Buran (kosmik gəmi): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 7:
{{sitatın əvvəli}}[[1970]]-ci ildə Nikson dedi ki, [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] [[Speys Şattl]] proqramına başlayır. Bu milli proqram kimi təqdim edilmişdi, ildə 60 insanı göndərməyi hesablamışdılar, 4 belə gəmi duzəltmək nəzərdə tutulurdu; proqrama 5 milyard 150 milyon dollar pul xərcləməyi planlaşdırırdılar([[1971]]-ci ildə).</br> Shuttle yer orbitinə 29,5 ton yük apara bilirdi və 14,5 ton yükü orbitdən gətirə bilirdi. Bu ciddi məsələ idi və biz bunu araşdırmağa başladıq, nə məqsədlər üçün yaradılır. Bunlar hamısı qeyri-adi idi: birdəfəlik Amerika daşıyıcıları ilə orbitə qaldırılacaq yük 150 ton/il çatmırdı, amma bu proqramda 12 dəfə çox nəzərdə tutulurdu; orbitdən heç nə endirilmirdi amma burda 820 ton/il nəzərdə tutulurdu. Bu proqramın şüarı nəqliyyat xərcləri azaltmaq idi amma əsas hərbi məqsədlər üçün istifadə olunacaqdı. {{sitatın sonu|mənbə= Mərkəzi Maşınqayırma Elmi tədqiqat İnstitutunun direktoru '''Yuri Mazjorin'''}}
[[1975]]-ci ildə [[SSRİ]]yə [[Speys Şattl]]ın çertyoj və şəkilləri gəldi. Mstislav Keldışın başçılığı ilə dərhal hərbi komponentli 2 eksperiment keçirildi. Nəticələr: gələcək çoxistifadəli gəmi nüvə silahını daşıya bilər və kosmik fəzanın istənilən nöqtəsindən [[SSRİ]]i ərazisinə hücum edə bilər.Və Amerikan şattlı 30 ton yük götürmə ilə nüvə başlıqlarıynan yüklənsə, elə yüksəklikdən uça bilər ki, raket hücumu haqqında xəbərdarlıq sistemi onu görə bilməyəcək.<ref>[http://www.kommersant.ru/doc/208758 Многоразовый "Буран" одноразового использования]</ref>
[[şəkil:OK TVA Gorky Park.jpg|thumb|right|
[[1 dekabr]] [[1988]]-ci ildə hərbi xəttlə [[Speys Şattl]]ın gizli startı oldu([[NASA]]ın kodifikasiya koduna görə uçuş nömrəsi STS-27)<ref>[http://www.astronaut.ru/bookcase/article/article33.htm?reload_coolmenus Таинственный полет «Атлантиса»]</ref>. [[2008]]-ci ildə bilindi ki, uçuş zamanı [[ABŞ]] milli hərbi-kosmik kəşfiyyat idarəsi və [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi]]nin əmri ilə orbitə muxtəlif hava şəraitinə uyğun olan Lacrosse 1 kosmik [[peyk]]ini buraxdilar. Radiolokasiyanın köməyi ilə radiodiapazonda şəkillər çəkirdi <ref>[http://www.globalsecurity.org/space/systems/lacrosse.htm
Radar Imaging Reconnaissance Satellite
=== İlk və yeganə uçuş ===
Öz ilk və yeganə kosmik uçuşunu [[1988]]-ci ilin [[15 noyabr]]ında edib. Kosmik gəmi Enerji raket daşıyıcısnın köməyi ilə Baykanur kosmodromundan buraxılıb. Uçuş müddəti 205 dəqiqə təşkil edib, gəmi [[Yer]] ətrafında iki dövrə vurduqdan sonra Yubileynıy aerodromunda [[Baykonur kosmodromu]]nda eniş edib. Uçuş ekipajsız, bort [[kompüter]]in və bort [[proqram təminatı]]nın köməyi ilə avtomatik rejimdə keçdi. Buranın qalxması və enməsi avtomatik rejimdə olması([[Speys Şattl]]dan fərqli olaraq) onu [[Ginnesin Rekordlar Kitabı]]na saldı. [[Sakit Okean]] [[akvatoriya]]sının üzərində uçarkən onu gəmi ölçmə kompleksi(Marşal Nedelin [[gəmi]]si) və elmi-tədqiqat [[gəmi]]si (Kosmonavt Georgi Dobrovolski [[gəmi]]si) müşayət edib.<br/> Buran layihəsi çərçivəsində [[dinamika|dinamik]], [[elektrik]], [[aerodinamika|aerodinamik]] və digər sınaqlar üçün bir neçə maket nümunələri hazırlandı. Proqram bağlandıqdan sonra bu məhsullar Elmi Tədqiqat İnstitutunda və istehsalat birliklərində
qaldılar. Məlumdur ki, «Энергия» və «Молния» raket-kosmos korporasiyasında maket nümunələri mövcuddu.<br/> Xarici görünüşdən amerikan şatlı ilə oxşarlığı olsada onların fərqi var idi - o bort [[kompüter]]in köməyindən istifadə edərək tam [[Avtomatik idarəetmə|avtomatik]] rejimdə enə bilərdi.<br/>Əvvəlcə, avtomatik enmə sistemindən əl rejiminə keçməyisini daxil edilməmişdi.
Lakin, sınaq [[pilot|təyyarəçi]]lər və kosmonavtlar tələb etdilər ki, [[mühəndislik|mühəndis]]lərdən enməni idare edən sistemə əl rejimini daxil etsinlər.<ref>[http://militera.lib.ru/memo/russian/mikoyan_sa/28.html Содержание«Военная Литература»Мемуары]
Глава 28. На новой работе</ref>
| |||