Harri Markovits: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→‎Həyatı: yeniləmə
→‎Həyatı: təkmilləşdirmə, yeniləmə
Sətir 25:
 
==Həyatı==
Harri Markovits [[ABŞ]]-ın [[Çikaqo]] şəhərində anadan olub. Liseydə oxuyarkən [[fizika]][[fəlsəfə]] mövzularına, xüsusilə bu mövzularda [[ingilislər|ingilis]] filosofu[[filosof]]u [[Devid YumunYum]]un fəaliyyətləri ilə maraqlandı. [[Çikaqo UniversitetindəUniversiteti]]ndə də bakalavr dərəcəsinə bu mövzularda yüksəldi. Sonra [[magistr]] təhsilinə [[Çikaqo UniversitetindəUniversiteti]]ndə [[iqtisadiyyat]] bölməsində davam etdi. Burada təhsil alarkən məşhur iqtisadçıların, [[Milton Fridmen]], [[Tyallinq Kupmans]], Ceykob Marşak, Leonard Seveyc və b. rəhbərliyində tədqiqatlarına davam etdi. Hələ tələbə olarkən o vaxt Çikaqoda[[Çikaqo]]da yerləşən məşhur Kovles Komissiyası Tədqiqat Mərkəzinə üzv olmağa dəvət aldı. Harri Markovits doktorluq dissertasiyası mövzusu olaraq qiymətli kağızlar birjası araşdırmalarını riyaziyyatla[[riyaziyyat]]la əlaqələndirməyi seçdi. Həmin dövrdə birja qiymətlərinin analizi Con Burr Uilyams tərəfindən təkmilləşdirilmiş ''Bugünkü dəyər nəzəriyyəsi'' ilə aparılırdı. Harri Markovits bu analizin riskli olmadığını görüb qərarsız qalıb portfel maliyyə bölüşdürməsi ilə bağlı yeni bir nəzəriyyə meydana gətirdi və [[1952]]-ci ildə bu mövzudakı məqaləsi Maliyyə jurnalında ({{lang-en|Journal of Finance}}) dərc olundu.
 
[[1952]]-ci ildə Harri Markovits RAND Kooperasiyasının tədqiqat mərkəzində fəaliyyətə başladı. Burada xətti proqramlaşdırma qaydasının simpleks həllini təkmilləşdirən Corc Dentziqlə əməkdaşlıq etdi. Corc Dentziqin də dəstəyi ilə optimizasiya metodları ilə bağlı tədqiqatlar apararaq optimal olan orta-varyans portfellərin müəyyən olunması üçün (sonradan öz adı ilə Markovits sərhəddi adlanan) kritik doğru alqoritmini meydana gətirdi. [[1955]]-ci ildə maliyyə portfeli nəzəriyyəsi ilə [[Çikaqo UniversitetindəUniversiteti]]ndə doktorluq dərəcəsinə yüksəldi. Harri Markovitsin tədqiqat apardığı mövzu o qədər yeni idi ki, nəzəriyyə qurumunda önəmli bir üzv olan [[Milton Fridmen]] bu mövzunun iqtisadiyyatla[[iqtisadiyyat]]la bağlı olmadığını, riyaziyyatla[[riyaziyyat]]la bağlı olmadığını bir sözlə hələ tam olaraq nə olduğunun bəlli olmadığını qeyd etmişdi.<ref>Markowitz, Harry. [http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1990/markowitz-autobio.html "Foundations of Portfolio Theory"], The Nobel Prizes 1990, Editor Tore Frängsmyr, [Nobel Foundation], Stockholm, 1991</ref>
 
Harri Markovits [[1955]]-[[1956]]-ci illərdə [[Yel UniversitetinəUniversiteti]]nə köçmüş olan Kovles Komissiyasında tədqiqat mərkəzində işlədi. Bu müddət ərzində maliyyə portfeli bölgüsündə Markovits sərhəddi adlanan qaydası [[1956]]-cı ildə məqalə kimi nəşr olundu. [[1959]]-cu ildə isə eyni qayda daha da genişləndirilmiş şəkildə kitab şəklində çap olundu.
 
Harri Markovits [[1990]]-ci ildə [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatınamükafatı]]na layiq görüldü. Bu zaman o, [[Nyu YorkdaYork]]da yerləşən Beruç Kollecində ({{lang-en|Baruch College of the City University of New York}}) [[maliyyə]] professoru olaraq işləyirdi.
 
Bundan başqa Harri Markovits bir çox özəl şirkətdə işləmiş və məsləhətçi olmuşdu.