Apuley: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 21:
Ondan qalan bütün ədəbi mirası üç hissəyə bölmək olar: Fəlsəfi əsərləri, deklamasiyaları və Metamorfozalar (Qızıl ulaq) romanı.
Apuley öz filosof-platonik dərəcəsi üzərində çox əsirdi. Lakin müstəqil filosof kimi o olduqca zəif və asılı idi. Hər halda "Əflatun və onun təlimi barədə" , " Təfsir barədə", "Kainat barədə" (sonuncu iki traktatın Apuleyə aid olması mübahisəlidir), eləcə də "Sokrat ilahiliyi barədə" fəlsəfi deklamasiyası fəlsəfə tarixi üçün böyük maraq kəsb edir. Onlardan görmək olar ki, [[Plotin]]dən hələ 100 il əvvəl Əflatunun obyektiv idealizmindən mistik neoplatonizmə keçidi sezmək olardı.
[[Stoiklər|Stoik]], [[Epikürçülük|epikurey]] və [[Skeptisizm|skeptik]] təlimlərlə [[Əflatun]] və [[Ərəstun]]un fəlsəfəsinin məzmununun fantastik kombinasiyası.<ref>Marks və Engels, Əsərləri, t.IV, səh. 122</ref>
Artıq yuxarıda qeyd edilən "Apologiya" - imperiya vaxtının az qala yeganə məhkəmə nitqi nümunəsidir. Nitqin mətni nəşröncəsi, ehtimal ki əhəmiyətsiz, redaktəyə məruz qalsa da, "Apologiya" Apuleyin - sərbəst, "ikinci sofistikaya" xas nazlı-deklamator natiqlik tərzi barədə təsəvvür yaradır. Apuley san ki müdafiyə olunmur, ama mövzu kimi özünə qarşı olan suçlamaları götürərək, erudisiyalı və fəsləfi mənada savadlı dinləyicilərə zövq vermək üçün sadəcə olaraq publika qarşısında çıxış edir. Öz məharətlə qurduğu nitqində Apuley bir neçə hüdudda döyüşə girir, və birindən o birisinə keçərək, geriyə çəkilmir, əksinə hücuma keçir.
Ona ünvanlanan ittihamları, onun qüsursuz xasiyətinə və həyat tərzinə zidd olduğuna görə bütünlüklə rədd edə bilərdi. Lakin o çağırışı qəbul edir və ayrılıqda ona qarşı irəli sürülən bütün ittihamları maddələrlə təkzib edir. Cadu ilə əlaqəsiz olduğunu sübut edərək Apuley, daha irəliyə gedir: o göstərir ki, hətta ən dahi cadugər olsayı belə, onu məhkəməyə cəlb etməyin heç bir əsası yoxdur. "Müdafiyənin" üç istiqamətinə bölünərək bu nitq, müvafiq olaraq üç hissədən ibarətdir. İlk 25 fəsili Apuley rəqiblərin onun görünüşü, mənşəyi və həyat tərzinə olan hücumlarına ayırır.
Sən demə onun bütün hərəkətləri filosof-platonist idealına ciddi şəkildə uyğundur və deməli qüsursuzdur və cinayətkarlıqdan uzaqdır. 26-63 fəsilləri əhatə edən ikinci hissə -bilavasitə cadugərliklə bağlı böhtanların (müasir nöqteyi nəzərlə bu böhtanlar olduqca məzəlidir: məsələn, Apuleyi, adları ədəbsiz səslənən iki balığdan o sehrli mayə hazırlayır) təkzibidir.
== Mənbə ==
| |||