Dinamit: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
tərtibat, təkmilləşdirmə, yeniləmə |
||
Sətir 1:
--[[İstifadəçi:Tamerlan Aydemir|Tamerlan Aydemir]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Tamerlan Aydemir|talk]]) 07:56, 2 avqust 2014 (UTC)[[Şəkil:Inserting dynamite into hole.jpg|thumb|right|250px|Dinamitin yerləşdirilməsi.]]
'''Dinamit''' - [[Nitroqliserin]]in diatomitə hopturulması ilə hazırlanan partayıçı növü. Dinamit [[İsveç]]li kimyaçı [[Alfred Nobel]] tərəfindən [[1866]]-cı ildə kəşf edilmişdir. [[Alfred Nobel|Nobel]] [[1867]]-ci ildə dinamitin patentini əldə etmişdir. Adətən dinamitlər 20 am uzunluğunda və 2.5 sm genişliyində olur və çubuqlar şəkilində istehsal edilir. Ançaq müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilən, müxtəlif ölçülü dinamit növləridə vardır.
İstifadə sahələri:
Dinamitin əsas istifadə sahələri inşaat,mədən sənayəsi və dağıntı üçün istifadə olunur amma son illərdə daha üstün xüsusiyyətlərə sahib partlayıcıların bazara çıxarılması ilə istifadəsi azalmışdır.Hal hazırda , su altı dağıntılar törətmək üçün əsəs partlayıcı və digər sahələrdə ələavə partlayıcı kimi istifadə olunur .
Dinamit bəzi silahlı qüvvələr tərəfindən ,düşməni yavaşlatmaq üçün yol və körpülərin istifadəsiz hala salmaq üçün istifadə olunur.
Kassalar kimi qorumalı əşya və ya otaqlarin partladılmasında dinamit yox, dinamitin qaynadılmasından əmələ gələn mayenin üstündəki nitrogliserin qaymağının alınması ilə əldə olunan nitrogliserin istifadə olunur.
Tərkibi :
[[Şəkil:998px-Nitroglycerin.svg|left]]
Dinamit, 3 ölçü nitrogliserin, 1 ölçü diatomit ve kiçik miqdarda sodiyum karbonatın qarışdırılması ilə əldə olunur. Xəmir halında olan qarışım silindir vəziyyətinə gətirilir və kağıza sarınır.
Nitrogliserinin saf halı quvvətli şoka (ani hərəkətə)qarşı çox həssasdır.Bu hadisə daşınması zamanı təhlükəni artırır. Diatomite ilə adsorbsiya edildikdə nitrogliserinin yartdığı təhlükə azalır .
Tarixi:
Dinamit, qara barıtdan daha güçlü ve təhlüksəsiz istifadə olunan ilk patlayıcı idi.Bazara çıxmasından dərhal sonra barıt və nitrogliserin təhlükəsiz bir seçim kimi görünmüşdür. Nobel ixtirasının patent hüquqlarını çox ciddi qorumuş və bu qanunlara zid olaraq istehsal edən fabriklərin fəaliyyətini dayandırmasına nail olmuşdur. Nobelin müdaxilələrinə baxmayaraq bəzi fabriklər çox az dəyişdirilmiş bir formula istifadə edərək öz dinamitlərini istehsal etmişdir . Nobel dinamit sayəsinde böyük bir sərvət qazanmış və Nobel mükafatını başlatmışdır.
1940-cı illərdən sonra dünyanın ən böyük dinamit idxalçısı Cənubi Afrika idi. De Beers 1902-ci ildə Sommerset West(Qərbi Somerset) bir zavod qurmuşdur. Bu zavod sonralar Afrika Partlayıcı və Kimya sənayəsi adlı qurum tərəfindən idarə edilməyə başlanmışdı. Ölkədəki böyük dinamit tələbinin səbəbi Witwatersrand və onun ətrafındakı qızıl mədənləri idi.
Dinamitin problemlərindən biri istehsalı zamanı yaranan təhlükə idi. 1960-cı illərdə Somerset Westdə iki böyük partlayış olmuşdur. Bu patlamalarda insan itkisi yaşanmasına baxmayaraq zavodun model quruluşu və ətrafdakı ağacların təziqi azaltması daha böyük itkili partlayışın qarşısını almışdır.1985-ci ildə zavod fəaliyyəti dayandırıldı
Dinamit sözü köhnə Yunan dilində güc mənasına gələn δυναμις (dunamis) və ιτης (-itēs) şəkilçisindən yaranmışdır .--[[İstifadəçi:Tamerlan Aydemir|Tamerlan Aydemir]] ([[İstifadəçi müzakirəsi:Tamerlan Aydemir|talk]]) 07:56, 2 avqust 2014 (UTC)
| |||