd olan vaxtlarda müqәrrәblәrindәn birisinә müalicә edib sağaltması olubdur vә bundan әlavә ona vәzifә dәxi tәyin olunubdur.
Şeirlərinin çox Azərbaycan türkcəsindədir. Qəsidələri, qəzəlləri, dübeytləri və növhələri vardır.
Mәddahlığa vә qәsidәguluğa çәndan meyli yoxmuş. Zatәn hürriyyәtpәsәnd vә azadәlik sevәn vә tәmәlluqdәn uzaq bir vücud imiş. Belә ki, çox böyük adamların vә sahibixtiyar şәxslәrin hәcvindәn özünü saxlamayıb, qüsurlarını haman hәcvlәrdә bәyan edibdir. Vaxtının çoxunu sәyahәtdә keçirәrmiş. Әksәr övqat Tiflisdә vә İslambulda olarmış. Әrfәüddövlә ilә böyük mürafiqәti varmış.
Mәaşı tәbabәt ilә keçәrmiş. Tәbi-şeriyyәsi ziyadә qüvvәli vә әşarı mövzun vә pürmәzmun. Әksәri türk lisanındadır. Çox gözәl qәsidәlәri, qәzәllәri, dübeytlәri vә növhәlәri vardır. Farsca dәxi hәr qisim abdar kәlamları vardır. Vәfatına sәbәb tәzyiqi-nәfәs olubdur.
== Yaradıcılığı ==
{{Vikilər
{{şair-qaralama}}
[[Kateqoriya:İran həkimləri]]
[[Kateqoriya:Azərbaycanlı həkimlər]]
[[Kateqoriya:Cənubi Azərbaycanİran şairləri]]
[[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]]
[[Kateqoriya:Təbrizdə doğulanlar]]
| 