Neftçala rayonu: Redaktələr arasındakı fərq

Mənbələrə görə Neftçala ərazisində [[neft]] hələ qədim zamanlardan məlumdur. Belə ki, ərəb coğrafiyaşünası Əl-İstəxrinin 930-cu ildə yazdığı "Yollar və ölkələr kitabı" ({{lang-ar|كتاب المسالك والممالك}}, '''''Kitāb al-Masālik wa'l-Mamālik''''') əsərində [[Bakı]] ilə yanaşı, [[Muğan]]da da [[neft]] mənbələrinin olduğunu qeyd etmişdi. Mənbələrə görə o zamanlar bu ərazilərdə yaşayan sakinlər qara maye sandıqları nefti [[Allah]]ın möcüzəsi hesab edirdilər. Və insanlar ondan yalnız müalicə, daha sonralar isə evləri işıqlandırmaq və yanacaq məqsədilə istifadə etmişlər. Faydalı qazıntı kimi neftə maraq bu ərazidə XIX əsrin 40–cı illərinə təsadüf edir. Akademik Q.V.Abixin 1849-cu ildə Neftçalanın [[Babazənən yüksəkliyi|Babazanan]] yüksəkliyində yerüstü [[neft]]-[[qaz]] əlamətlərinin və hidrogen sulfidli isti su [[bulaq]]larını öyrənmiş, [[1859]]-cu ildə II dəfə Küryani düzənlikdə və Neftçala yatağında geoloji tədqiqat işləri aparmışdır. [[1861]]-ci ildə həmin ərazilərdə və [[Xəzər dənizi]]ndə Kumani adasının əmələ gəlməsi ilə əlaqədar III dəfə tədqiqat işlərini davam etdirmiş və 1863-cü ildə isə tədqiqatlarını "[[Xəzər dənizi]]ndə [[ada]]lar əmələ gəlməsi və Xəzər vilayətində [[Palçıq vulkanı|palçıq vulkanları]] haqqında məlumatlar" adlı əsərində toplayıb çap etdirmişdir. Bundan sonra 1890-cı ildən 1901-ci ilə kimi Qafqaz Dağ-Mədən idarəsinin geoloqlarından A.İ.Sarokin, A.İ.Konşin ("Xəzər sahilinin cənub hissəsindəki mineral bulaqları və neftli sahələrin öyrənilməsi"(1890)), Barbot-de-Marni ("Xəzər sahili neft yataqlarının müqayisəli oçerki"(1892)), B.Müller ("Qafqaz vilayətinin faydalı qazıntıları haqqında"(1890)), N.O.Lebedev və başqaları Küryanı ərazilərdə geoloji tədqiqat işləri aparmışlar. Burada XX əsrin əvvəllərində neft sənayesi sahibkarlarından [[Nobel qardaşları|Nobel]], Bekkendorf, Putilov və bir çox kapitalistlərin sərmayə qoyduqları neft quyuları qazılmışdı. İlk neft quyusu isə Neftçalada [[1872]]-ci ildə qazılmışdı. Lakin daha ardıcıl və səmərəli neft axtarışı və neft hasilatına olan maraq daha çox sovet hakimiyyəti illərinə təsadüf edir. Belə ki, [[1926]]-cı ildə 1 №-li kəşfiyyat quyusu sənaye əhəmiyyətli neft vermişdir. Beləliklə də bu ərazilərə diqqət və maraq, məhz "qara qızıl" sayılan bu sərvətin mövcudluğu Neftçalanın bir şəhər kimi yaranmasına və formalaşmasına xüsusi təkan vermişdir. Deyilənlərə görə [[1923]]-cü ildə böyük kimyaçı alim Qubkin Neftçala ərazisində geoloji kəşfiyyat işləri apararkən, o vaxt boş, şoran torpaqları göstərmiş və ayaq basdığınız bu yerlərin hər qarışının altı qızıldır, böyük sərvətdir demişdir. O vaxt aparılan kəşfiyyatlar nəticəsində az dərinlikdən belə neft yataqları tapılmışdır. [[1937]]-ci ildə geniş axtarış–kəşfiyyat işləri neft yatağının kəşfi ilə nəticələndi. Beləliklə, Neftçalada "Neftçalaneft" NQÇİ yaradıldı. 1963-1992-ci illərə qədər bu müəssisə bir neçə dəfə Salyanneftlə birləşdirilib ayrılıb. Neftçala yatağından əsasən, parafinsiz, qatransız, yüngül fraksiyanın çoxluğu ilə fərqlənən yüksək keyfiyyətli neft alınır<ref name="Neftçala İqt">[http://www.neftcala-mks.az/economy.htm Neftçala rayon Mərkəzi Kitabxanasının saytı – İqtisadiyyatımız]</ref>. [[Neftçala şəhəri|Neftçala şəhərində]] həftədə bir neçə tankerin [[neft]]i doldurub aparmaq üçün istifadə etdiyi neftdoldurma körpüsü yerləşir<ref>[http://web.archive.org/web/20120318062030/http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/bp_caspian/bp_caspian_azeri/STAGING/local_assets/downloads_pdfs/i/Inam_Xdrilling_Environmental_Addendum_az.pdf 2000-ci ildə keçirilmiş İnam sahəsində kəşfiyyat qazmasının ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi (ƏMTQ). Səh. 33]</ref>.