Dəniz xalqları: Redaktələr arasındakı fərq

== Kontekst ==

XX əsrdə "Dəniz xalqı"nın vətənini [[Dorilər]] tərəfindən süqut edən "Mikeniya sivilizasiyası"nı hesab edirdilər:

 

Müasir tədqiqatçılar isə onların miqrasiyasını [[Troya müharibəsi]]<ref>[http://www.nkj.ru/archive/articles/11524/ Гараманты — властелины Сахары]</ref><ref>[http://www.znanie-sila.ru/online/issue_796.html Реабилитация филистимлян]</ref><ref>[http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000016/st050.shtml «Народы моря». Падение Хеттской державы]</ref> <ref>[http://icompas.ru/compas/etrusski Этруски. Культура и история]</ref><ref>[http://www.hapiru.ru/Text3-4.html Гиксосы и их потомки]</ref><ref>Several articles in Oren.</ref><ref>Gardiner V.1 p.196.</ref><ref>Manassa p.55.</ref> nəticəsində təsir göstərdiyini bildirirlər.Tarixdə bu köç, adətən, "Dəniz xalqının köçü" , "Dəniz Budunlarının köçü", "Dəniz Qövmləri Köçü", "Egey Köçləri", "Egey Xalqları – Budunları, Qövmləri – Köçü" və ya yalnız "Qövmlər Köçü" adlandırılır.

Miken sivilizasiyasının yazısı Miken yazısı və ya Miken yunancası kimi bilinir. [[Homer]]in [[İliada]] əsərində mövzu edilən [[Troya müharibəsi]] əsnasında Miken döyüşçüləri Qərbi Anadolu bölgəsi ərazisində məskunlaşmalarına axınlar təşkil etmişlər. Bunun nəticəsində bütün Qərbi Anadoluda məskunlaşmaları [[Troya]]ya birlik göndərərək dəstək olmuşlar. Miken sivlizasiyasının siyasi varlığı, təxminən e.ə. [[1100]]-cü ildə Makedoniyadan gələn dəmir silahlı [[Dorilər]]in axınlarıyla sona çatmışdır.

 

 

== Uqarit dövlətinə hücumlar ==

 

E.ə.[[1243]]-cü ildən başlayaraq "Dəniz xalqı"nın [[Misir]]ə hücumları başlayır. E.ə. [[1219]]-cu ildə "Dəniz xalqı" [[Nil]] çayının deltasına hücum edirlər. Lakin hücum uğursuz olur. "Dəniz xalqı" ilə [[Misir]] arasında baş verən 6 saatlıq döyüşdə Dəniz xalqının qoşunu məğlub olur. Geri çəkildikdən sonra "Dəniz xalqı" Finikiyaya hücum edirlər. Onların ikinci hücumları da uğursuz olur. "Dəniz xalqı" yenidən geri çəkilməyə məcbur olurlar. Lakin buna baxmayaraq "Dəniz xalqı" [[Misir]]ə ağır zərbə vurur. Misir xalqı əvvəlkinə nisbətən ağır böhran həyatı sürür. Misir fironu Merneptaxın Karnak əlyazmasında yazılırdı:

 

"Dəniz xalqı" e.ə. 1173-cü ildə Misirə ikinci dəfə hücum edir. Lakin onların yürüşlərində əvvəlkindən fərqli olaraq ailələri də var idi. Döyüşçülər öz arvad və uşaqlarını gəmi ilə [[Misir]]ə yürüşə aparırdılar. Bu dəfə "Dəniz xalqı"nın tayfaları əvvəlkinə nisbətən çox idi. Onlar [[Misir]]ə həm sudan, həm də qurudan hücum etməyə hazırlaşırdılar. Misir ilə "Dəniz xalqı" arasında baş vermiş döyüş Finikiya ərazisində e.ə. [[1173]]-cü ildə (bəzi mənbələrə görə e.ə. [[1177]]) baş vermişdir. Nəhayət, döyüşün sonunda "Dəniz xalqı" III Ramzesin qoşunu tərəfindən darmadağın edilir. Bu zaman "Dəniz xalqı" bir neçə tayfaya dağılaraq, [[Aralıq dənizi]] sahilinə köç edirlər. Lakin yeganə donanma qalmışdır ki, o da Nil ətrafında hərəkət edirdi. Sonda onlar [[Misir]] qoşunu ilə qarşılaşdı. Döyüşdə III Ramzesin qoşunu qələbə qazandı. Misir qoşunu "Dəniz xalqı"na onların başqa sivilizasiyalara etdiyi vəhşilikləri edirdilər. Sağ qalan tayfaları, həmçinin, arvad və uşaqları qul etdilər. "Dəniz xalqı" bir daha əvvəlki qüdrətlərini bərpa edə bilmirlər. Bu döyüşdən sonra "Dəniz xalqı" haqqında demək olar ki, məlumat yoxdur. Yalnız qulların [[Aralıq dənizi]]nə köçərək özlərini Fələstinlilər adlandırdıqları məlumdur. Qalan tayfaların yerləşdiyi ərazilər və onlar haqqında məlumatlar hələ də ziddiyyətlidir. "Dəniz xalqı"nın [[Misir]] ilə döyüşü III Ramzesin əmri ilə Mədinət-Habu adlanan dəfn məbədində təsvir edilmişdir. Bu dəf məbədinin divarlarında yazılırdı:

 

== İstinadlar ==

 

== Xarici keçidlər ==

* [http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0020232 PlosOne dating the Sea People destruction of the Levant to 1192-90 BC]

* [http://web.archive.org/web/20060903164435/http://dscholarship.lib.fsu.edu/cgi/viewcontent.cgi article=1199&context=undergrad The Origins of the Sea Peoples]